เมนู

9. ภาวนาสุตฺตํ

[405] ‘‘จตุนฺนํ , ภิกฺขเว, สติปฏฺฐานานํ ภาวนํ เทเสสฺสามิฯ ตํ สุณาถ’’ฯ ‘‘กตมา, ภิกฺขเว, จตุนฺนํ สติปฏฺฐานานํ ภาวนา? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ กาเย กายานุปสฺสี วิหรติ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา, วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํ; เวทนาสุ…เป.… จิตฺเต…เป.… ธมฺเมสุ ธมฺมานุปสฺสี วิหรติ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา, วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํฯ อยํ โข, ภิกฺขเว, จตุนฺนํ สติปฏฺฐานานํ ภาวนา’’ติฯ นวมํฯ

10. วิภงฺคสุตฺตํ

[406] ‘‘สติปฏฺฐานญฺจ โว, ภิกฺขเว, เทเสสฺสามิ สติปฏฺฐานภาวนญฺจ สติปฏฺฐานภาวนาคามินิญฺจ ปฏิปทํฯ ตํ สุณาถ’’ฯ ‘‘กตมญฺจ, ภิกฺขเว, สติปฏฺฐานํ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ กาเย กายานุปสฺสี วิหรติ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา, วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํ; เวทนาสุ เวทนานุปสฺสี วิหรติ…เป.… จิตฺเต จิตฺตานุปสฺสี วิหรติ…เป.… ธมฺเมสุ ธมฺมานุปสฺสี วิหรติ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา, วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํฯ อิทํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, สติปฏฺฐานํ’’ฯ

‘‘กตมา จ, ภิกฺขเว, สติปฏฺฐานภาวนา? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมุทยธมฺมานุปสฺสี กายสฺมิํ วิหรติ, วยธมฺมานุปสฺสี กายสฺมิํ วิหรติ, สมุทยวยธมฺมานุปสฺสี กายสฺมิํ วิหรติ, อาตาปี สมฺปชาโน สติมา, วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํฯ สมุทยธมฺมานุปสฺสี เวทนาสุ วิหรติ…เป.… สมุทยธมฺมานุปสฺสี จิตฺเต วิหรติ… สมุทยธมฺมานุปสฺสี ธมฺเมสุ วิหรติ, วยธมฺมานุปสฺสี ธมฺเมสุ วิหรติ, สมุทยวยธมฺมานุปสฺสี ธมฺเมสุ วิหรติ, อาตาปี สมฺปชาโน สติมา, วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, สติปฏฺฐานภาวนาฯ

‘‘กตมา จ, ภิกฺขเว, สติปฏฺฐานภาวนาคามินี ปฏิปทา? อยเมว อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค, เสยฺยถิทํ – สมฺมาทิฏฺฐิ, สมฺมาสงฺกปฺโป, สมฺมาวาจา, สมฺมากมฺมนฺโต, สมฺมาอาชีโว, สมฺมาวายาโม, สมฺมาสติ, สมฺมาสมาธิฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, สติปฏฺฐานภาวนาคามินี ปฏิปทา’’ติฯ ทสมํฯ

อนนุสฺสุตวคฺโค จตุตฺโถฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

อนนุสฺสุตํ วิราโค, วิรทฺโธ ภาวนา สติ;

อญฺญา ฉนฺทํ ปริญฺญาย, ภาวนา วิภงฺเคน จาติฯ

5. อมตวคฺโค

1. อมตสุตฺตํ

[407] สาวตฺถินิทานํ ฯ ‘‘จตูสุ, ภิกฺขเว, สติปฏฺฐาเนสุ สุปฺปติฏฺฐิตจิตฺตา วิหรถฯ มา โว อมตํ ปนสฺสฯ กตเมสุ จตูสุ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ กาเย กายานุปสฺสี วิหรติ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา, วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํ; เวทนาสุ…เป.… จิตฺเต…เป.… ธมฺเมสุ ธมฺมานุปสฺสี วิหรติ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา, วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํฯ อิเมสุ, ภิกฺขเว, จตูสุ สติปฏฺฐาเนสุ สุปฺปติฏฺฐิตจิตฺตา วิหรถฯ มา โว อมตํ ปนสฺสา’’ติฯ ปฐมํฯ

2. สมุทยสุตฺตํ

[408] ‘‘จตุนฺนํ, ภิกฺขเว, สติปฏฺฐานานํ สมุทยญฺจ อตฺถงฺคมญฺจ เทเสสฺสามิฯ ตํ สุณาถฯ โก จ, ภิกฺขเว, กายสฺส สมุทโย? อาหารสมุทยา กายสฺส สมุทโย; อาหารนิโรธา กายสฺส อตฺถงฺคโมฯ ผสฺสสมุทยา เวทนานํ สมุทโย; ผสฺสนิโรธา เวทนานํ อตฺถงฺคโมฯ นามรูปสมุทยา จิตฺตสฺส สมุทโย; นามรูปนิโรธา จิตฺตสฺส อตฺถงฺคโมฯ มนสิการสมุทยา ธมฺมานํ สมุทโย; มนสิการนิโรธา ธมฺมานํ อตฺถงฺคโม’’ติฯ ทุติยํฯ