ติตฺถิอยูวาท

สพฺเพปิ อาวุโส เอเต ฉนฺนํ สตฺถารานํ วาทา นิสฺสิริกาเยว ชิคุจฺฉนียาเยว อนตฺถสํหิตาเยว, พาลานํ ภิยฺโยโส มตฺตาย สมฺโมหาย สํวตฺตนฺติ อนตฺถายฯ

อชฺช ปน อาวุโส กาโล อติกฺกนฺโต, สฺเวเยว ภควตา วุตฺตํ ปณีตํ ปสฏฺฐํ สนฺทิฏฺฐิกผลํ ปุจฺฉามฯ

ปุจฺฉา – ปุริมทิวเสสุ อาวุโส สามญฺญผลสุตฺตสฺส ปุพฺพภาเค ยาว ฉสตฺถารมิจฺฉาวาทปริโยสานํ ปุจฺฉนวิสฺสชฺชนํ อมฺเหหิ กตํ, อชฺช ปน ยถานุปฺปตฺตํ ภควตา เทสิตสามญฺญผลสุตฺตาธิกาเร ปุจฺฉาวิสฺสชฺชนํ กริสฺสามฯ ภควา ปน อาวุโส รญฺญา มาคเธน อชาตสตฺตุนา เวเทหิปุตฺเตน สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุฏฺโฐ กถํ พฺยากาสิฯ

วิสฺสชฺชนา – ภควา ภนฺเต ติธา วิภชิตฺวา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุสฺส เวเทหิปุตฺตสฺส สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุฏฺโฐ พฺยากาสิฯ

ปุจฺฉา – กถญฺจาวุโส ภควา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุโน เวเทหิปุตฺตสฺส ปฐมํ สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ เทเสสิฯ

วิสฺสชฺชนา – ทาสํ ภนฺเต ปพฺพชิตํ อุปมาภาเวน นิทฺทิสิตฺวา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุสฺส เวเทหิปุตฺตสฺส ภควา ปฐมํ สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ เทเสสิฯ

โสหํ ภนฺเต ภควนฺตมฺปิ ปุจฺฉามิ, ยถา นุ โข อิมานิ ภนฺเต ปุถุสิปฺปายตนานิ เสยฺยถิทํ…เป.… สกฺกา นุ โข ภนฺเต เอว เมว ทิฏฺเฐว ธมฺเม สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปญฺญเปตุํ –

อจฺฉริยํ อาวุโส อพฺภุตํ อาวุโส, ยาว สฺวาขาตสฺส พุทฺธสาสนสฺส มหิทฺธิกตา มหานุภาวตา, ยตฺรหิ นาม ทาโสปิ นิหีนชจฺโจ เอวํ สฺวาขาเต พุทฺธสาสเน ปพฺพชิตฺวา อตฺตโน อิสฺสรภูเตน รญฺญาปิ วนฺทนียตฺตํ ครุกรณียตฺตํ ปาปุณิสฺสติ, สุปญฺญตฺตเมตํ ภควตา ปฐมํ สนฺทิฏฺฐิกผลํฯ

ปุจฺฉา – กถํ ปนาวุโส ภควา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุโน เวเทหิปุตฺตสฺส ทุติยํ สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ เทเสสิฯ

วิสฺสชฺชนา – กสฺสกํ ภนฺเต ปพฺพชิตํ อุปมาภาเวน ทสฺเสตฺวา ภควา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุสฺส เวเทหิปุตฺตสฺส สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ เทเสสิฯ

อจฺฉริยํ อาวุโส อพฺภุตํ อาวุโส, ยาว พุทฺธสาสนสฺส สฺวาขาตตา มหิทฺธิกตา มหานุภาวตา, ยตฺรหิ นาม กสฺส โกปิ คุณรหิโต เอวํ สฺวาขาเต พุทฺธสาสเน ปพฺพชิตฺวา รฏฺฐธิปตินา มนุสฺสโลเก เทวภูเตน รญฺญาปิ ครุกรณียตํ วนฺทนียตํ ปาปุณิสฺสติ, สุปญฺญตฺตเมตํ อาวุโส ภควตา ทุติยํ สนฺทิฏฺฐิกผลํฯ

ปุจฺฉา – กถญฺจา ปนาวุโส ภควา ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิกสามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจ สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ รญฺโญ เทเสสิฯ

วิสฺสชฺชนา – ภควา ภนฺเต พุทฺธุปฺปาทโต ปฏฺฐาย กุลปุตฺตสฺส ปพฺพชิต ภาวํ, ตสฺส จ สีลสมฺปทํ, ตสฺส จ อินฺทฺริเยสุ คุตฺตทฺวารตํ, อริยญฺจสติสมฺปชญฺญํ, อริยญฺจ สนฺตุฏฺฐิํ, ปญฺจนฺนญฺจ นีวรณานํ ปหานํ, จตฺตาริ จ ฌานานิ, อฏฺฐ จ วิชฺชาโย, ตาหิ ตาหิ อุปมาหิ วิตฺถารโต วิภชิตฺวา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุสฺส เวเทหิปุตฺตสฺส สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจ เทเสสิฯ

สกฺกา ปน ภนฺเต ทิฏฺเฐว ธมฺเม สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ, ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจ ปญฺญเปตุํฯ

สกฺกา มหาราชา, เตน หิ มหาราช สุโณหิ สาธุกํ มนสิกโรหิ ภาสิสฺสามิฯ

ปุจฺฉา – กถญฺจ ปนาวุโส ภิกฺขุ สีลสมฺปนฺโน โหติ, กถญฺจ ภควา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุโน เวเทหิปุตฺตสฺส จูฬสีลํ วิภชิตฺวา เทเสสิฯ

วิสฺสชฺชนา – ‘‘กถญฺจ มหาราช ภิกฺขุ สีลสมฺปนฺโน โหติฯ อิธ มหาราช ภิกฺขุ ปาณาติปาตํ ปหาย ปาณาติปาตา ปฏิวิรโต โหติ นิหิตทณฺโฑ นิหิตสตฺโถ ลชฺชี ทยาปนฺโน, สพฺพปาณภูตหิตานุกมฺปี วิหรติฯ อิทมฺปิสฺส โหติ สีลสฺมิํ’’ เอวมาทินา ภนฺเต ภควา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุสฺส เวเทหิปุตฺตสฺส ฉพฺพีสติยา อากาเรหิ จูฬสีลํ วิภชิตฺวา เทเสสิฯ

สาธุ สาธุ อาวุโส, สาธุ สาธุ อาวุโส ยํ ภิกฺขุ เอวํ สฺวาขาเต พุทฺธสาสเน สทฺธาปพฺพาชิโต อิมินา จ จูฬสีเลน สมนฺนาคโต วิหเรยฺยฯ

อิทานิ ปน กาโล อติกฺกนฺโตฯ

สุเว ยถานุปฺปตฺตฏฺฐานโต ปฏฺฐาย ปุจฺฉาวิสฺสชฺชนํ กริสฺสามฯ

ปุจฺฉา – กถํ ปนาวุโส รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุโน เวเทหิปุตฺตสฺส มชฺฌิมสีลญฺจ มหาสีลญฺจ วิภชิตฺวา เทเสสิฯ

วิสฺสชฺชนา – ‘‘ยถา วา ปเนเก โภนฺโต สมณพฺราหฺมณา สทฺธาเทยฺยานิ โภชนานิ ภุญฺชิตฺวา เต เอวรูปํ พีชคามภูตคามสมารมฺภํ อนุยุตฺตา วิหรนฺติฯ เสยฺยถิทํฯ มูลพีชํ ขนฺธพีชํ ผฬุพีชํ อคฺคพีชํ พีชพีชเมว ปญฺจมํ, อิติ เอวรูปา พีชคามภูตคามสมารมฺภา ปฏิวิรโต โหติฯ อิทมฺปิสฺส โหติ สีลสฺมิํ’’ เอวมาทินา ภนฺเต ภควา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุสฺส เวเทหิปุตฺตสฺส มชฺฌิมสีลญฺจ มหาสีลญฺจ วิตฺถารโต วิภชิตฺวา เทเสสิฯ

สาธุ สาธุ อาวุโส, สาธุ โข อาวุโส ยํ ภิกฺขุ เอวํ สฺวาขาเต พุทฺธสาสเน สทฺธาปพฺพชิโต เอวํ อริเยน สีเลน สมนฺนาคโต วิหเรยฺยฯ

ปุจฺฉา – กถํ ปนาวุโส อริยํ อินฺทฺริยสํวรญฺจ อริยํ สติสมฺปชญฺญญฺจ อริยํ สนฺโตสญฺจ ภควา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุสฺส วิภชิตฺวา เทเสสิฯ

วิสฺสชฺชนา – อิธ มหาราช ภิกฺขุ จกฺขุนา รูปํ ทิสฺวา น นิมิตฺตคฺคาหี โหติ นนุพฺยญฺชนคฺคาหี, ยตฺวาธิกรณเมนํ จกฺขุนฺทฺริยํ อสํวุตํ วิหรนฺตํ อภิชฺฌาโทมนสฺสา ปาปกา อกุสลา ธมฺมา อนฺวาสฺสเวยฺยุํ, ตสฺส สํวราย ปฏิปชฺชติ, รกฺขติ จกฺขุนฺทฺริยํ, จกฺขุนฺทฺริเย สํวรํ อาปชฺชติ, เอวมาทินา จฯ

อิธ มหาราช ภิกฺขุ สติสมฺปชญฺเญน สมนฺนาคโต โหติ, อภิกฺกนฺเต ปฏิกฺกนฺเต สมฺปชนการี โหติ,

อาโลกิเต วิโลกิเต สมฺปชานการี โหติ, สมิญฺชิเต ปสาริเต สมฺปชานการี โหติ, สงฺฆาฏิปตฺตจีวรธารเณ สมฺปชานการี โหติ, อสิเต ปีเต ขายิเต สายิเต สมฺปชานการี โหติ, อุจฺจารปสฺสาวกมฺเม สมฺปชานการี โหติ, คเต ฐิเต นิสินฺเน สุตฺเต ชาคริเต ภาสิเต ตุณฺหีภาเว สมฺปชานการี โหติ, เอวํ โข มหาราช ภิกฺขุ สติสมฺปชญฺเญน สมนฺนาคโต โหติฯ

กถญฺจ มหาราช ภิกฺขุ สนฺตุฏฺโฐ โหติ, อิธ มหาราช ภิกฺขุ สนฺตุฏฺโฐ โหติ กายปริหาริเกน จีวเรน กุจฺฉิปริหาริเกน ปิณฺฑปาเตนฯ

เอวมาทินา ภนฺเต ภควา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุสฺส เวเทหิปุตฺตสฺส อริยญฺจ อินฺทฺริเยสุคุตฺตทฺวารตํ อริยญฺจ สติสมฺปชญฺญํ อริยญฺจ สนฺโตสํ วิภชิตฺวา เทเสสิฯ

สาธุ สาธุ อาวุโส, สาธุ โข อาวุโส ยํ ภิกฺขุ เอวํ สฺวาขาเต พุทฺธสาสเน สทฺธาปพฺพชิโต อิมินา จ อริเยน อินฺทฺริยสํวเรน สมนฺนาคโต, อิมินา จ อริเยน สติสมฺปชญฺเญน

สมนฺนาคโต , อิมาย จ อริยาย สนฺตุฏฺฐิยา สมนฺนาคโต วิหเรยฺยฯ

ปุจฺฉา – กถํ ปนาวุโส ภควา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุสฺส เวเทหิปุตฺตสฺส นีวรณปหานํ วิภชิตฺวา เทเสสิฯ

วิสฺสชฺชนา – โส เอวํ อริเยน สีลกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต, อริเยน อินฺทฺริยสํวเรน สมนฺนาคโต, อริเยน สติสมฺปชญฺเญน สมนฺนาคโต, อริยาย สนฺตุฏฺฐิยา สมนฺนาคโต, วิวิตฺตํ เสนาสนํ ภชติ อรญฺญํ รุกฺขมูลํ ปพฺพตํ กนฺทรํ คิริคุหํ สุสานํ วนปตฺตํ อพฺโภกาสํ ปลาลปุญฺชํฯ โส ปจฺฉาภตฺตํ ปิณฺฑปาตปฏิกฺกนฺโต นิสีทติ ปลฺลงฺกํ อาภุญฺชิตฺวา อุชุํ กายํ ปณิธาย ปริมุขํ สติํ อุปฏฺฐเปตฺวาฯ

โส อภิชฺฌํ โลเก ปหาย วิคตาภิชฺเฌน เจตสา วิหรติ…เป.… ตสฺสิเม ปญฺจ นีวรเณ ปหีเน อตฺตนิ สมนุปสฺสโต ปาโมชฺชํ ชายติ, ปมุทิตสฺส ปีติ ชายติ, ปีติมนสฺส กาโย ปสฺสมฺภติ, ปสฺสทฺธกาโย สุขํ เวเทหิ, สุขิโน จิตฺตํ สมาธิยติฯ เอวํ โข ภนฺเต ภควา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุสฺส เวเทหิปุตฺตสฺส นีวรณปฺปหานํ วิภชิตฺวา วิตฺถารโต เทเสสิฯ

สาธุ สาธุ อาวุโส, สาธุ โข อาวุโส ยํ ภิกฺขุ เอวํ สฺวาขาเต พุทฺธสาสเน สทฺธาปพฺพชิโต เอวํ ปญฺจนีวรเณ ปชหิตฺวา เตหิ จิตฺตํ วิโสเธตฺวา วิหเรยฺยฯ

ปุจฺฉา – กถญฺจาวุโส ภควา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุสฺส เวเทหิปุตฺตสฺส ปฐมํ สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ เทเสสิ, ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจฯ

วิสฺสชฺชนา – โส วิวิจฺเจว กาเมหิ วิวิจฺจ อกุสเลหิ ธมฺเมหิ สวิตกฺกํ สวิจารํ วิเวกชํ ปีติสุขํ ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ…เป.… อิทมฺปิ โข มหาราช สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ

ปณีตตรญฺจ ฯ เอวํ โข ภนฺเต ภควา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุสฺส เวเทหิปุตฺตสฺส ปฐมํ สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจ เทเสสิฯ

สาธุ สาธุ อาวุโส, สาธุ โข อาวุโส ยํ ภิกฺขุ เอวํ สฺวาขาเต พุทฺธสาสนสงฺขาเต ธมฺมวินเย ปพฺพชิตฺวา เอวํ ปฐมํ ฌานํ

อุปสมฺปชฺช วิเวกเชน ปีติสุเขน อตฺตโน กายํ อภิสนฺเทยฺย ปริสนฺเทยฺย ปริปูเรยฺยฯ

ปุจฺฉา – กถญฺจาวุโส ภควา ทุติยญฺจ ตติยญฺจ จตุตฺถญฺจ สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ เทเสสิ, ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจฯ

วิสฺสชฺชนา – ปุน จ ปรํ มหาราช ภิกฺขุ วิตกฺกวิจารานํ วูปสมา อชฺฌตฺตํ สมฺปสาทนํ เจตโส เอโกทิภาวํ อวิตกฺกํ อวิจารํ สมาธิชํ ปีติสุขํ ทุติยํฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ เอวมาทินา ภนฺเต ภควา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุสฺส เวเทหิปุตฺตสฺส ทุติยญฺจ ตติยญฺจ จตุตฺถญฺจ สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจ เทเสสิฯ

สาธุ สาธุ อาวุโส, สาธุ โข อาวุโส ยํ ภิกฺขุ เอวํ สฺวาขาเต พุทฺธสาสนสงฺขาเต ธมฺมวินเย สทฺธาปพฺพชิโต เอวํ ทุติยฌานญฺจ ตติยฌานญฺจ จตุตฺถฌานญฺจ อุปสมฺปชฺช เตหิ ฌานสุเขหิ อตฺตโน กายํ อภิสนฺเทตฺวา ปริสนฺเทตฺวา ปริปูเรตฺวา วิหเรยฺยฯ

ปุจฺฉา – กถญฺจ ปนาวุโส ภควา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุสฺส เวเทหิปุตฺตสฺส อปรมฺปิ สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ เทเสสิ, ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจฯ

วิสฺสชฺชนา – โส เอวํ สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต อนงฺคเณ วิคตูปกฺกิเลเส มุทุภูเต กมฺมนิเย ฐิเต อานญฺชปฺปตฺเต ญาณทสฺสนาย จิตฺตํ อภินีหรติ อภินินฺนาเมติ, โส เอวํ ปชานาติ ‘‘อยํ โข เม กาโย รูปี จาตุมหาภูติโก มาตาเปตฺติกสมฺภโว โอทนกุมฺมาสูปจโย อนิจฺจุจฺฉาทนปริมทฺทนเภทนวิทฺธํสนธมฺโม, อิทญฺจ ปน เม วิญฺญาณํ เอตฺถ สิตํ เอตฺถ ปฏิพนฺธนฺติ…เป.… อิทมฺปิ โข มหาราช สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจฯ เอวํ โข ภนฺเต ภควา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุสฺส เวเทหิปุตฺตสฺส อปรมฺปิ สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจ เทเสสิฯ

สุญฺญารํคา ปวิฏฺฐสฺส, สนฺตจิตฺตสฺส ภิกฺขุโนฯ อมานุสี รตี โหติ, สมฺมาธมฺมํ วิปสฺสโตฯ

สาธุ สาธุ อาวุโส, สาธุ โข อาวุโส ยํ ภิกฺขุ เอวํ สฺวาขาเต พุทฺธสาสนสงฺขาเต ธมฺมวินเย สทฺธาปพฺพชิโต เอวํ ญาณทสฺสนํ อุปฺปาเทตฺวา เอวํ ญาณทสฺสเนน สมนฺนาคโต หุตฺวา วิหเรยฺยฯ

ปุจฺฉา – กถญฺจาวุโส ภควา อปรมฺปิ สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ เทเสสิ, ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจฯ

วิสฺสชฺชนา – โส เอวํ สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต อนงฺคเณ วิคตูปกฺกิเลเส มุทุภูเต กมฺมนิเย ฐิเต อานญฺชปฺปตฺเต มโนมยํ กายํ อภินิมฺมานาย จิตฺตํ อภินีหรติ อภินินฺนาเมติ, โส อิมมฺหา กายา อญฺญํ กายํ อภินิมฺมินาติ รูปิํ มโนมยํ สพฺพงฺคปจฺจงฺคิํ อหีนินฺทฺริยํ เอวมาทินา ภนฺเต ภควา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุสฺส เวเทหิปุตฺตสฺส อปรมฺปิ สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจ เทเสสิฯ

สาธุ สาธุ อาวุโส, สาธุ โข อาวุโส ยํ ภิกฺขุ เอวํ สฺวาขาเต พุทฺธสาสนสงฺขาเต ธมฺมวินเย สทฺธาปพฺพชิโต เอวํ วิเสเสน มโนมยญาเณน สมนฺนาคโต วิหเรยฺยฯ

ปุจฺฉา – ภควา อาวุโส รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุสฺส เวเทหิปุตฺตสฺส ฌานจตุกฺกสงฺขาตญฺจ ปฐม ทุติย วิชฺชาสงฺขาตญฺจ สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ทสฺเสตฺวา, อปรํ กีทิสํ สํนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ เทเสสิ, ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจฯ

วิสฺสชฺชนา – โส เอวํ สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต อนงฺคเณ วิคตูปกฺกิเลเส มุทุภูเต กมฺมนิเย ฐิเต อานญฺชปฺปตฺเต อิทฺธิวิธาย จิตฺตํ อภินีหรติ อภินินฺนาเมติ, โส อเนกวิหิตํ อิทฺธิวิธํ ปจฺจนุโภติ, เอโกปิ หุตฺวา พหุธา โหติ, พหุธาปิ หุตฺวา เอโก โหติ…เป.… อิทมฺปิ โข มหาราช สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจาติฯ อิตฺถํ โข ภนฺเต ภควา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุสฺส เวเทหิปุตฺตสฺส อปรมฺปิ สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจ เทเสสิฯ

อจฺฉริยํ อาวุโส อพฺภุตํ อาวุโส, ยาว พุทฺธสาสนสฺส สฺวาขาตตา, ยตฺรหิ นาม เอวํ สฺวาขาเต พุทฺธสาสเน ปพฺพชิตฺวา สาวโกปิ สมฺมาปฏิปนฺโน เอวํ มหิทฺธิกํ เอวํ มหานุภาวํ อิทฺธิวิธญาณมฺปิ ปจฺจนุโภสฺสติฯ

ปุจฺฉา – กถํ ปนาวุโส ภควา อปรมฺปิ สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ เทเสสิ, ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจฯ

วิสฺสชฺชนา – โส เอวํ สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต อนงฺคเณ วิคตูปกฺกิเลเส มุทุภูเต กมฺมนิเย ฐิเต อานญฺชปฺปตฺเต ทิพฺพาย โสตธาตุยา จิตฺตํ อภินีหรติ อภินินฺนาเมติ, โส ทิพฺพาย โสตธาตุยา วิสุทฺธาย อติกฺกนฺต มานุสิกาย อุโภ สทฺเท สุณาติ ทิพฺเพ จ มานุเส จ เย ทูเร สนฺติเก จ…เป.… อิทมฺปิ โข มหาราช สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจฯ เอวํ โข ภนฺเต ภควา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุสฺส เวเทหิปุตฺตสฺส อปรมฺปิ สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจ เทเสสิฯ

อจฺฉริยํ อาวุโส, อพฺภุตํ อาวุโส, ยาว พุทฺธสาสนสฺส สฺวาขาตตา, ยตฺรหิ นาม เอวํ สฺวาขาเต พุทฺธสาสเน สทฺธาปพฺพชิโต สมฺมาปฏิปนฺโน สาวโกปิ เอวํ วิเสสํ ทิพฺพโสตญาณํ ปฏิลภิสฺสติฯ

ปุจฺฉา – กถํ ปนาวุโส ภควา อปรมฺปิ สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ เทเสสิ, ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจฯ

วิสฺสชฺชนา – โส เอวํ สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเตฯ อนงฺคเณ วิคตูปกฺกิเลเส มุทุภูเต กมฺมนิเย ฐิเต

อานญฺชปฺปตฺเต เจโตปริยญาณาย จิตฺตํ อภินีหรติ อภินินฺนาเมติ, โส ปรสตฺตานํ ปรปุคฺคลานํ เจตสา เจโต ปริจฺจ ปชานาติ, สราคํ วา จิตฺตํ สราคํ จิตฺตนฺติ ปชานาติ, วีตราคํ วา จิตฺตํ วีตราคํ จิตฺตนฺติ ปชานาติ…เป.… อิทมฺปิ โข มหาราช สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจฯ เอวํ โข ภนฺเต ภควา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุสฺส เวเทหิปุตฺตสฺส อปรมฺปิ สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจ เทเสสิฯ

อจฺฉริยํ อาวุโส, อพฺภุตํ อาวุโส, ยาว พุทฺธสาสนสฺส สฺวาขาตตา, ยตฺรหิ นาม เอวํ สฺวาขาเต พุทฺธสาสเน ปพฺพชิโต สมฺมาปฏิปนฺโน สาวโกปิ เอวํ วิเสสํ เจโตปริยญาณํ ปฏิลภิสฺสติฯ

ปุจฺฉา – กถํ ปนาวุโส ภควา อปรมฺปิ สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ เทเสสิ, ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจฯ

วิสฺสชฺชนา – โส เอวํ สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต อนงฺคเณ วิคตูปกฺกิเลเส มุทุภูเต กมฺมนิเย ฐิเต อานญฺชปฺปตฺเต ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติญาณาย จิตฺตํ อภินีหรติ อภินินฺนาเมติ, โส อเนกวิหิตํ ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรติ, เสยฺยถิทํ, เอกมฺปิชาติํ ทฺเวปิ ชาติโย…เป.… อิทมฺปิ โข มหาราช สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจฯ เอวํ โข ภนฺเต ภควา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุสฺส เวเทหิปุตฺตสฺส อปรมฺปิ สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจ เทเสสิฯ

อจฺฉริยํ อาวุโส, อพฺภุตํ อาวุโส, ยาว พุทฺธสาสนสฺส สฺวาขาตตา, ยตฺรหิ นาม เอวํ สฺวาขาเต พุทฺธสาสเน ปพฺพชิตฺวา สาวโกปิ สมฺมาปฏิปนฺโน เอวํ วิเสสํ ปุพฺเพนิวาสญาณํ ปฏิลภิสฺสติฯ

ปุจฺฉา – กถญฺจ ปนาวุโส ภควา สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ เทเสสิ, ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจฯ

วิสฺสชฺชนา – โส เอวํ สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต อนงฺคเณ วิคตูปกฺกิเลเส มุทุภูเต กมฺมนิเย ฐิเต อาเนญฺชปฺปตฺเต สตฺตานํ จุตูปปาตญาณาย จิตฺตํ อภินีหรติ อภินินฺนาเมติ, โส ทิพฺเพน จกฺขุนา วิสุทฺเธน อติกฺกนฺตมานุสเกน สตฺเต ปสฺสติ จวมาเน อุปปชฺชมาเน หีเน ปณีเต สุวณฺเณ ทุพฺพณฺเณ สุคเต ทุคฺคเต ยถากมฺมุปเค สตฺเต ปชานาติ…เป.… อิทมฺปิ โข มหาราช สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจฯ อิตฺถํ โข ภนฺเต ภควา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุสฺส เวเทหิปุตฺตสฺส อปรมฺปิ สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจ เทเสสิฯ

อจฺฉริยํ อาวุโส, อพฺภุตํ อาวุโส, ยาว พุทฺธสาสนสฺส สฺวาขาตตา, ยตฺรหิ นาม เอวํ สฺวาขาเต พุทฺธสาสเน ปพฺพชิโต สาวโกปิ สมฺมาปฏิปนฺโน เอวํ วิเสสํ ทิพฺพจกฺขุญาณํ ปฏิลภิสฺสติฯ

ปุจฺฉา – กถํ ปนาวุโส ภควา ปริโยสาเน อุตฺตริตรํ สามญฺญผลํ เทเสสิฯ

วิสฺสชฺชนา – โส เอวํ สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต อนงฺคเณ วิคตูปกฺกิเลเส มุทุภูเต กมฺมนิเย ฐิเต อาเนญฺชปฺปตฺเต อาสวานํ ขยญาณาย จิตฺตํ อภินีหรติ อภินินฺนาเมติ…เป.… อิทํ โข มหาราช สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจฯ อิมสฺมา จ ปน มหาราช สนฺทิฏฺฐิกา สามญฺญผลา อญฺญํ สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ อุตฺตริตรํ วา ปณีตตรํ วา นตฺถีติฯ อิตฺถํ โข ภนฺเต ภควา รญฺโญ มาคธสฺส อชาตสตฺตุสฺส เวเทหิปุตฺตสฺส ปริโยสานํ สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจ เทเสสิฯ

สาธุ สาธุ อาวุโส, สาธุ โข อาวุโส, ยํ ภิกฺขุ พุทฺธสาสเน สทฺธาปพฺพชิโต เอวํ สฺวาขาเต ธมฺมวินเย สมฺมาปฏิปนฺโน อาสวกฺขยญาณํ ปาปุณิตฺวา ทุกฺขสฺสนฺตํ กโรติฯ

ปุจฺฉา – กถํ ปนาวุโส ราชา มาคโธ อชาตสตฺตุ เวเทหิปุตฺโต อิมิสฺสา เทสนาย ปริโยสาเน ภควติ จ เทสนายญฺจ ปสนฺโน ปสนฺนาการํ อกาสิ, กีทิสญฺจ อานิสํสํ ปฏิลภิฯ

วิสฺสชฺชนา – เอวํ วุตฺเต ภนฺเต มาคโธ อชาตสตฺตุ เวเทหิปุตฺโต ภควนฺตํ เอตทโวจ, อภิกฺกนฺตํ ภนฺเต, อภิกฺกนฺตํ ภนฺเต, เสยฺยถาปิ ภนฺเต นิกฺกุชฺชิตํ วา อุกฺกุชฺเชยฺย, ปฏิจฺฉนฺนํ วา วิวเรยฺย…เป.… อชฺชตคฺเค ปาณฺณุเปตํ สรณํ คตนฺติ, อยญฺหิ ภนฺเต ราชา ปิตุมาริตกาลโต ปฏฺฐาย เนว รตฺติํ น ทิวา นิทฺทํ ปฏิลภติ, สตฺถารํ ปน อุปสงฺกมิตฺวา อิมาย มธุราย โอชวนฺติยา ธมฺมเทสนาย สุตกาลโต ปฏฺฐาย นิทฺทํ ปฏิลภติ, ติณฺณํ รตนานํ มหาสกฺการมกาสิ, ปุถุชฺชนิกาย สทฺธาย สมนฺนาคโต นาม อิมินา รญฺญา สทิโส นาโหสิ, อนาคเต ปน วิชิตาวี นาม ปจฺเจกพุทฺโธ หุตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสติฯ

เอวํ โข ภนฺเต ราชา มาคโธ อชาตสตฺตุ เวเทหิปุตฺโต เทสนาปริโยสาเน ปสนฺโน ปสนฺนาการมกาสิ, อิทิสญฺจ ภนฺเต มหานิสํสํ ปฏิลภิฯ

อมฺพฏฺฐสุตฺต

ปุจฺฉา – เตนาวุโส ภควา ชานตา อรหตา ปสฺสตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน อมฺพฏฺฐํ ฏาม สุตฺตํ กตฺถ กํ อารพฺภ ภาสิตํฯ

วิสฺสชฺชนา – โกสเลสุ ภนฺเต ชนปเท อิจฺฉานงฺคเล นาม โกสลานํ พฺราหฺมณคาเม อมฺพฏฺฐํ นาม มาณวํ พฺราหฺมณสฺส โปกฺขรสาติสฺส อนฺเตวาสิํ อารพฺภ ภาสิตํฯ