เมนู

อิมินา ปน วจเนน อยมตฺโถ ปากโฏ โหติ – ‘‘วิสุทฺธิมคฺคํ กุรุมาโน อาจริโย มหาวิหารวาสีนํ เทสนานยสงฺขาตา ปญฺจนฺนมฺปิ นิกายานํ โปราณฏฺฐกถาโย นิสฺสาย ตาสุ วุตฺตํ คเหตพฺพํ สพฺพํ วินิจฺฉยํ สมาหริตฺวา อกาสี’’ติฯ ตสฺมา ยา ยา เอตฺถ ปทวณฺณนา วา วินิจฺฉโย วา สาธกวตฺถุ วา ทสฺสียติ, ตํ สพฺพํ ตสฺส ตสฺส นิทฺธาริตปาฬิปทสฺสนิกายสํวณฺณนาภูตาย โปราณสีหฬฏฺฐกถาโต อาเนตฺวา ภาสาปริวตฺตนวเสเนว ทสฺสิตนฺติ เวทิตพฺพํฯ อยมฺปิ หิ วิสุทฺธิมคฺโค น เกวลํ อตฺตโน ญาณปฺปภาเวน กโต, วิสุํ ปกรณภาเวน จ, อถ โข จตุนฺนมฺปิ อาคมฏฺฐกถานํ อวยวภาเวเนว กโตฯ วุตฺตญฺหิ ตาสํ นิคมเน –

‘‘เอกูนสฏฺฐิมตฺโต, วิสุทฺธิมคฺโคปิ ภาณวาเรหิ;

อตฺถปฺปกาสนตฺถาย, อาคมานํ กโต ยสฺมาฯ

ตสฺมา เตน สหายํ, อฏฺฐกถา ภาณวารคณนาย;

สุปริมิตปริจฺฉินฺนํ, จตฺตาลีสสตํ โหตี’’ติอาทิ [ที. นิ. อฏฺฐ. 3.นิคมนกถา]

ยา ปน วิสุทฺธิมคฺเค มคฺคามคฺคญาณทสฺสนวิสุทฺธินิทฺเทเส ‘‘อยํ ตาว วิสุทฺธิกถายํ นโยฯ อริยวํสกถายํ ปนา’’ติอาทินา [วิสุทฺธิ. 2.717] ทฺเว กถา วุตฺตา, ตาปิ มหาวิหารวาสีนํ เทสนานเย อนฺโตคธา อิมสฺส วิสุทฺธิมคฺคสฺส นิสฺสยาเยวาติ เวทิตพฺพาติฯ

ตกฺกรณปฺปกาโร

เกน ปกาเรน กโตติ เอตฺถ อนนฺตรปญฺเห วุตฺตปฺปกาเรเนว กโตฯ ตถา หิ อาจริโย สํยุตฺตนิกายโต

‘‘สีเล ปติฏฺฐาย นโร สปญฺโญ, จิตฺตํ ปญฺญญฺจ ภาวยํ;

อาตาปี นิปโก ภิกฺขุ, โส อิมํ วิชฏเย ชฏ’’นฺติ [สํ. นิ. 1.23]

อิมํ คาถํ ปฐมํ ทสฺเสตฺวา ตตฺถ ปธานวเสน วุตฺตา สีลสมาธิปญฺญาโย วิสุํ วิสุํ วิตฺถารโต วิภชิตฺวา อกาสิฯ เอวํ กุรุมาโน จ ปญฺจหิปิ นิกาเยหิ สีลสมาธิปญฺญาปฏิสํยุตฺตานิ สุตฺตปทานิ อุทฺธริตฺวา เตสํ อตฺถญฺจ สีหฬฏฺฐกถาหิ ภาสาปริวตฺตนวเสน ทสฺเสตฺวา ตาสุ วุตฺตานิ สีหฬิกวตฺถูนิ จ วินิจฺฉเย จ ปกาเสสิฯ