เมนู

อายาจนการณํ

กสฺมา ปน เต ตํ อายาจิํสูติ? วุจฺจเต, มหาวิหารวาสิโน หิ อาทิโตเยว ปฏฺฐาย ปิฏกตฺตยํ ยถา ตีสุ สงฺคีตีสุ ปาฬิภาสาย สงฺคีตํ, ยถา จ วฏฺฏคามณิราชกาเล (455-467-พุ-ว) โปตฺถเกสุ อาโรปิตํ, ตถา โปราณํ ปาฬิปิฏกเมว อุคฺคณฺหนฺติ เจว วาเจนฺติ จ, น สกฺกตาโรปิตปิฏกํฯ อฏฺฐกถาโย จ ติวสฺสสตมตฺตโต ปุเร กตาฯ ตถา หิ อฏฺฐกถาสุ วสภราชกาลโต (609-653-พุ-0) ปจฺฉา สีหฬิกตฺเถรานญฺเจว อญฺเญสญฺจ วตฺถุ น ทิสฺสติ ฐเปตฺวา มหาเสนราชวตฺถุํ [ปารา. อฏฺฐ. 2.236-237], ยาว อาจริยพุทฺธโฆสกาลาปิ จ ตา เอว โปราณฏฺฐกถาโย อตฺถิ น อภินวีกตาฯ เตน เตสํ ปิฏเกสุ เยภุยฺเยน ชนา ปริจยํ กาตุํ อสญฺชาตาภิลาสา โหนฺติ อสญฺชาตุสฺสาหาฯ ทีปนฺตเรสุ จ อตฺตโน ปิฏกํ ปตฺถราเปตุํ น สกฺโกนฺติ อฏฺฐกถานํ ทีปภาสาย อภิสงฺขตตฺตาฯ อภยคิริวาสิโน ปน วฏฺฏคามณิราชกาลโต ปฏฺฐาย สกฺกตภาสาโรปิตํ ธมฺมรุจินิกายาทิปิฏกมฺปิ มหายานปิฏกมฺปิ นวํ นวํ ปริยาปุณนฺติ เจว วาเจนฺติ จ, เตน เตสํ ปิฏเกสุ เยภุยฺเยน ชนา ปริจยํ กาตุํ สญฺชาตาภิลาสา โหนฺติ สญฺชาตุสฺสาหา, นวํ นวเมว หิ สตฺตา ปิยายนฺติฯ ตโตเยว เต ทีปนฺตเรสุปิ อตฺตโน วาทํ ปตฺถราเปตุํ สกฺโกนฺติฯ ตสฺมา เต มหาวิหารวาสิโน เถรา อตฺตโน สีหฬฏฺฐกถาโย ปาฬิภาสาย อภิสงฺขริตุกามา ตถา กาตุํ สมตฺถํ อาจริยพุทฺธโฆสตฺเถรสฺส ญาณปฺปภาววิเสสํ ยถาวุตฺตคุณสมฺปนฺนภาวญฺจ ญตฺวา อายาจิํสูติ เวทิตพฺพํฯ

วิสุทฺธิมคฺคสฺส กรณํ

เตสุ ตาว วิสุทฺธิมคฺคํ อาจริยพุทฺธโฆโส สงฺฆปาลตฺเถเรน อชฺเฌสิโต มหาวิหารสฺส ทกฺขิณภาเค ปธานฆเร มหานิคมสฺสามิโน ปาสาเท [ปริ. อฏฺฐ. นิคมนกถา] วสนฺโต อกาสิฯ เอตฺตาวตา จ ‘‘โส ปเนส วิสุทฺธิมคฺโค เกน กโต, กทา กโต, กตฺถ กโต, กสฺมา กโต’’ติ อิเมสํ ปญฺหานมตฺโถ วิตฺถาเรน วิภาวิโต โหติฯ