ฯ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ
อภิธมฺมาวตาร-ปุราณฏีกา
1. ปฐโม ปริจฺเฉโท
จิตฺตนิทฺเทสวณฺณนา
[8] ตตฺถ เตสุ จตุพฺพิเธสุ ปรมตฺเถสุ, ชาตินิทฺธารณํฯ จิตฺตนฺติ จิตฺตํ นามฯ วิชานาตีติ วิชานนํ, วิสยานํ วิชานนํ วิสยวิชานนํฯ จิตฺตสรูปปริทีปนมิทํ วจนํฯ ตสฺส ปน จิตฺตสฺส โก วจนตฺโถ โก สทฺทตฺโถฯ วุจฺจเต อาจริเยนฯ สพฺพสงฺคาหกวเสน สพฺเพสํ จิตฺตานํ สงฺคาหกนยวเสนฯ อารมฺมณํ จินฺเตติ ชานาตีติ จิตฺตํ, ตทา สพฺพํ จิตฺตํ อธิปฺเปตํฯ ชวนวีถิวเสน อตฺตสนฺตานํ จิโนตีติ จิตฺตํ, ตทา กุสลากุสลมหากิริยาจิตฺตํ อธิปฺเปตํฯ อญฺเญสํ ชวนานํ อคฺคหณํ กามาวจรชวนานิ เอว เยภุยฺยวเสน สตฺตกฺขตฺตุํ ชวนฺตีติ ญาปนตฺถํฯ
[9] วิจิตฺตํ กรณํ ยสฺส ตํ วิจิตฺตกรณํ, ตสฺส ภาโว วิจิตฺตกรณาฯ ‘‘อิมสฺส รูปสฺส อุทฺธํ อิทํ โหตุ, เหฏฺฐา อิทํ โหตุ, อุภยปสฺเส อิท’’นฺติ จินฺเตตฺวา ยถาจินฺติเตน กเมน เสสจิตฺตรูปนิปฺผาทนํ โหติ, เอวํ ยํ กิญฺจิ โลเก วิจิตฺตํ สิปฺปชาตํ, สพฺพํ ตํ จิตฺเตเนว กรียติฯ เอวํ วิจิตฺตกรณตาย จิตฺตํฯ ตทา กรณตาย จิตฺตํ กโรตีติ จิตฺตํฯ อิทํ ตทฺธิตปทํฯ