อารมฺมณวิภาคนิทฺเทโส

[291]

เอเตสํ ปน จิตฺตานํ, อารมฺมณมิโต ปรํ;

ทสฺสยิสฺสามหํ เตน, วินา นตฺถิ หิ สมฺภโวฯ

[292]

รูปํ สทฺทํ คนฺธํ รสํ, โผฏฺฐพฺพํ ธมฺมเมว จ;

ฉธา อารมฺมณํ อาหุ, ฉฬารมฺมณโกวิทาฯ

[293]

ตตฺถ ภูเต อุปาทาย, วณฺโณ จตุสมุฏฺฐิโต;

สนิทสฺสนปฏิโฆ, รูปารมฺมณสญฺญิโตฯ

[294]

ทุวิโธ หิ สมุทฺทิฏฺโฐ, สทฺโท จิตฺโตตุสมฺภโว;

สวิญฺญาณกสทฺโทว, โหติ จิตฺตสมุฏฺฐิโตฯ

[295]

อวิญฺญาณกสทฺโท โย,

โส โหตูตุสมุฏฺฐิโต;

ทุวิโธปิ อยํ สทฺโท,

สทฺทารมฺมณตํ คโตฯ

[296]

ธรียตีติ คจฺฉนฺโต, คนฺโธ สูจนโตปิ วา;

อยํ จตุสมุฏฺฐาโน, คนฺธารมฺมณสมฺมโตฯ

[297]

รสมานา รสนฺตีติ, รโสติ ปริกิตฺติโต;

โสว จตุสมุฏฺฐาโน, รสารมฺมณนามโกฯ

[298]

ผุสียตีติ โผฏฺฐพฺพํ, ปถวีเตชวายโว;

โผฏฺฐพฺพํ จตุสมฺภูตํ, โผฏฺฐพฺพารมฺมณํ มตํฯ

[299]

สพฺพํ นามญฺจ รูปญฺจ, หิตฺวา รูปาทิปญฺจกํ;

ลกฺขณานิ จ ปญฺญตฺติ-ธมฺมารมฺมณสญฺญิตํฯ

[300]

ฉารมฺมณานิ ลพฺภนฺติ, กามาวจรภูมิยํ;

ตีณิ รูเป ปนารูเป, ธมฺมารมฺมณเมกกํฯ

[301]