ปญฺจทฺวาริกจิตฺตานิ , ทฺวาราภาเว น วิชฺชเร;
สเหตุกวิปากา จ, ยถาภูมิววตฺถิตาฯ
[283]
สมฺภวาสมฺภวญฺเจวํ, ญตฺวา ปุคฺคลภูมิสุ;
ลพฺภมานวสา ตตฺถ, จิตฺตสงฺคหมุทฺทิเสฯ
[284]
กุสลาทิปฺปเภทา จ, ตถา ภูมาทิเภทโต;
วตฺถุทฺวารารมฺมณโต, ภูมิปุคฺคลโตปิ จฯ
[285]
วิภาโค โย สมุทฺทิฏฺโฐ,
จิตฺตานญฺจ ตุ สมฺภวา;
เญยฺโย เจตสิกานญฺจ,
สมฺปโยคานุสารโตติฯ
อิติ จิตฺตวิภาเค ภูมิปุคฺคลสมฺภวกถา นิฏฺฐิตาฯ
สตฺตโม ปริจฺเฉโทฯ
นิฏฺฐิโต จ จิตฺตวิภาโคฯ
อฏฺฐโม ปริจฺเฉโท
2. เจตสิกวิภาโค
8. เจตสิกสมฺปโยคกถา
[286]
อิติ จิตฺตวิธิํ ญตฺวา, ทฺเวปญฺญาส วิภาวินา;
เญยฺยา เจตสิ สมฺภูตา, ธมฺมา เจตสิกา กถํฯ
[287]
ผสฺโส จ เวทนา สญฺญา, เจตเนกคฺคตา ตถา;
ชีวิตํ มนสิกาโร, สตฺต สาธารณา อิเมฯ
[288]
วิตกฺโก จ วิจาโร จ, ปีติ จ วีริยํ ตถา;
ฉนฺโท จ อธิโมกฺโข จ, ฉ ปกิณฺณกนามกาฯ
[289]
ปุญฺญาปุญฺเญสุ ปาเกสุ, กฺริยาสุ จ ยถารหํ;
มานเสสุ ปวตฺตนฺติ, วิปฺปกิณฺณา ปกิณฺณกาฯ
[290]
สทฺธา สตินฺทฺริยญฺเจว, หิโรตฺตปฺปพลทฺวยํ;
อโลโภ จ อโทโส จ, ปญฺญา มชฺฌตฺตตาปิ จฯ
[291]
อฏฺเฐเต อุตฺตมา นาม, ธมฺมา อุตฺตมสาธนา;
นิวชฺชาติ ปวุจฺจนฺติ, ยุคฬา ฉ ตโตปเรฯ
[292]
ปสฺสทฺธิ กายจิตฺตานํ, ลหุตา มุทุตา ตถา;
กมฺมญฺญตา จ ปาคุญฺญ-ตา จ อุชุกตาติ จฯ
[293]
อปฺปมญฺญาทฺวยํ นาม, กรุณามุทิตา สิยุํ;
สมฺมาวาจา จ กมฺมนฺตา-ชีวา จ วิรติตฺตยํฯ
[294]
ปญฺจวีส ปนิจฺเจเต, อนวชฺชา ยถารหํ;
ปาปาเหตุกมุตฺเตสุ, อนวชฺเชสุ ชายเรฯ
[295]
โลโภ โทโส จ โมโห จ,
มาโน ทิฏฺฐิ จ สํสโย;
ถินมิทฺธญฺจ อุทฺธจฺจํ,
กุกฺกุจฺจญฺจ ตถา ทสฯ
[296]
อหิรีกมโนตฺตปฺปํ, อิสฺสา มจฺฉริยนฺติ จ;
โหนฺติ จุทฺทส สาวชฺชา, สาวชฺเชสฺเวว สมฺภวาฯ
[297]
ทฺเวปญฺญาส จตุทฺเธวํ, ธมฺมา เจตสิกา ฐิตา;
เตสํ ทานิ ปวกฺขามิ, สมฺปโยคญฺจ สงฺคหํฯ
[298]
สตฺต สาธารณา สพฺพ-จิตฺตสาธารณา ตโต;
จิตฺเตน สทฺธิ อฏฺฐนฺนํ, วิปฺปโยโค น กตฺถจิฯ
[299]
วิตกฺโก ปญฺจวิญฺญาณํ, ทุติยาทิวิวชฺชิเต;
วิจาโรปิ จ ตตฺเถว, ตติยาทิวิวชฺชิเตฯ
[300]
โสมนสฺสยุเต ปีติ-จตุตฺถชฺฌานวชฺชิเต;
วีริยํ ปฐมาวชฺช-วิปากาเหตุวชฺชิเตฯ
[301]
ฉนฺโท สมฺโภติ สพฺพตฺถ, โมมูหาเหตุวชฺชิเต;
อธิโมกฺโข วิจิกิจฺฉา-ปญฺจวิญฺญาณวชฺชิเตฯ
[302]
ฉสฏฺฐิ ปญฺจปญฺญาส, สตฺตติ เจว โสฬส;
วีสเตกาทเสวาถ, ปกิณฺณกวิวชฺชิตาฯ
[303]
มานสา ปญฺจปญฺญาส, สวิตกฺกา ฉสฏฺฐิ จ;
สวิจาเรกปญฺญาส, สปฺปีติกมนา ตถาฯ
[304]
เตสตฺตติ สวีริยา, สฉนฺเทกูนสตฺตติ;
สาธิโมกฺขา ปวุจฺจนฺติ, อฏฺฐสตฺตติ มานสาฯ
[305]
ปญฺญาปฺปมญฺญาวิรตี, หิตฺวา เอกูนสฏฺฐิสุ;
ปาปาเหตุกมุตฺเตสุ, สทฺธาเทกูนวีสติฯ
[306]
ทฺวิเหตุกาเหตุปาปวชฺชิเตสุ สมาสโต;
ปญฺญา ตุ ชายเต สตฺตจตฺตาลีเสสุ สพฺพถาฯ
[307]
มหากฺริยากามปุญฺญ-รูปชฺฌาเนสุ ชายเร;
อปฺปมญฺญาฏฺฐวีเสสุ, หิตฺวา ฌานํ ตุ ปญฺจมํฯ
[308]
โลกุตฺตเรสุ สพฺพตฺถ, สเหว วิรติตฺตยํ;
กามปุญฺเญสุ สมฺโภติ, ยถาสมฺภวโต วิสุํฯ
[309]
วิรตีอปฺปมญฺญาสุ, ปญฺจสฺวปิ ยถารหํ;
กทาจิเทว สมฺโภติ, เอเกโกว น เจกโตฯ
[310]
อหิรีกมโนตฺตปฺปํ, โมหอุทฺธจฺจเมว จ;
ปาปสาธารณา นาม, จตฺตาโร ปาปสมฺภวาฯ
[311]
โลโภ จ โลภมูเลสุ, ทิฏฺฐิยุตฺเตสุ ทิฏฺฐิ จ;
มาโน ทิฏฺฐิวิยุตฺเตสุ, ทิฏฺฐิมานา น เจกโตฯ
[312]
โทสมูเลสุ โทโส จ, อิสฺสา มจฺฉริยํ ตถา;
กุกฺกุจฺจมิติ จตฺตาโร, วิจิกิจฺฉา ตุ กงฺขิเตฯ
[313]
สเหว ถินมิทฺธํ ตุ, สสงฺขาเรสุ ปญฺจสุ;
อิติ จุทฺทส สาวชฺชา, สาวชฺเชสฺเวว นิจฺฉิตาฯ
[314]
มาโน จ ถินมิทฺธญฺจ, สห วาถ วิสุํ น วา;
อิสฺสามจฺเฉรกุกฺกุจฺจา, อญฺญมญฺญํ วิสุํ น วาติฯ
อิติ เจตสิกวิภาเค เจตสิกสมฺปโยคกถา นิฏฺฐิตาฯ
อฏฺฐโม ปริจฺเฉโทฯ
นวโม ปริจฺเฉโท
9. เจตสิกสงฺคหกถา
[315]
สตฺต สาธารณา เจว, ฉ ธมฺมา จ ปกิณฺณกา;
สทฺธาทิ ปญฺจวีเสติ, อฏฺฐติํส สมิสฺสิตาฯ
[316]
กามาวจรปุญฺเญสุ, ลพฺภนฺติ ปฐมทฺวเย;
สตฺตติํเสว ทุติเย, ปญฺญามตฺตวิวชฺชิตาฯ
[317]
ตติเย จ ยถาวุตฺตา, ปีติมตฺตวิวชฺชิตา;
ฉตฺติํเสว จตุตฺถมฺหิ, ปญฺญาปีติทฺวยํ วินาฯ
[318]
มหากฺริยาสุ ยุชฺชนฺติ, หิตฺวา วิรติโย ตถา;
ปญฺจติํส จตุตฺติํสทฺวยํ เตตฺติํสกํ กมาฯ
[319]
ฐเปตฺวา อปฺปมญฺญา จ, มหาปาเกสุ โยชิตา;
เตตฺติํสา เจว ทฺวตฺติํสทฺวเยกตฺติํสกํ กมาฯ
[320]
อปฺปมญฺญา คเหตฺวาน, หิตฺวา วิรติโย ตถา;
ปญฺจติํเสว ปฐเม, รูปาวจรมานเสฯ
[321]
วิตกฺกํ ทุติเย หิตฺวา, วิจารญฺจ ตโต ปรํ;
จตุตฺเถ ปน ปีติญฺจ, อปฺปมญฺญญฺจ ปญฺจเมฯ
[322]
ยถาวุตฺตปการาว , จตุตฺติํส ยถากฺกมํ;
เตตฺติํส เจว ทฺวตฺติํส, สมติํสญฺจ ลพฺภเรฯ
[323]
ปญฺจเมน สมานา จ, ฐเปตฺวารุปฺปมานสา;
ภูมารมฺมณเภทญฺจ, องฺคานญฺจ ปณีตตํฯ
[324]