รูปาทิตฺตยมิจฺเจวํ , สมุฏฺฐาเปติ มานสํ;

อุปฺปชฺชมานเมเวติ, เญยฺโย ชนกสงฺคโหฯ

[325]

อิติ กิจฺจาทิเภเทสุ, ปจฺเจกสฺมิํ ปกาสิตํ;

นยํ วุตฺตานุสาเรน, สมาเสตฺวา วิโยชเยฯ

[326]

ปนุณฺณสมฺโมหมลสฺส สาสเน,

วิกิณฺณวตฺถูหิ สุคนฺถิตํ นยํ;

ปกิณฺณโมคยฺห ปรตฺถนินฺนเย,

วิติณฺณกงฺขาว ภวนฺติ ปณฺฑิตาฯ

[327]

พหุนยวินิพนฺธํ กุลฺลเมตํ คเหตฺวา,

ชินวจนสมุทฺทํ กามโมคยฺห ธีรา;

หิตสกลสมตฺถํ วตฺถุสารํ หริตฺวา,

หทย รตนคพฺภํ สาธุ สมฺปูรยนฺติฯ

อิติ นามรูปปริจฺเฉเท ปกิณฺณกวิภาโค นาม

จตุตฺโถ ปริจฺเฉโทฯ

5. ปญฺจโม ปริจฺเฉโท

กมฺมวิภาโค

[328]

วิภาคํ ปน กมฺมานํ,

ปวกฺขามิ อิโต ปรํ;

กมฺมปากกฺริยาเภเท,

อโมหาย สมาสโตฯ

[329]

กมฺมปจฺจยกมฺมนฺติ, เจตนาว สมีริตา;

ตตฺถาปิ นานกฺขณิกา, ปุญฺญาปุญฺญาว เจตนาฯ

[330]

เทติ ปากมธิฏฺฐาย, สมฺปยุตฺเต ยถารหํ;

กมฺมสฺสายูหนฏฺเฐน, ปวตฺตตฺตา หิ เจตนาฯ

[331]