ปกิณฺณกวิภาโค
[211]
อิโต ปรํ กิจฺจโต จ, ทฺวาราลมฺพณวตฺถุโต;
ภูมิปุคฺคลโต ฐานา, ชนกา จ ยถารหํฯ
[212]
สงฺคโห จ ปวตฺติ จ, ปฏิสนฺธิปวตฺติสุ;
จิตฺตุปฺปาทวเสเนว, สํขิปิตฺวาน นิยฺยเตฯ
[213]
รูปารูปมหาปากา, มุเปกฺขาตีรณทฺวยํ;
จุติสนฺธิภวงฺคานิ, จิตฺตาเนกูนวีสติฯ
[214]
อาวชฺชนํ ตุ ยุคฬํ, ทสฺสนํ สวนํ ตถา;
ฆายนํ สายนญฺเจว, ผุสนํ สมฺปฏิจฺฉนํฯ
[215]
ตีณิ ตีรณจิตฺตานิ, เอกํ โวฏฺฐพฺพนํ มตํ;
ปญฺจทฺวาเร มโนทฺวาเร, ตทาวชฺชนนามกํฯ
[216]
ปญฺจปญฺญาส ชวนกิจฺจานีติ วินิทฺทิเส;
กฺริยา จาวชฺชนํ หิตฺวา, กุสลากุสลปฺผลํฯ
[217]
ตทาลมฺพณจิตฺตานิ, ภวนฺเตกาทเสว หิ;
มหาวิปากจิตฺตานิ, อฏฺฐ สนฺตีรณตฺตยํฯ
[218]
ปญฺจกิจฺจนฺติ ภาสนฺติ, อุเปกฺขาตีรณทฺวยํ;
จตุกิจฺจา มหาปากา, ติกกิจฺจา มหคฺคตาฯ
[219]
ทุกิจฺจมิติ โวฏฺฐพฺพํ, สุขตีรณมีริตํ;
ปญฺจวิญฺญาณชวนมโนธาตุตฺติกํ ปนฯ
[220]
เอกกิจฺจาติ ภาสนฺติ, อฏฺฐสฏฺฐิ วิภาวิโน;
อิจฺเจวํ กิจฺจเภเทน, จิตฺตุปฺปาทา ววตฺถิตาฯ
[221]
จกฺขุโสตฆานชิวฺหา-กายธาตุ ยถากฺกมํ;
ปญฺจทฺวารา ภวงฺคํ ตุ, มโนทฺวารํ ปวุจฺจติฯ
[222]
ฆานาทโย ตโย รูเป, ปญฺจ จกฺขาทโย ตถา;
อรูเป นตฺถุภยตฺถ, ตทาลมฺพณมานสํฯ
[223]
ฉ ทฺวารา วีถิจิตฺตานิ, สตฺต กามีสุ รูปิสุ;
ทฺวารตฺตยํ ฉ จิตฺตานิ, มโนทฺวารมรูปิสุฯ
[224]
ปฏิสนฺธาทิภูตา หิ, อวสาเน จุติฏฺฐิตา;
มชฺเฌ ภวงฺคํ เฉตฺวาน, ปจฺเจกํ วีถิ ชายติฯ
[225]
รูปาทารมฺมเณ จกฺขุ-ปสาทาทิมฺหิ ฆฏฺฏิเต;
อาวชฺชนาทโย โหนฺติ, ภวงฺคทฺวิจลา ปรํฯ
[226]
ปริณาเม ภวงฺคสฺส, อาลมฺเพ คหณารเห;
ตถา วีถิ มโนทฺวาเร, ยถาสมฺภวโต ภเวฯ
[227]
อาวชฺชา ปญฺจวิญฺญาณํ, สมฺปฏิจฺฉนตีรณํ;
โวฏฺฐพฺพกามชวนํ, ตทาลมฺพณมานสํฯ
[228]
สตฺเตวํ วีถิจิตฺตานิ, จิตฺตุปฺปาทา จตุทฺทส;
จตุปญฺญาส วิตฺถารา, ปญฺจทฺวาเร ยถารหํฯ
[229]
อุปฺปาทฏฺฐิติภงฺคานํ, วสา จิตฺตกฺขณํ ตยํ;
รูปานํ ฐิติ เอกูน-ปญฺญาสญฺจ ทุเก ทุกํฯ
[230]
ปริตฺเตติปริตฺเต จ, มหนฺเตติมหนฺตเก;
โวฏฺฐพฺพโมฆชวนํ, ตทาลมฺพนฺติ ตํ กมาฯ
[231]
อาวชฺชนญฺจ ชวนํ, มโนทฺวาเร ตุ โคจเร;
วิภูเต ตุ ตทาลมฺพํ, วิตฺถารา สตฺตสฏฺฐิ เตฯ
[232]
กาเม ชวนสตฺตาล-มฺพณานํ นิยเม สติ;
วิภูเตติมหนฺเต จ, ตทาลมฺพณมีริตํฯ
[233]
ปญฺจทฺวาเร มโนธาตุ, ปจฺเจกมฺหิ ยถากฺกมํ;
ปญฺจวิญฺญาณยุคฬํ, ปจฺเจกํ ตุ ปกาสิตํฯ
[234]
มโนทฺวาเร ตุ ชวนํ, มหคฺคตมนุตฺตรํ;
สุขตีรณโวฏฺฐพฺพํ, ปริตฺตชวนํ ฉสุฯ
[235]
มหาวิปากจิตฺตานิ , อุเปกฺขาตีรณทฺวยํ;
ฉสุ ทฺวาเรสุ ชายนฺติ, วีถิมุตฺตานิ เจกทาฯ
[236]
สตฺตติ วีถิจิตฺตานิ, วิปากา ตุ มหคฺคตา;
นว วีถิวิมุตฺตา จ, ทุวิธาปิ ทสีริตาฯ
[237]
อิจฺเจวํ ทฺวารเภเทน, วิภาเวตฺวา ตโต ปรํ;
เญยฺยา โคจรเภเทน, จิตฺตุปฺปาทา ยถารหํฯ
[238]
รูปสทฺทคนฺธรสโผฏฺฐพฺพา ปญฺจ โคจรา;
เสสญฺจ รูปปญฺญตฺตินามญฺจ ธมฺมโคจรํฯ
[239]
ปญฺจทฺวาเร วตฺตมานํ, ปญฺจาลมฺพํ ยถากฺกมํ;
ฉาลมฺพณํ มโนทฺวาเร, อตีตานาคตมฺปิ จฯ
[240]
ปญฺญตฺตาตีตวตฺตนฺตํ , ฉทฺวารคฺคหิตํ ปน;
ฉฬารมฺมณสงฺขาตํ, เยภุยฺเยน ภวนฺตเรฯ
[241]
นิมิตฺตคติกมฺมานํ, กมฺมเมวาถ โคจรํ;
ปฏิสนฺธิภวงฺคานํ, จุติยาว ยถารหํฯ
[242]
ปญฺจาลมฺเพ มโนธาตุ, ปจฺเจกมฺหิ ยถากฺกมํ;
ปญฺจวิญฺญาณยุคฬํ, ปจฺเจกํ ตุ ปกาสิตํฯ
[243]
กามปากานิ เสสานิ, หสนญฺจ ปริตฺตเก;
ญาณหีนานิปุญฺญานิ, ชวนานิ อนิมฺมเลฯ
[244]
ติเหตุกามปุญฺญานิ, ปุญฺญาภิญฺญา จ โลกิยา;
สพฺพาลมฺเพ ปวตฺตนฺติ, อคฺคมคฺคผลํ วินาฯ
[245]
กฺริยาภิญฺญา จ โวฏฺฐพฺพํ, กฺริยา กาเม ติเหตุกา;
สพฺพาลมฺเพ ปวตฺตนฺติ, นิพฺพาเน นิมฺมลา สิยุํฯ
[246]
ทุติยญฺจ จตุตฺถญฺจ, อารุปฺเปสุ มหคฺคเต;
มหคฺคตญฺเญ โวหาเร, อยมาลมฺพเณ นโยฯ
[247]
จกฺขุโสตฆานชิวฺหา-กายหทยวตฺถุนา;
กามโลเก ฉวตฺถูนิ, นิสฺสิตา สตฺต ธาตุโยฯ
[248]
ปญฺจวิญฺญาณธาตู จ, ตาสํ ปุพฺพาปรตฺตยํ;
มโนธาตุ ตโต เสสา, มโนวิญฺญาณธาตุ จฯ
[249]
จตสฺโส ธาตุโย รูเป, ตีณิ วตฺถูนิ นิสฺสิตา;
อรูเป ตุ อนิสฺสาย, ธาตฺเวกาว ปวตฺตติฯ
[250]
ปญฺจปฺปสาเท นิสฺสาย, ปจฺเจกํ ตุ ยถากฺกมํ;
ปญฺจวิญฺญาณยุคฬํ, ภวตีติ ปกาสิตํฯ
[251]
กามปากานิ เสสานิ, มคฺคาวชฺชนมาทิโต;
หสนํ ปฏิฆารูปา-วจรํ วตฺถุนิสฺสิตํฯ
[252]
ทฺเวจตฺตาลีส นิสฺสาย, อนิสฺสาย จ ชายเร;
อนิสฺสาย วิปากานิ, อารุปฺเปติ สมีริตํฯ
[253]
อิจฺเจวํ วตฺถุเภเทน, จิตฺตุปฺปาทา ปกาสิตา;
ตโต ปรํ วิภาเวยฺย, ภูมิเภเทน ปณฺฑิโตฯ
[254]
นิรเย เปตโลเก จ, ติรจฺฉานาสุเร ตถา;
ปาปกมฺโมปปชฺชนฺติ, ปาปปากาย สนฺธิยาฯ
[255]
ภูมิสฺสิเตสุ เทเวสุ, มนุสฺเสสุปิ หีนกา;
อเหตุกาย ชายนฺติ, ปุญฺญปากาย สนฺธิยาฯ
[256]
จาตุมหาราชิกา จ, ตาวติํสา จ ยามกา;
ตุสิตา เจว นิมฺมานรติโน วสวตฺติโนฯ
[257]
อิจฺเจวํ ฉสุ เทเวสุ, มนุสฺเสสุ จ ชายเร;
มหาวิปากสนฺธีหิ, กามปุญฺญกตา ชนาฯ
[258]
พฺรหฺมานํ ปาริสชฺชา จ, ตถา พฺรหฺมปุโรหิตา;
มหาพฺรหฺมา จ ชายนฺติ, ปฐมชฺฌานสนฺธิยาฯ
[259]
ปริตฺตา อปฺปมาณาภา, ชายนฺตาภสฺสรา ตถา;
ทุติยชฺฌานปากาย, ตติยาย จ สนฺธิยาฯ
[260]
ปริตฺตสุภปฺปมาณสุภา จ สุภกิณฺหกา;
จตุตฺถาย ตุ ชายนฺติ, ตติยชฺฌานภูมิกาฯ
[261]
เวหปฺผลา อสญฺญี จ, สุทฺธาวาสาติ สตฺตสุ;
ปญฺจมาย จ ชายนฺติ, อสญฺญีจิตฺตวชฺชิตาฯ
[262]
อวิหา จ อตปฺปา จ, สุทสฺสา จ สุทสฺสิโน;
อกนิฏฺฐาติ ปญฺเจเต, สุทฺธาวาสา ปกาสิตาฯ
[263]
อากาสานญฺจายตนปากาทีหิ ยถากฺกมํ;
อากาสานญฺจายตนภูมิกาทีสุ ชายเรฯ
[264]
จุติสนฺธิภวงฺคานํ , วสา ปากา มหคฺคตา;
กาเม สเหตุกา ปากา, ตทาลมฺพณโตปิ จฯ
[265]
ยถาวุตฺตนิยาเมน, ภูมีสฺเวกาว ชายเร;
จิตฺตุปฺปาเทสุ สพฺพตฺถ, น ตฺเววาสญฺญิโน มตาฯ
[266]
ฆานชิวฺหากายธาตุ-นิสฺสิตํ มานสํ ตถา;
ปฏิฆทฺวยมิจฺเจวมฏฺฐ โหนฺเตว กามิสุฯ
[267]
จกฺขุโสตญฺจ วิญฺญาณํ, มโนธาตุ จ ตีรณํ;
กามรูเปสุ ชายนฺติ, ยถาสมฺภวโต ทสฯ
[268]
โวฏฺฐพฺพกามปุญฺญานิ, วิปฺปยุตฺตานิ ทิฏฺฐิยา;
อุทฺธจฺจสหิตญฺเจติ, สพฺพตฺเถตานิ จุทฺทสฯ
[269]
กงฺขิตํ ทิฏฺฐิยุตฺตานิ, สุทฺธาวาสวิวชฺชิเต;
สิตญฺจ รูปชวน-มารุปฺปาปายวชฺชิเตฯ
[270]
กามกฺริยา สเหตู จ, อุทฺธํ โลกุตฺตรตฺตยํ;
จตุตฺถารุปฺปชวนํ, สพฺพตฺถาปายวชฺชิเตฯ
[271]
เสสมารุปฺปชวนํ, หิตฺวาปายํ ยถากฺกมํ;
อุทฺธมารุปฺปภูมิญฺจ, ชายตีติ วิภาวเยฯ
[272]
โสตาปตฺติผลาทีนิ, จตฺตารานุตฺตรานิ ตุ;
สุทฺธาวาสมปายญฺจ, หิตฺวา สพฺพตฺถ ชายเรฯ
[273]
สุทฺธาวาสมปายญฺจ, หิตฺวารูปญฺจ สพฺพถา;
ปฐมานุตฺตโร มคฺโค, เสสฏฺฐาเนสุ ชายติฯ
[274]
สตฺตติํส อปาเยสุ, กาเมสีติ ปกาสิตา;
ปญฺจปญฺญาส สุทฺเธสุ, รูเปสฺเวกูนสตฺตติฯ
[275]
ฉจตฺตาลีส อารุปฺเป, อุปฺปชฺชนฺติ ยถารหํ;
อิจฺเจวํ ภูมิเภเทน, จิตฺตุปฺปาทา ปกาสิตาฯ
[276]
ติเหตุสตฺเต สพฺพานิ, ทฺวิเหตุกาเหตุเก ปน;
ปริตฺตานิ วิวชฺเชตฺวา, ญาณปากกฺริยาชเวฯ
[277]
ปุถุชฺชนานํ สมฺโภนฺติ, ทิฏฺฐิยุตฺตญฺจ กงฺขิตํ;
โสตาปนฺนาทิติณฺณมฺปิ, ผลํ โหติ ยถาสกํฯ
[278]
วีตราคสฺส ชวนํ, กฺริยา จนฺติมนุตฺตรํ;
ปุถุชฺชนาทิติณฺณมฺปิ, ปฏิฆํ สมุทีริตํฯ
[279]
ชวา ปุถุชฺชนาทีนํ, จตุนฺนํ เสส สาสวา;
สาสวาวชฺชปากานิ, ปญฺจนฺนมปิ ทีปเยฯ
[280]
ปุถุชฺชเนสุ เตสฏฺฐิ, โสตาปนฺนาทิกทฺวเย;
เอกูนสฏฺฐิ จิตฺตานิ, อนาคามิกปุคฺคเลฯ
[281]
สตฺตปญฺญาส ชายนฺติ, เตปญฺญาส อนาสเว;
มคฺคฏฺเฐสุ สโก มคฺโค, ปุคฺคเลสุ อยํ นโยฯ
[282]
ติเหตุกามจุติยา, สพฺพาปิ ปฏิสนฺธิโย;
ทฺวิเหตาเหตุจุติยา, กามาวจรสนฺธิโยฯ
[283]
รูปาวจรจุติยา, สเหตุปฏิสนฺธิโย;
อารุปฺปารุปฺปจุติยา, เหฏฺฐิมารุปฺปวชฺชิตาฯ
[284]
ปฏิสนฺธิ ตถา กาเม, ติเหตุปฏิสนฺธิโย;
ภวนฺตีติ จ เมธาวี, จุติสนฺธินยํ นเยฯ
[285]
จุติยานนฺตรํ โหติ, ปฏิสนฺธิ ตโต ปรํ;
ภวงฺคํ ตํ ปน เฉตฺวา, โหติ อาวชฺชนํ ตโตฯ
[286]
อนิฏฺเฐ ปาปปากาว, จกฺขุวิญฺญาณกาทโย;
อิฏฺเฐ ตุ ปุญฺญปากาว, ยถาสมฺภวโต สิยุํฯ
[287]
ปุพฺเพ วุตฺตนเยเนว, วีถิจิตฺตานิ โยชเย;
ปญฺจทฺวาเร ยถาโยคํ, มโนทฺวาเร จ ปณฺฑิโตฯ
[288]
สนฺตีรณตทาลมฺพ-มิฏฺฐาลมฺเพ ปวตฺตติ;
สุขิตํ อิฏฺฐมชฺฌตฺเต, อนิฏฺเฐ จ อุเปกฺขิตํฯ
[289]
สุโขเปตํ ตทาลมฺพํ, อุเปกฺขากฺริยโต ปรํ;
น โหติ โทมนสฺสมฺหา, โสมนสฺสํ ตุ สพฺพทาฯ
[290]
ตโถเปกฺขาตทาลมฺพํ, สุขิตกฺริยโต ปรํ;
อญฺญตฺถ นิยโม นตฺถิ, ตทาลมฺพปวตฺติยาฯ
[291]
โสมนสฺสภวงฺคสฺส, ชวเน โทมนสฺสิเต;
ตทาลมฺเพ อสมฺโภนฺเต, อุเปกฺขาตีรณํ ภเวฯ
[292]
ปริกมฺโมปจารานุ-โลมโคตฺรภุโต ปรํ;
ปญฺจมํ วา จตุตฺถํ วา, ชวนํ โหติ อปฺปนาฯ
[293]
จตุฌานํ สุโขเปตํ, ญาณยุตฺตานนนฺตรํ;
อุเปกฺขาญาณยุตฺตานํ, ปญฺจมํ ชายเต ปรํฯ
[294]
ปุถุชฺชนาน เสกฺขานํ, กามปุญฺญติเหตุโต;
ติเหตุกามกฺริยโต, วีตราคานมปฺปนาฯ
[295]
อาวชฺชปญฺจวิญฺญาณ-สมฺปฏิจฺฉนตีรณํ;
ปฏิสนฺธิจุติ สพฺพา, รูปารูปาทิกปฺปนาฯ
[296]
นิโรธา วุฏฺฐหนฺตสฺส, อุปริฏฺฐผลํ ทฺวยํ;
ปญฺจาภิญฺญา ตถา มคฺคา, เอกจิตฺตกฺขณา มตาฯ
[297]
ทฺวิกฺขตฺตุํ หิ นิโรธสฺส, สมาปตฺติกฺขเณ ปน;
จตุตฺถารุปฺปชวนํ, ตทาลมฺพญฺจ สพฺพถาฯ
[298]
ทฺวิกฺขตฺตุํ วาถ ติกฺขตฺตุํ, มคฺคสฺสานนฺตรํ ผลํ;
ภวงฺคาทิ จ โวฏฺฐพฺพํ, ชวนาทิ สกิํ ปนฯ
[299]
ติเหตุกามชวนํ, อปฺปนาฆฏิตํ ปน;
ติกฺขตฺตุํ วา จตุกฺขตฺตุํ, มโนทฺวาเร ปวตฺตติฯ
[300]
ฉทฺวาเรสุ ปนญฺญตฺถ, ชวนํ กามธาตุชํ;
ปญฺจ วาเร ฉ วา สตฺต, สมุปฺปชฺชติ สมฺภวาฯ
[301]
สมาปตฺติภวงฺเคสุ, นิยโม น สมีริโต;
วีถิจิตฺตาวสาเน ตุ, ภวงฺคํ จุติ วา ภเวฯ
[302]
อิจฺจานนฺตรเภเทน, จิตฺตุปฺปาทฏฺฐิติํ จุติํ;
ญตฺวา คเณยฺย สงฺคยฺห, ลพฺภมานวสา กถํ?
[303]
ปญฺจทฺวาราวชฺชนโต, ทส จิตฺตานิ ทีปเย;
เสสาวชฺชนโต ปญฺจ-จตฺตาลีสนฺติ ภาสิตํฯ
[304]
ปญฺจวิญฺญาณโต ปาปวิปากา สมฺปฏิจฺฉนา;
ปรเมกํ ทุเว ปุญฺญ-วิปากา สมฺปฏิจฺฉนาฯ
[305]
สนฺตีรณทฺวิเหตุมฺหา, ปากา ทฺวาทส ชายเร;
ติเหตุกามปากมฺหา, เอกวีสติ ภาสิตํฯ
[306]
รูปาวจรปากมฺหา, ปรเมกูนวีสติ;
นวฏฺฐารุปฺปปากมฺหา, สตฺต ฉ วา ยถากฺกมํฯ
[307]
ปฏิฆมฺหา ตุ สตฺเตว, สิตมฺหา เตรสพฺรวุํ;
ทฺวิเหตุปุญฺญาปุญฺญมฺหา, เอกวีสติ ภาวเยฯ
[308]
ทฺวิเหตุกามกฺริยโต, อฏฺฐารส อุเปกฺขกา;
สุขิตมฺหา สตฺตรส, วิภาเวนฺติ วิจกฺขณาฯ
[309]
กามปุญฺญา ติเหตุมฺหา, เตตฺติํเสว อุเปกฺขกา;
สุขิตมฺหา ติปญฺญาส, ภวนฺตีติ ปกาสิตํฯ
[310]
ติเหตุกามกฺริยโต, จตุวีสติเปกฺขกา;
สุขิตมฺหา ตุ ทีเปยฺย, ปญฺจวีสติ ปณฺฑิโตฯ
[311]
ทส รูปชวมฺเหกาทส ทฺวาทส เตรส;
ยถากฺกมํ ปญฺจทส, อารุปฺปา ปริทีปเยฯ
[312]
ผลมฺหา จุทฺทเสวาหุ, มคฺคมฺหา ตุ สกํ ผลํ;
ปรํ สงฺคหมิจฺเจวํ, วิคเณยฺย วิสารโทฯ
[313]
ปญฺจทสมฺหาทฺยาวชฺช-เมกวีสติโตปรํ ;
เอกมฺหา ปญฺจวิญฺญาณํ, ปญฺจมฺหา สมฺปฏิจฺฉนํฯ
[314]
สุขสนฺตีรณํ โหติ, ปญฺจวีสติโต ปรํ;
สมฺโภนฺติ สตฺตติํสมฺหา, อุเปกฺขาตีรณทฺวยํฯ
[315]
ภวนฺติ จตฺตาลีสมฺหา, สุขปากา ทฺวิเหตุกา;
ตเถกจตฺตาลีสมฺหา, สุขปากา ทฺวิเหตุกา;
ตเถกจตฺตาลีสมฺหา, อุเปกฺขาย สมายุตาฯ
[316]
โหนฺติ สตฺตติโต กาเม,
สุขปากา ติเหตุกา;
ทฺวิสตฺตติมฺหา ชายนฺติ,
อุเปกฺขาสหิตา ปุนฯ
[317]
เอกูนสฏฺฐิโต รูปา, ปากา ปากา อรูปิโน;
กมาฏฺฐจตฺตาลีสมฺหา, ตเถกทฺวิติหีนโตฯ
[318]
ผลทฺวยํ จตุกฺกมฺหา, ปญฺจมฺหานฺตผลทฺวยํ;
ติกา มหคฺคตา ชวา, มคฺคา กามชวา ทฺวยาฯ
[319]
จิตฺตุปฺปาทานมิจฺเจวํ, คณิโต ปุพฺพสงฺคโห;
เญยฺโยยํ ฐานเภโทติ, ปุพฺพาปรนิยามิโตฯ
[320]
รูปปากมหาปากา, มโนธาตุ จ ตีรณํ;
รูปเมว ชเนนฺตีติ, วุตฺตา เอกูนวีสติฯ
[321]
อปฺปนาชวนํ สพฺพํ, มหคฺคตมนุตฺตรํ;
อิริยาปถรูปานิ, ชเนตีติ สมีริตํฯ
[322]
โวฏฺฐพฺพํ กามชวนมภิญฺญา จ ยถารหํ;
อิริยาปถวิญฺญตฺติรูปานํ ชนกา สิยุํฯ
[323]
ปญฺจวิญฺญาณมารุปฺปา, วิปากา จ น กิญฺจิปิ;
สพฺเพสํ ปฏิสนฺธี จ, จุติ จารหโต ตถาฯ
[324]
รูปาทิตฺตยมิจฺเจวํ , สมุฏฺฐาเปติ มานสํ;
อุปฺปชฺชมานเมเวติ, เญยฺโย ชนกสงฺคโหฯ
[325]
อิติ กิจฺจาทิเภเทสุ, ปจฺเจกสฺมิํ ปกาสิตํ;
นยํ วุตฺตานุสาเรน, สมาเสตฺวา วิโยชเยฯ
[326]
ปนุณฺณสมฺโมหมลสฺส สาสเน,
วิกิณฺณวตฺถูหิ สุคนฺถิตํ นยํ;
ปกิณฺณโมคยฺห ปรตฺถนินฺนเย,
วิติณฺณกงฺขาว ภวนฺติ ปณฺฑิตาฯ
[327]
พหุนยวินิพนฺธํ กุลฺลเมตํ คเหตฺวา,
ชินวจนสมุทฺทํ กามโมคยฺห ธีรา;
หิตสกลสมตฺถํ วตฺถุสารํ หริตฺวา,
หทย รตนคพฺภํ สาธุ สมฺปูรยนฺติฯ
อิติ นามรูปปริจฺเฉเท ปกิณฺณกวิภาโค นาม
จตุตฺโถ ปริจฺเฉโทฯ
5. ปญฺจโม ปริจฺเฉโท
กมฺมวิภาโค
[328]
วิภาคํ ปน กมฺมานํ,
ปวกฺขามิ อิโต ปรํ;
กมฺมปากกฺริยาเภเท,
อโมหาย สมาสโตฯ
[329]
กมฺมปจฺจยกมฺมนฺติ, เจตนาว สมีริตา;
ตตฺถาปิ นานกฺขณิกา, ปุญฺญาปุญฺญาว เจตนาฯ
[330]
เทติ ปากมธิฏฺฐาย, สมฺปยุตฺเต ยถารหํ;
กมฺมสฺสายูหนฏฺเฐน, ปวตฺตตฺตา หิ เจตนาฯ
[331]