ยถา นิยตสมฺมาทสฺสนํ, เอวํ นิยตมิจฺฉาทสฺสเนนปิ สวิสเย เอกํสคาหวเสน อุกฺกํสคเตน ภวิตพฺพนฺติ เตน สมนฺนาคตสฺส ปุคฺคลสฺส สติ อจฺจนฺตนิยาเม กถํ ตสฺมิํ อภินิเวสวิสเย อเนกํสคาโห อุปฺปชฺเชยฺย, อภินิเวสนฺตรํ วา วิรุทฺธํ ยทิ อุปฺปชฺเชยฺย, อจฺจนฺตนิยาโม เอว น สิยาติ ปาฬิยํ วิจิกิจฺฉุปฺปตฺตินิยามนฺตรุปฺปตฺติโจทนา กตาฯ น หิ วิจิกิจฺฉา วิย สมฺมตฺตนิยตปุคฺคลานํ ยถากฺกมํ มิจฺฉตฺตสมฺมตฺตนิยตปุคฺคลานํ สมฺมตฺตมิจฺฉตฺตนิยตา ธมฺมา กทาจิปิ อุปฺปชฺชนฺติ, อวิรุทฺธํ ปน นิยามนฺตรเมว โหตีติ อานนฺตริกนฺตรํ วิย มิจฺฉาทสฺสนนฺตรํ สมานชาติกํ น นิวตฺเตตีติ วิรุทฺธํเยว ทสฺเสตุํ ปาฬิยํ วิจิกิจฺฉา วิย สสฺสตุจฺเฉททิฏฺฐิโย เอว อุทฺธฏาฯ เอวเมตฺถ วิจิกิจฺฉุปฺปตฺตินิยามนฺตรุปฺปตฺตีนํ นิยามนฺตรุปฺปตฺตินิวตฺตกภาโว เวทิตพฺโพ, อจฺจนฺตนิยาโม จ นิวตฺติสฺสตีติ จ วิรุทฺธเมตนฺติ ปน ‘‘วิจาเรตฺวาว คเหตพฺพา’’ติ วุตฺตํ สิยาฯ

อจฺจนฺตนิยามกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. อินฺทฺริยกถาวณฺณนา

[853-856] ยถา โลกุตฺตรา สทฺธาทโย เอว สทฺธินฺทฺริยาทีนิ, เอวํ โลกิยาปิฯ กสฺมา ? ตตฺถาปิ อธิโมกฺขลกฺขณาทินา อินฺทฏฺฐสพฺภาวโตฯ สทฺเธยฺยาทิวตฺถูสุ สทฺทหนาทิมตฺตเมว หิ ตนฺติ อิมมตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘โลกุตฺตรานํ…เป.… ทฏฺฐพฺโพ’’ติฯ

อินฺทฺริยกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

เอกูนวีสติมวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

20. วีสติมวคฺโค

2. ญาณกถาวณฺณนา

[863-865] กามํ ปุพฺพภาเคปิ อตฺเถว ทุกฺขปริญฺญา, อตฺถสาธิกา ปน สา มคฺคกฺขณิกา เอวาติ อุกฺกํสคตํ ทุกฺขปริญฺญํ สนฺธาย อวธาเรนฺโต อาห ‘‘ทุกฺขํ…เป.… มคฺคญาณเมว ทีเปตี’’ติฯ ตํ ปน อวธารณํ น ญาณนฺตรนิวตฺตนํ, อถ โข ญาณนฺตรสฺส ยถาธิคตกิจฺจนิวตฺตนํ ทฏฺฐพฺพํฯ เตนาห ‘‘น ตสฺเสว ญาณภาว’’นฺติอาทิฯ

ญาณกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ