เมนู

1. อานิสํสทสฺสาวีกถาวณฺณนา

[547] ทฏฺฐพฺพสฺส อาทีนวโต อานิสํสโต จ ยทิปิ ปรวาทินา ปจฺฉา นานาจิตฺตวเสน ปฏิญฺญาตํ, ปุพฺเพ ปน เอกโต กตฺวา ปฏิชานิ, น จ ตํ ลทฺธิํ ปริจฺจชิฯ เตนสฺส อธิปฺปายมทฺทนํ ยุตฺตนฺติ ทฏฺฐพฺพํฯ เตเนวาห ‘‘อนิจฺจ…เป.… ปฏิญฺญาตตฺตา’’ติฯ อารมฺมณวเสนาติ อารมฺมณกรณวเสน, น กิจฺจนิปฺผตฺติวเสนาติ อธิปฺปาโยฯ อิทํ อานิสํสกถานุยุญฺชนํ อานิสํสทสฺสนญฺจฯ ญาณํ วิปสฺสนา ปฏิเวธญาณสฺส วิย อนุโพธญาณสฺสปิ ยถารหํ ปวตฺตินิวตฺตีสุ กิจฺจกรณํ ยุตฺตนฺติ อธิปฺปาโยฯ

อานิสํสทสฺสาวีกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. อมตารมฺมณกถาวณฺณนา

[549] เอวมาทินา สุตฺตภเยนาติ เอตฺถ อาทิ-สทฺเทน ‘‘อนาสวญฺจ โว, ภิกฺขเว, ธมฺมํ เทเสสฺสามิ อนาสวคามินิญฺจ ปฏิปท’’นฺติอาทีนิ สุตฺตปทานิ สงฺคณฺหาติฯ

อมตารมฺมณกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. รูปํสารมฺมณนฺติกถาวณฺณนา

[552-553] ‘‘ตทปฺปติฏฺฐํ อนารมฺมณ’’นฺติอาทีสุ ปจฺจยตฺโถ อารมฺมณ-สทฺโทฯ ‘‘รูปายตนํ จกฺขุวิญฺญาณธาตุยา ตํสมฺปยุตฺตกานญฺจ ธมฺมานํ อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย’’ติอาทีสุ โอลุพฺภฏฺโฐติ อาห ‘‘ปจฺจยฏฺโฐ โอลุพฺภฏฺโฐ’’ติฯ เอวํ วิภาเค วิชฺชมาเนติ ตตฺถ ปจฺจยายตฺตวุตฺติตา ปจฺจยฏฺโฐ, ทณฺฑรชฺชุอาทิ วิย ทุพฺพลสฺส จิตฺตเจตสิกานํ อาลมฺพิตพฺพตาย อุปตฺถมฺภนฏฺโฐ โอลุพฺภฏฺโฐฯ วิเสสาภาวํ ปจฺจยภาวสามญฺเญน กปฺเปตฺวา วาฯ

รูปํสารมฺมณนฺติกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. อนุสยาอนารมฺมณาติกถาวณฺณนา

[554-556] ‘‘อิมสฺมิํ สตี’’ติ อิมินา มคฺเคน อนิรุทฺธตาปิ สงฺคหิตาติ อาห ‘‘อปฺปหีนตฺตาว อตฺถีติ วุจฺจตี’’ติฯ น ปน วิชฺชมานตฺตาติ อวธารเณน นิวตฺติตํ ทสฺเสติ, วิชฺชมานตฺตา ธรมานตฺตา ขณตฺตยสมงฺคิภาวโตติ อตฺโถฯ

อนุสยาอนารมฺมณาติกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. ญาณํอนารมฺมณนฺติกถาวณฺณนา

[557-558] ยสฺส อธิคตตฺตา อรหโต ปริญฺเญยฺยาทีสุ อนวเสสโต สมฺโมโห วิคโต, ตํ อคฺคมคฺคญาณํ สนฺธาย ‘‘มคฺคญาณสฺสา’’ติ วทนฺติฯ ยสฺมา ตสฺส สพฺพสฺส สโตการิตา วิย สมฺปชานการิตา, ตสฺมา เตน ญาเณน โส ญาณีฯ สติปญฺญาเวปุลฺลปฺปตฺโต หิ โส อุตฺตมปุริโสฯ

ญาณํอนารมฺมณนฺติกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. วิตกฺกานุปติตกถาวณฺณนา

[562] ทฺวีหิปีติ ทฺวีหิ วิเสเสหิ, วิเสเสน วิเสสํ อกตฺวาติ อตฺโถฯ

วิตกฺกานุปติตกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. วิตกฺกวิปฺผารสทฺทกถาวณฺณนา

[563] สพฺพโสติ สพฺพปฺปการโต, โส ปน ปกาโร ปวตฺติฏฺฐานกาลวเสน คเหตพฺโพติ อาห ‘‘สพฺพตฺถ สพฺพทา วา’’ติฯ เต จ ฐานกาลา ‘‘วิตกฺกยโต’’ติอาทิวจนโต จิตฺตวิเสสวเสน คเหตพฺพาติ วุตฺตํ ‘‘สวิตกฺกจิตฺเตสู’’ติฯ ‘‘วิตกฺเกตฺวา วาจํ ภินฺทตี’’ติ สุตฺตปทํ อโยนิโส คเหตฺวา ‘‘วิตกฺกวิปฺผารมตฺตํ สทฺโท’’ติ อาหฯ

วิตกฺกวิปฺผารสทฺทกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ