1. อานิสํสทสฺสาวีกถาวณฺณนา
[547] ทฏฺฐพฺพสฺส อาทีนวโต อานิสํสโต จ ยทิปิ ปรวาทินา ปจฺฉา นานาจิตฺตวเสน ปฏิญฺญาตํ, ปุพฺเพ ปน เอกโต กตฺวา ปฏิชานิ, น จ ตํ ลทฺธิํ ปริจฺจชิฯ เตนสฺส อธิปฺปายมทฺทนํ ยุตฺตนฺติ ทฏฺฐพฺพํฯ เตเนวาห ‘‘อนิจฺจ…เป.… ปฏิญฺญาตตฺตา’’ติฯ อารมฺมณวเสนาติ อารมฺมณกรณวเสน, น กิจฺจนิปฺผตฺติวเสนาติ อธิปฺปาโยฯ อิทํ อานิสํสกถานุยุญฺชนํ อานิสํสทสฺสนญฺจฯ ญาณํ วิปสฺสนา ปฏิเวธญาณสฺส วิย อนุโพธญาณสฺสปิ ยถารหํ ปวตฺตินิวตฺตีสุ กิจฺจกรณํ ยุตฺตนฺติ อธิปฺปาโยฯ
อานิสํสทสฺสาวีกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
2. อมตารมฺมณกถาวณฺณนา
[549] เอวมาทินา สุตฺตภเยนาติ เอตฺถ อาทิ-สทฺเทน ‘‘อนาสวญฺจ โว, ภิกฺขเว, ธมฺมํ เทเสสฺสามิ อนาสวคามินิญฺจ ปฏิปท’’นฺติอาทีนิ สุตฺตปทานิ สงฺคณฺหาติฯ
อมตารมฺมณกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
3. รูปํสารมฺมณนฺติกถาวณฺณนา
[552-553] ‘‘ตทปฺปติฏฺฐํ อนารมฺมณ’’นฺติอาทีสุ ปจฺจยตฺโถ อารมฺมณ-สทฺโทฯ ‘‘รูปายตนํ จกฺขุวิญฺญาณธาตุยา ตํสมฺปยุตฺตกานญฺจ ธมฺมานํ อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย’’ติอาทีสุ โอลุพฺภฏฺโฐติ อาห ‘‘ปจฺจยฏฺโฐ โอลุพฺภฏฺโฐ’’ติฯ เอวํ วิภาเค วิชฺชมาเนติ ตตฺถ ปจฺจยายตฺตวุตฺติตา ปจฺจยฏฺโฐ, ทณฺฑรชฺชุอาทิ วิย ทุพฺพลสฺส จิตฺตเจตสิกานํ อาลมฺพิตพฺพตาย อุปตฺถมฺภนฏฺโฐ โอลุพฺภฏฺโฐฯ วิเสสาภาวํ ปจฺจยภาวสามญฺเญน กปฺเปตฺวา วาฯ
รูปํสารมฺมณนฺติกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ