10. ชีวิตินฺทฺริยกถาวณฺณนา

[540] อนฺตํ คเหตฺวา วทตีติ ‘‘อตฺถิ อรูปธมฺมานํ อายุ ฐิติ ยปนา ยาปนา อิริยนา วตฺตนา ปาลนา, อตฺถิ อรูปชีวิตินฺทฺริย’’นฺติ ตสฺมิํ ปญฺเห ‘‘อตฺถิ อรูปชีวิตินฺทฺริย’’นฺติ อิมํ อนฺตํ ปริโยสานํ คเหตฺวา วทติฯ วตฺตุํ ยุตฺโต สมุทายสฺส อิจฺฉนฺโต ตทวยวสฺส อิจฺฉตีติฯ น หิ อวยเวหิ วินา สมุทาโย นาม อตฺถิฯ

[541] ตเมวาติ อรูปํ จิตฺตวิปฺปยุตฺตเมวฯ

[542] ตทาปีติ สมาปชฺชนวุฏฺฐานกาเลปิฯ

[544-545] โส ยุตฺโต ทฺวินฺนํ รูปารูปชีวิตินฺทฺริยานํ สกสมเย อิจฺฉิตตฺตาฯ

ชีวิตินฺทฺริยกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

11. กมฺมเหตุกถาวณฺณนา

[546] ‘‘ปาณาติปาตกมฺมสฺส เหตู’’ติอาทิกสฺส ปริหานิกถายํ อนาคตตฺตา โย ตตฺถ อาคตนโย, ตเมว ทสฺเสนฺโต ‘‘เสสนฺติ…เป.… วทตี’’ติ อาหฯ สมฺปฏิจฺฉนวจนนฺติ สมฺปฏิจฺฉาปนวจนํฯ ตํ ปรวาทิํฯ ตํตํลทฺธิสมฺปฏิจฺฉาปนํ วา คาหาปนนฺติ ทสฺเสนฺโต ‘‘ปกฺข’’นฺติอาทิมาหฯ

กมฺมเหตุกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อฏฺฐมวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. นวมวคฺโค

1. อานิสํสทสฺสาวีกถาวณฺณนา

[547] ทฏฺฐพฺพสฺส อาทีนวโต อานิสํสโต จ ยทิปิ ปรวาทินา ปจฺฉา นานาจิตฺตวเสน ปฏิญฺญาตํ, ปุพฺเพ ปน เอกโต กตฺวา ปฏิชานิ, น จ ตํ ลทฺธิํ ปริจฺจชิฯ เตนสฺส อธิปฺปายมทฺทนํ ยุตฺตนฺติ ทฏฺฐพฺพํฯ เตเนวาห ‘‘อนิจฺจ…เป.… ปฏิญฺญาตตฺตา’’ติฯ อารมฺมณวเสนาติ อารมฺมณกรณวเสน, น กิจฺจนิปฺผตฺติวเสนาติ อธิปฺปาโยฯ อิทํ อานิสํสกถานุยุญฺชนํ อานิสํสทสฺสนญฺจฯ ญาณํ วิปสฺสนา ปฏิเวธญาณสฺส วิย อนุโพธญาณสฺสปิ ยถารหํ ปวตฺตินิวตฺตีสุ กิจฺจกรณํ ยุตฺตนฺติ อธิปฺปาโยฯ

อานิสํสทสฺสาวีกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. อมตารมฺมณกถาวณฺณนา

[549] เอวมาทินา สุตฺตภเยนาติ เอตฺถ อาทิ-สทฺเทน ‘‘อนาสวญฺจ โว, ภิกฺขเว, ธมฺมํ เทเสสฺสามิ อนาสวคามินิญฺจ ปฏิปท’’นฺติอาทีนิ สุตฺตปทานิ สงฺคณฺหาติฯ

อมตารมฺมณกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. รูปํสารมฺมณนฺติกถาวณฺณนา

[552-553] ‘‘ตทปฺปติฏฺฐํ อนารมฺมณ’’นฺติอาทีสุ ปจฺจยตฺโถ อารมฺมณ-สทฺโทฯ ‘‘รูปายตนํ จกฺขุวิญฺญาณธาตุยา ตํสมฺปยุตฺตกานญฺจ ธมฺมานํ อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย’’ติอาทีสุ โอลุพฺภฏฺโฐติ อาห ‘‘ปจฺจยฏฺโฐ โอลุพฺภฏฺโฐ’’ติฯ เอวํ วิภาเค วิชฺชมาเนติ ตตฺถ ปจฺจยายตฺตวุตฺติตา ปจฺจยฏฺโฐ, ทณฺฑรชฺชุอาทิ วิย ทุพฺพลสฺส จิตฺตเจตสิกานํ อาลมฺพิตพฺพตาย อุปตฺถมฺภนฏฺโฐ โอลุพฺภฏฺโฐฯ วิเสสาภาวํ ปจฺจยภาวสามญฺเญน กปฺเปตฺวา วาฯ

รูปํสารมฺมณนฺติกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ