1. คิหิสฺส อรหาติกถาวณฺณนา

[387] คิหิฉนฺทราคสมฺปยุตฺตตายาติ คิหิภาเว กามโภคิภาเว ฉนฺทราคสหิตตายฯ

คิหิสฺส อรหาติกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. สมนฺนาคตกถาวณฺณนา

[393] ปตฺตินฺติ อธิคโมฯ อธิคโม นาม สมนฺนาคโม โหตีติ ปาฬิยํ จตูหิ ผสฺสาทีหิ สมนฺนาคโม โจทิโตติ ทฏฺฐพฺพํฯ

สมนฺนาคตกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. อุเปกฺขาสมนฺนาคตกถาวณฺณนา

[397] สพฺพํ โยเชตพฺพนฺติ เอตฺถ ยทิ เต อรหา จตูหิ ขนฺเธหิ วิย ฉหิ อุเปกฺขาหิ สมนฺนาคโต, เอวํ สนฺเต ฉ อุเปกฺขา ปจฺเจกํ ผสฺสาทิสหิตาติ ‘‘ฉหิ ผสฺสาทีหิ สมนฺนาคโต’’ติอาทินา โยเชตพฺพํฯ

อุเปกฺขาสมนฺนาคตกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. โพธิยาพุทฺโธติกถาวณฺณนา

[398] ปตฺติธมฺมวเสนาติ ‘‘ปตฺติธมฺโม นามา’’ติอาทินา วุตฺตสฺส จิตฺตวิปฺปยุตฺตสฺส สงฺขารสฺส วเสนฯ ‘‘โพธิยา พุทฺโธ’’ติ ปุจฺฉาฯ ‘‘โพธิยา นิรุทฺธาย วิคตาย ปฏิปฺปสฺสทฺธาย อพุทฺโธ โหตี’’ติ อนุโยโคฯ เอวมญฺญตฺถาปิ ปุจฺฉานุโยคา เวทิตพฺพาฯ

โพธิยาพุทฺโธติกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. ลกฺขณกถาวณฺณนา

[402] ตสฺมาติ ยสฺมา อโพธิสตฺตสฺสปิ จกฺกวตฺติโน ลกฺขเณหิ สมนฺนาคโม โพธิสตฺตสฺสปิ จริมภวโต อญฺญตฺถ อสมนฺนาคโม โหติ, ตสฺมา ลกฺขณสมนฺนาคโต โพธิสตฺโตวาติ อิมสฺสตฺถสฺส อสาธกํฯ เตนาห ‘‘อาภตมฺปิ อนาภตสทิสเมวา’’ติฯ

ลกฺขณกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. นิยาโมกฺกนฺติกถาวณฺณนา

[403] ปารมีปูรณนฺติ อิทํ โพธิจริยาย อุปลกฺขณํ, น ปารมีนํ ปุณฺณภาวทสฺสนํฯ เตน เตสํ อารมฺภสมาทานาทีนมฺปิ สงฺคโห กโตติ ทฏฺฐพฺพํฯ มหาภินีหารโต ปฏฺฐาย หิ มหาสตฺตา นิยตาติ วุจฺจนฺติฯ ยถาห – ‘‘เอวํ สพฺพงฺคสมฺปนฺนา, โพธิยา นิยตา นรา’’ติ, ‘‘ธุวํ พุทฺโธ ภวิสฺสตี’’ติ จ, น นิยามสฺส นาม กสฺสจิ ธมฺมสฺส อุปฺปนฺนตฺตา พฺยากโรนฺติ, อถ โข เอกํเสนายํ ปารมิโย ปูเรตฺวา พุทฺโธ ภวิสฺสตีติ กตฺวา พฺยากโรนฺตีติ ปรวาทีปริกปฺปิตํ ธมฺมนฺตรํ ปฏิเสเธติ, น โพธิยา นิยตตฺตํฯ เตนาห ‘‘เกวลญฺหิ น’’นฺติอาทิฯ

นิยาโมกฺกนฺติกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. สพฺพสํโยชนปฺปหานกถาวณฺณนา

[413] สติปิ เกสญฺจิ สํโยชนานํ เหฏฺฐิมมคฺเคหิ ปหีนตฺเต ‘‘ปญฺจนฺนํ โอรมฺภาคิยานํ สํโยชนานํ ปริกฺขยา’’ติอาทีสุ วิย วณฺณภณนมุเขน อนวเสสตญฺจ สนฺธาย สพฺพสํโยชนปฺปหานกิตฺตนํ ปริยายวจนนฺติ อาห ‘‘อิมํ ปริยายํ อคฺคเหตฺวา’’ติฯ อรหตฺตมคฺเคน ปชหนโต เอวาติ คณฺหาตีติ อคฺคมคฺโค เอว สพฺพสํโยชนานิ ปชหตีติ ลทฺธิํ คณฺหาตีติ วทนฺติ ปทการาฯ เอวํ สตีติ ยทิ อนวเสสตามตฺเตน ตถา ปฏิชานาติฯ

สพฺพสํโยชนปฺปหานกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

จตุตฺถวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. ปญฺจมวคฺโค