ฯ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ

อภิธมฺมปิฏเก

ธมฺมสงฺคณี-อนุฏีกา

วีสติคาถาวณฺณนา

[1] อภิธมฺมสํวณฺณนาย อตฺถํ สํวณฺเณตุกาโม ตสฺสา อาทิคาถาย ตาว ปโยชนสมฺพนฺธาภิธานปุพฺพงฺคมํ อตฺถํ นิทฺธาเรนฺโต อุฬารชฺฌาสยานํ นิสมฺมการีนํ ปฏิปตฺติ ปเรสํ วิวิธหิตสุขนิปฺผาทนปฺปโยชนาติ อาจริยสฺสาปิ ธมฺมสํวณฺณนาย อาทิมฺหิ สตฺถริ นิปจฺจการสฺส อนฺตรายวิโสสนตฺถตา วิย สตฺถริ ธมฺเม จ ปเรสํ อจฺจนฺตสุขปฺปฏิลาภสํวตฺตนิยสทฺธารตนุปฺปาทนตฺถตาปิ สิยาติ ทสฺเสตุํ ‘‘ธมฺมสํวณฺณนาย’’นฺติอาทิมาหฯ ตตฺถ ยถานุสิฏฺฐํ ปฏิปชฺชมาเน อปาเยสุ อปตมาเน ธาเรตีติ ธมฺโมติ สามญฺญวจโนปิ ธมฺม-สทฺโท สทฺทนฺตรสนฺนิธาเนน อิธ ปริยตฺติวิเสสวิสโยฯ สํวณฺณียติ อตฺโถ เอตายาติ สํวณฺณนา, อฏฺฐกถาฯ

ติวิธยานมุเขน วิมุตฺติธมฺมํ ยถารหมนุสาสตีติ สตฺถาฯ ปณมนํ ปณาโม, กายวาจาจิตฺเตหิ สตฺถุ คุณนินฺนตาฯ กิริยา กรณํ, ปณามสฺส กรณํ ปณามกรณํ, วนฺทนาปโยโคฯ โส จ กิญฺจาปิ ‘‘อิทานิ อธิปฺเปตํ ปณามํ กโรนฺโต’’ติอาทินา ‘‘ตสฺส ปาเท นมสฺสิตฺวา’’ติอาทิกสฺส อธิปฺเปตปณามภาวํ ทสฺเสสฺสติ, ‘‘กรุณา วิยา’’ติอาทิกสฺส ปน สพฺพสฺส โถมนาวเสน วุตฺตสฺสปิ วเสน เวทิตพฺโพฯ