ยถา หิ มคฺเคน อสมุจฺฉินฺโน ราโค การณลาเภ อุปฺปชฺชนารโห ถามคตฏฺเฐน สนฺตาเน อนุเสตีติ วุจฺจติ, เอวํ อิฏฺฐารมฺมเณปีติ ตสฺส อารมฺมณานุสยนํ ทฏฺฐพฺพํฯ ตํ ปนสฺส อนุสยนํ อุปฺปตฺติยา ปากฏํ โหตีติ ทสฺเสตุํ อฏฺฐกถายํ ‘‘ยถา นามา’’ติอาทิ (วิภ. อฏฺฐ. 816) วุตฺตํฯ ‘‘อาจิณฺณสมาจิณฺณา’’ติ เอเตน อิฏฺฐารมฺมเณ ราคสฺส จิรปริภาวนํ วิภาเวติฯ ยสฺมา ปน เอวํ จิรปริภาวิตํ ปริเวเฐตฺวา วิย ฐิตํ โหติ, ตสฺมา ‘‘สมนฺตโต เวเฐตฺวา วิย ฐิตภาเวน อนุสยิตตํ ทสฺเสตี’’ติ วุตฺตํฯ ตถา หิ อุทเก นิมุคฺคสทิโส อุทาหโฏฯ ‘‘สพฺเพปิ เตภูมกา ธมฺมา กามนียฏฺเฐน กามา’’ติอาทิปาฬิวเสน ภวราคสฺสาปิ วตฺถุกามตา เวทิตพฺพาฯ ราควเสนาติ อารมฺมณรชฺชนวเสนฯ

[818] อินฺทฺริยวิเสโส วิเนยฺยานํ อินฺทฺริยปโรปริยตฺตํฯ

[819] ปหาตพฺเพน อุปทฺทุตนิโรธนตฺถํ ปหายกํ ปริเยสตีติ ปฐมํ ปหาตพฺพํ, ปจฺฉา ปหายกนฺติ อยํ ปหาตพฺพปชหนกฺกโม ปหานกฺกมปเทน วุตฺโตฯ ยสฺสาติ ปหาตพฺพสฺสฯ ตนฺติ ปหาตพฺพํฯ ปฐมํ วุจฺจตีติ ปหานวิจารณานํ ปฐมํ วุจฺจติฯ ตโต ปจฺฉา อปฺปหาตพฺพํ ยถา ตํ ทสฺสนตฺติกาทีสุฯ

[826] ตนฺติ ภวงฺคํฯ ตสฺสาติ โลกุตฺตรสฺสฯ ปาทกนฺติ อนฺติมภวิกสฺส ภวงฺคํ สนฺธายาหฯ

ฉฏฺฐพลนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

สตฺตมพลนิทฺเทสวณฺณนา

[828] สมาปนฺโนมฺหีติ มญฺญตีติ อตฺโถฯ

สมาธิ วา ตสฺส อารมฺมณภูตํ กมฺมฏฺฐานํ วา จิตฺตมญฺชูสาติ โยชนาฯ ฐเปตุนฺติ ยถาปริจฺฉินฺนํ กาลํ สมาปตฺติจิตฺตํ ปวตฺเตตุํฯ