เมนู

วิปสฺสนาติ จ ‘‘ชาติปจฺจยา ชรามรณ’’นฺติอาทินา ปจฺจยปจฺจยุปฺปนฺนธมฺเม วิภาเคน ทสฺสนโต ธมฺมฏฺฐิติญาณํ อิธาธิปฺเปตํฯ ตสฺส ขยธมฺมตาทิชานนํ ปฏิวิปสฺสนาฯ เตนาห ‘‘วิปสฺสนาปฏิวิปสฺสนาทสฺสนมตฺต’’นฺติฯ

เอวเมตฺถ อฏฺฐกถาธิปฺปายวเสน ปาฬิยา อตฺถํ ทสฺเสตฺวา อิทานิ อตฺตโน อธิปฺปายวเสน ทสฺเสตุํ ‘‘ปาฬิยํ ปนา’’ติอาทิมาหฯ สพฺพตฺถาติ อทฺธตฺตเย ปจฺจยวิเสเสน ปจฺจยุปฺปนฺนวิเสสนิทฺธารเณฯ ญาณวจเนนาติ ‘‘ชาติปจฺจยา ชรามรณ’’นฺติอาทินา ญาณสฺส คหเณนฯ องฺคานนฺติ สตฺตสตฺตติยา องฺคานํฯ อิติสทฺเทนาติ ‘‘นิโรธธมฺม’’นฺติ เอตฺถ วุตฺตอิติสทฺเทนฯ ปกาเสตฺวาติ ญาณสฺส ปวตฺติอาการํ โชเตตฺวาฯ เตน ธมฺมฏฺฐิติญาณโต อญฺญํเยว ปริโยสาเน วุตฺตํ ญาณนฺติ ทสฺเสติฯ เตนาห ‘‘วิปสฺสนาญาณํ สตฺตมํ ญาณ’’นฺติฯ อยเมว เจตฺถ อตฺโถ ยุตฺโตติ ทสฺเสนฺโต ‘‘น หี’’ติอาทิมาหฯ ตตฺถ ‘‘ตมฺปิ ญาณนฺติ สมฺพนฺโธ น โหตี’’ติ เอวํ สมฺพนฺโธ น ยุตฺโต องฺคนฺตรภาวสฺส อวิภาวนโตติ อตฺโถฯ เตน วุตฺตํ ‘‘ตํญาณ…เป.… อนธิปฺเปตตฺตา’’ติฯ น หิ วิสุํ วิสุํ วุตฺตเมว เอกชฺฌํ วจนมตฺเตน อตฺถนฺตรํ โหตีติฯ ‘‘ขยธมฺมํ…เป.… จา’’ติ อิมินา ปุริมสฺมิํ ปกฺเข อุปจเยน โทสมาหฯ

สตฺตกนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. อฏฺฐกนิทฺเทสวณฺณนา

[808] ปจฺจนีกธมฺเมติ นีวรณาทิปจฺจนีกธมฺเมฯ ทุกฺขนฺติ สมาปชฺชเน อสติ อุปฺปชฺชนกทุกฺขํฯ

อฏฺฐกนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. ทสกนิทฺเทโส