เมนู

1. สงฺคหวารวณฺณนา

[718] ‘‘เอเสว นโย’’ติ ธมฺมาทีสุ กโต อติเทโส สงฺเขปโต เตสํ ทสฺสนํ โหตีติ อาห ‘‘สงฺเขเปน ทสฺเสตฺวา’’ติฯ เตสํ นิรุตฺติปฏิภานานํ วิสยา ตพฺพิสยา, เตสํ, นิรุตฺติปฏิภานวิสยภูตานนฺติ อตฺโถฯ ปจฺจยุปฺปนฺนาทิเภเทหีติ ปจฺจยุปฺปนฺนนิพฺพานภาสิตตฺถาทิเภเทหิฯ

ทุกฺขเหตุผลชาตาทิธมฺมชรามรณานิ ทุกฺขาทีนิฯ สจฺจเหตุธมฺมปจฺจยาการวาเรสุ ทุกฺขสมุทยาทิปริยาเยน อาคโต ผลนิพฺพตฺตโก เหตุ, สจฺจปจฺจยาการวาเรสุ อริยมคฺโค, ปริยตฺติวาเร ภาสิตํ, อภิธมฺมภาชนีเย กุสลํ, อกุสลนฺติ เอวํ ปาฬิยํ วุตฺตานํเยว วเสน ปญฺจ ธมฺมา เวทิตพฺพาติ อิมมตฺถมาห ‘‘ตถา ธมฺมา จา’’ติ อิมินาฯ

นิพฺพตฺตกเหตุอาทีนนฺติ นิพฺพตฺตกสมฺปาปกญาปกานํฯ ปุริโมติ ปวตฺตนตฺโถฯ ตสฺมินฺติ มคฺเคฯ ปจฺฉิโมติ ปาปนตฺโถ ทฏฺฐพฺโพฯ

อวิปรีตนิรุตฺตีติ พุทฺธาทีหิ อาจิณฺณา ตสฺส ตสฺส อตฺถสฺส วาจกภาเว นิรุฬฺหา ยาถาวนิรุตฺติฯ ยสฺมา วิญฺญตฺติวิการสหิโต สทฺโท ปญฺญตฺตีติ อตฺตโน อธิปฺปาโย, ตสฺมา ปรมตโต ตํ ทสฺเสนฺโต ‘‘อวจนภูตายา’’ติ วิเสเสตฺวา ‘‘เกจิ วณฺณยนฺตี’’ติ อาหฯ เอวํ สตีติ เอวํ นิรุตฺติยา ปญฺญตฺติภาเว สติฯ ปญฺญตฺติ อภิลปิตพฺพาติ อาปชฺชตีติ วุตฺเต, โหตุ, โก โทโส ตสฺสา วจนียภาวโตติ กทาจิ วเทยฺยาติ อาสงฺกนฺโต อาห ‘‘น จ วจนโต…เป.… อุจฺจาเรตพฺพํ อตฺถี’’ติฯ เตสํ อตฺถธมฺมานํฯ น วจนนฺติ อวจนํ อวจนสภาวํฯ เอวํปการนฺติ เอวํวิธํ เอวํ นิยตลิงฺควิเสสโชตนาการํฯ