เมนู

ปญฺญาปนนฺติ ปเรสํ ญาปนํฯ อนตฺตลกฺขณปญฺญาปนสฺส อญฺเญสํ อวิสยตฺตา อนตฺตลกฺขณทีปกานํ อนิจฺจทุกฺขลกฺขณานญฺจ ปญฺญาปนสฺส อวิสยตา ทสฺสิตา โหติฯ

เอวํ ปน ทุปฺปญฺญาปนตา เอเตสํ ทุรูปฏฺฐานตาย โหตีติ เตสํ อนุปฏฺฐหนการณํ ปุจฺฉนฺโต อาห ‘‘อิมานิ ปนา’’ติอาทิฯ ฐานาทีสุ นิรนฺตรํ ปวตฺตมานสฺส เหฏฺฐา วุตฺตสฺส อภิณฺหสมฺปฏิปีฬนสฺสฯ ธาตุมตฺตตาย จกฺขาทีนํ สมูหโต วินิพฺภุชฺชนํ นานาธาตุวินิพฺโภโคฯ ฆเนนาติ จตฺตาริปิ ฆนานิ ฆนภาเวน เอกตฺตํ อุปเนตฺวา วทติฯ ปญฺญาเยว สนฺตติวิโกปนาติ ทฏฺฐพฺพํฯ ยาถาวสรสโตติ อวิปรีตสภาวโตฯ สภาโว หิ รสิยมาโน อวิรทฺธปฏิเวเธน อสฺสาทิยมาโน ‘‘รโส’’ติ วุจฺจติฯ อนิจฺจาทีหิ อนิจฺจลกฺขณาทีนํ อญฺญตฺถ วจนํ รุปฺปนาทิวเสน ปวตฺตรูปาทิคฺคหณโต วิสิฏฺฐสฺส อนิจฺจาทิคฺคหณสฺส สพฺภาวาฯ น หิ นามรูปปริจฺเฉทมตฺเตน กิจฺจสิทฺธิ โหติ, อนิจฺจาทโย จ รูปาทีนํ อาการา ทฏฺฐพฺพาฯ เต ปนาการา ปรมตฺถโต อวิชฺชมานา รูปาทีนํ อาการมตฺตาเยวาติ กตฺวา อฏฺฐสาลินิยํ (ธ. ส. อฏฺฐ. 350) ลกฺขณารมฺมณิกวิปสฺสนาย ขนฺธารมฺมณตา วุตฺตาติ อธิปฺปายมตฺเต ฐาตุํ ยุตฺตํ, นาติธาวิตุํฯ ‘‘อนิจฺจ’’นฺติ จ คณฺหนฺโต ‘‘ทุกฺขํ อนตฺตา’’ติ น คณฺหาติ, ตถา ทุกฺขาทิคฺคหเณ อิตรสฺสาคหณํฯ อนิจฺจาทิคฺคหณานิ จ นิจฺจสญฺญาทินิวตฺตนกานิ สทฺธาสมาธิปญฺญินฺทฺริยาธิกานิ ติวิธวิโมกฺขมุขภูตานิฯ ตสฺมา เอเตสํ อาการานํ ปริคฺคยฺหมานานํ อญฺญมญฺญํ วิเสโส จ อตฺถีติ ตีณิ ลกฺขณานิ วุตฺตานิฯ

สุตฺตนฺตภาชนียวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. อภิธมฺมภาชนียวณฺณนา

[167] นามรูปปริจฺเฉทกถา อภิธมฺมกถาติ สุตฺตนฺเต วิย ปจฺจยยุคฬวเสน อกเถตฺวา อชฺฌตฺติกพาหิรวเสน อภิญฺเญยฺยานิ อายตนานิ อพฺโพการโต อภิธมฺมภาชนีเย กถิตานิฯ อาคมฺมาติ สพฺพสงฺขาเรหิ นิพฺพินฺทสฺส วิสงฺขารนินฺนสฺส โคตฺรภุนา วิวฏฺฏิตมานสสฺส มคฺเคน สจฺฉิกรเณนาติ อตฺโถฯ