เตนาติ สีลพฺพตุปาทาเนนฯ วกฺขมาเนนาติ ‘‘อิทํ สีลพฺพตํ นามา’’ติอาทินา (วิภ. อฏฺฐ. 234) อฏฺฐกถายํ วกฺขมาเนน ปกาเรนฯ ปุราณํ พฺรหฺมณฺฑลิงฺคขนฺทปุราณาทิฯ ‘‘เสตวธยชฺชํ อารภเต ภูติกาโม’’ติอาทินา (วิสุทฺธิ. มหาฏี. 2.650) ปสุมารณวิธานยุตฺโต ยญฺญวิธิ ปสุพนฺธวิธิฯ

อตฺตโน สุทฺธิมคฺคปรามาสมตฺตตฺตา สีลพฺพตุปาทานสฺส อตฺตวาทุปาทานนิมิตฺตํ วุตฺตํฯ

มคฺคปจฺจยา โหนฺติ มิจฺฉานิยฺยานสภาวตฺตาฯ อนนฺตรสฺส ปน กามกมฺมภวสฺส อนนฺตรสมนนฺตรอนนฺตรูปนิสฺสยนตฺถิวิคตาเสวนปจฺจเยหิ อุปาทานสฺส ปจฺจยภาโว ปากโฏเยวาติ น วุตฺโตฯ

ภวปทนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ชาติชรามรณาทิปทนิทฺเทสวณฺณนา

[235] อุปปตฺติภวุปฺปตฺตีติ อุปปตฺติภเว, อุปปตฺติภวภาเวน วา อุปาทินฺนกฺขนฺธานํ อุปฺปตฺติฯ ชายมานสฺส ขนฺธสฺสฯ ชาติ นิพฺพตฺติวิกาโรฯ อุปปตฺติภโวปิ ชาติยา ปจฺจโยฯ กสฺมา? อุปปตฺติภเว อสติ ชาติยา อภาวาติ โยชนาฯ ‘‘ชายมานรูปปทฏฺฐานตา’’ติอาทินาปิ ตสฺส ชาติยา ปจฺจยภาวํเยว วิภาเวติฯ

สติปิ สุกฺกโสณิตาทิเก ปิตุคตวิเสสาทิการเณ พาหิเร ปจฺจเย ตสฺส ปน อนิยตตฺตา, หีนปณีตาทิวิเสสสฺส จ อธิปฺเปตตฺตา วุตฺตํ ‘‘อชฺฌตฺต…เป.… อภาวา’’ติฯ

ชาติชรามรณาทิปทนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ภวจกฺกกถาวณฺณนา

[242] สมฺพนฺธํ อิตํ คตนฺติ สมิตํฯ เตนาห ‘‘สงฺคต’’นฺติฯ

ภวจฺฉนฺโท ภวราโคฯ ตสฺสารุปฺปกถาสวนนฺติ ตสฺส พาลภาวสฺส อยุตฺตการิตาย อนุจฺฉวิกกถาสวนํฯ