เมนู

ยทิ สนฺติกโต ทูรํ ลพฺภติ, ยทคฺเคน ทูรํ ลพฺภติ, ตทคฺเคน ทูรโต สนฺติกํ อุทฺธริเยยฺยาติ โจทนํ มนสิ กตฺวา อาห ‘‘อุปาทายุปาทาย ทูรโต จ สนฺติกํ น สกฺกา อุทฺธริตุ’’นฺติอาทิฯ ตสฺสตฺโถ – ยํ สนฺติกโต ทูรํ ลพฺภติ, ยทิปิ ตํ วิสภาคฏฺเฐน ลพฺภติ, ตถาปิ ยํ ตตฺถ สนฺติกํ ลพฺภติ, ตํ สภาคฏฺเฐเนว ลพฺภตีติ สนฺติกโตว สนฺติกํ อุทฺธฏํ สิยาติฯ ตสฺมาติ ยสฺมา วิสภาคฏฺเฐน ทูรตา, สภาคฏฺเฐน จ สนฺติกตา อิจฺฉิตา, ตสฺมาฯ โลภสหคตาย โทสสหคตา วิสภาคตาย ทูเร สมานา กถํ สนฺติเก ภเวยฺยาติ อธิปฺปาโยฯ นนุ ตาสํ อกุสลสภาคตา ลพฺภเตวาติ ตตฺถ อุตฺตรมาห ‘‘วิสภาคตา’’ติอาทิฯ ตตฺถ เภทํ อคฺคเหตฺวา น ปวตฺตตีติ เภทํ วิเสสํ อสทิสตํ คเหตฺวา เอว ปวตฺตติ วิสภาคตาฯ ทูรตายาติ อิธาธิปฺเปตาย ทูรตาย สภาคสฺส อพฺยาปกตฺตา ทูรโต สนฺติกุทฺธรณํ น สกฺกา กาตุํฯ สติ หิ สภาคพฺยาปกตฺเต สิยา สนฺติกตาติ ทูรโต สนฺติกุทฺธรณํ สกฺกา กาตุนฺติ อธิปฺปาโยฯ ‘‘น หี’’ติอาทินา ตเมวตฺถํ ปากฏํ กโรติฯ สภาคตาติ สามญฺญํฯ เภทนฺติ วิเสสํฯ อนฺโตคธํ กตฺวาวาติ อภิพฺยาเปตฺวาวฯ วิสภาคพฺยาปกตฺตา สนฺติกตายาติ อิธาธิปฺเปตวิสภาคํ พฺยาเปตฺวา ปวตฺตนโต เหฏฺฐา วุตฺตสนฺติกตาย สนฺติกโต ทูรุทฺธรณํ สกฺกา กาตุํฯ ตเมวตฺถํ ‘‘อกุสลตา หี’’ติอาทินา ปากฏํ กโรติฯ

เวทนากฺขนฺธนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. สญฺญากฺขนฺธนิทฺเทสวณฺณนา

[17] ตสฺสาปีติ สญฺญายปิฯ ตพฺพตฺถุกตฺตาติ จกฺขุวตฺถุกตฺตาฯ ปฏิฆวิญฺเญยฺโยติ ยถาวุตฺตปฏิฆโต วิชานิตพฺโพ ปฏิฆวเสน คเหตพฺโพฯ อุตฺตรปทโลปํ กตฺวาติ ปุริมปเท อุตฺตรปทโลปํ กตฺวาฯ

วิญฺเญยฺยภาเว, น อุปฺปตฺติยนฺติ อธิปฺปาโยฯ วจนนฺติ สทฺโท, นามนฺติ อตฺโถฯ วจนาธีนาติ คเหตพฺพตํ ปติ สทฺทาธีนา, นามายตฺตคหณาติ อตฺโถฯ ยเทตฺถ วตฺตพฺพํ, ตํ นามรูปทุเก (ธ. ส. มูลฏี. 101-108) วุตฺตเมวฯ