เอวํ ธมฺโม จ หิตสุขวิเสเสหิ ตํสมงฺคินํ ธาเรนฺโต อภิมโต จ วิญฺญูหิ คมฺภีราปฺปเมยฺยภาเวน ครุสภาวตฺตา อติภารภูโต ปถวีจลนสฺส การณํ โหตี’’ติ ทสฺเสนฺโต ‘‘อิธ, มหาราช, ทฺเว สกฏา’’ติอาทิมาหฯ เอกสฺสาติ เอกสฺมา, เอกสฺส วา สกฏสฺส รตนํ, ตสฺมา สกฏโต คเหตฺวาติ อตฺโถฯ โอสาริตนฺติ ปเวสิตํ อาหฏํ วุตฺตนฺติ อตฺโถฯ

สภาวปกติกาติ อกิตฺติมปกติกาติ อตฺโถฯ การณมหนฺตตฺตาติ มหนฺเตหิ ปารมิตาการเณหิ พุทฺธคุณานํ นิพฺพตฺติโตติ วุตฺตํ โหติฯ ปถวีอาทโย มหนฺตา อตฺตโน อตฺตโน วิสเย เอเกกาว, เอวํ สมฺมาสมฺพุทฺโธปิ มหนฺโต อตฺตโน วิสเย เอโก เอวฯ โก จ ตสฺส วิสโย? ยาวตกํ เญยฺยํ, เอวํ อากาโส วิย อนนฺตวิสโย ภควา เอโก เอว โหตีติ วทนฺโต โลกธาตฺวนฺตเรสุปิ ทุติยสฺส อภาวํ ทสฺเสติฯ

ปุพฺพภาเค อายูหนวเสน อายูหนสมงฺคิตา สนฺนิฏฺฐานเจตนาวเสน เจตนาสมงฺคิตา จ เวทิตพฺพา, สนฺตติขณวเสน วาฯ วิปาการหนฺติ ทุติยภวาทีสุ วิปจฺจนปกติตํ สนฺธาย วทติฯ จลตีติ ปริวตฺตติฯ สุนเขหิ วชนสีโล สุนขวาชิโกฯ

ปฐมพลนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ทุติยพลนิทฺเทสวณฺณนา

[810] คติโต อญฺญา คติสมฺปตฺติ นาม นตฺถีติ ทสฺเสนฺโต ‘‘สมฺปนฺนา คตี’’ติ อาหฯ มหาสุทสฺสนาทิสุราชกาโล ปฐมกปฺปิกาทิสุมนุสฺสกาโล จ กาลสมฺปตฺติฯ

เอกนฺตํ กุสลสฺเสว โอกาโสติ อิทํ ยทิปิ โกจิ กายสุจริตาทิปโยคสมฺปตฺติยํ ฐิตํ พาเธยฺย, ตํ ปน พาธนํ พาธกสฺเสว อิสฺสาทินิมิตฺเตน วิปรีตคฺคาเหน ชาตํฯ สา ปโยคสมฺปตฺติ สภาวโต สุขวิปากสฺเสว ปจฺจโย, น ทุกฺขวิปากสฺสาติ อิมมตฺถํ สนฺธาย วุตฺตํฯ มกฺกโฏ ภตฺตปุฏํ พนฺธฏฺฐาเน มุญฺจิตฺวา ภุญฺชิตุํ น ชานาติ, ยตฺถ วา ตตฺถ วา ภินฺทิตฺวา วินาเสติ, เอวํ อนุปายญฺญูปิ โภเคฯ สุสาเน ฉฑฺเฑตฺวาติอาทินา ฆาเตตฺวา ฉฑฺฑิตสฺส วุฏฺฐานาภาโว วิย อปายโต วุฏฺฐานาภาโวติ ทสฺเสติฯ