เมนู

[751] โอกาสฏฺเฐน สมฺปยุตฺตา ธมฺมา อารมฺมณญฺจาปิ ญาณสฺส วตฺถุฯ ยาถาวกวตฺถุวิภาวนาติ นเหตาทิอวิตเถกปฺปการวตฺถุวิภาวนาฯ ยถา เอกํ นเหตุ, ตถา เอกํ อญฺญมฺปีติ หิ คเหตพฺพํ อวิตถสามญฺญยุตฺตํ ญาณารมฺมณํ ยาถาวกวตฺถุฯ ยาถาวเกน วา อวิตถสามญฺเญน วตฺถุวิภาวนา ยาถาวกวตฺถุวิภาวนา

ทุกานุรูเปหีติ ทุกมาติกานุรูเปหีติ วทนฺติฯ โอสานทุกสฺส ปน ทุกมาติกํ อนิสฺสาย วุตฺตตฺตา ทุกภาวานุรูเปหีติ วตฺตพฺพํฯ เอวํ ติกานุรูเปหีติ เอตฺถาปิ ทฏฺฐพฺพํฯ โอสานทุเก ปน อตฺโถติ ผลํ, อเนกตฺถตฺตา ธาตุสทฺทานํ ตํ ชเนตีติ อตฺถชาปิกา, การณคตา ปญฺญาฯ ชาปิโต ชนิโต อตฺโถ เอติสฺสาติ ชาปิตตฺถา, การณปญฺญาสทิสี ผลปฺปกาสนภูตา ผลสมฺปยุตฺตา ปญฺญาฯ

10. ทสกมาติกาวณฺณนา

[760] ‘‘จตสฺโส โข อิมา, สาริปุตฺต, โยนิโยฯ กตมา…เป.… โย โข มํ, สาริปุตฺต, เอวํ ชาน’’นฺติ (ม. นิ. 1.152) วจเนน จตุโยนิปริจฺเฉทกญาณํ วุตฺตํ, ‘‘นิรยญฺจาหํ, สาริปุตฺต, ปชานามี’’ติอาทินา (ม. นิ. 1.153) ปญฺจคติปริจฺเฉทกํฯ ‘‘สํยุตฺตเก อาคตานิ เตสตฺตติ ญาณานิ, สตฺตสตฺตติ ญาณานี’’ติ วุตฺตํ, ตตฺถ ปน นิทานวคฺเค สตฺตสตฺตติ อาคตานิ จตุจตฺตารีสญฺจ, เตสตฺตติ ปน ปฏิสมฺภิทามคฺเค สุตมยาทีนิ อาคตานิ ทิสฺสนฺติ, น สํยุตฺตเกติฯ อญฺญานิปีติ เอเตน อิธ เอกกาทิวเสน วุตฺตํ, อญฺญตฺถ จ ‘‘ปุพฺพนฺเต ญาณ’’นฺติอาทินา, พฺรหฺมชาลาทีสุ จ ‘‘ตยิทํ ตถาคโต ปชานาติ ‘อิมานิ ทิฏฺฐิฏฺฐานานิ เอวํ คหิตานี’ติ’’อาทินา วุตฺตํ อเนกญาณปฺปเภทํ สงฺคณฺหาติฯ ยาถาวปฏิเวธโต สยญฺจ อกมฺปิยํ ปุคฺคลญฺจ ตํสมงฺคิํ เญยฺเยสุ อธิพลํ กโรตีติ อาห ‘‘อกมฺปิยฏฺเฐน อุปตฺถมฺภกฏฺเฐน จา’’ติฯ