เมนู

10. สุราธสุตฺตํ

[72] สาวตฺถินิทานํฯ อถ โข อายสฺมา สุราโธ ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘กถํ นุ โข, ภนฺเต, ชานโต กถํ ปสฺสโต อิมสฺมิญฺจ สวิญฺญาณเก กาเย พหิทฺธา จ สพฺพนิมิตฺเตสุ อหงฺการมมงฺการมานาปคตํ มานสํ โหติ, วิธา สมติกฺกนฺตํ สนฺตํ สุวิมุตฺต’’นฺติ? ‘‘ยํ กิญฺจิ, สุราธ, รูปํ อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนํ…เป.… ยํ ทูเร สนฺติเก วา, สพฺพํ รูปํ – ‘เนตํ มม, เนโสหมสฺมิ, น เมโส อตฺตา’ติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ทิสฺวา อนุปาทาวิมุตฺโต โหติฯ ยา กาจิ เวทนา… ยา กาจิ สญฺญา… เย เกจิ สงฺขารา… ยํ กิญฺจิ วิญฺญาณํ อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนํ อชฺฌตฺตํ วา พหิทฺธา วา โอฬาริกํ วา สุขุมํ วา หีนํ วา ปณีตํ วา ยํ ทูเร สนฺติเก วา, สพฺพํ วิญฺญาณํ – ‘เนตํ มม, เนโสหมสฺมิ, น เมโส อตฺตา’ติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ทิสฺวา อนุปาทาวิมุตฺโต โหติฯ เอวํ โข, สุราธ, ชานโต เอวํ ปสฺสโต อิมสฺมิญฺจ สวิญฺญาณเก กาเย, พหิทฺธา จ สพฺพนิมิตฺเตสุ อหงฺการมมงฺการมานาปคตํ มานสํ โหติ วิธา สมติกฺกนฺตํ สนฺตํ สุวิมุตฺต’’นฺติ…เป.… อญฺญตโร จ ปนายสฺมา สุราโธ อรหตํ อโหสีติฯ ทสมํฯ

อรหนฺตวคฺโค สตฺตโมฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

อุปาทิยมญฺญมานา, อถาภินนฺทมาโน จ;

อนิจฺจํ ทุกฺขํ อนตฺตา จ, อนตฺตนียํ รชนียสณฺฐิตํ;

ราธสุราเธน เต ทสาติฯ

8. ขชฺชนียวคฺโค

1. อสฺสาทสุตฺตํ

[73] สาวตฺถินิทานํ ฯ ‘‘อสฺสุตวา, ภิกฺขเว, ปุถุชฺชโน รูปสฺส อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ นปฺปชานาติฯ เวทนาย… สญฺญาย… สงฺขารานํ… วิญฺญาณสฺส อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ นปฺปชานาติฯ สุตวา จ โข, ภิกฺขเว, อริยสาวโก รูปสฺส อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ ปชานาติฯ เวทนา … สญฺญาย… สงฺขารานํ… วิญฺญาณสฺส อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ ปชานาตี’’ติฯ ปฐมํฯ

2. สมุทยสุตฺตํ

[74] สาวตฺถินิทานํฯ ‘‘อสฺสุตวา, ภิกฺขเว, ปุถุชฺชโน รูปสฺส สมุทยญฺจ อตฺถงฺคมญฺจ อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ นปฺปชานาติฯ เวทนาย… สญฺญาย… สงฺขารานํ… วิญฺญาณสฺส สมุทยญฺจ อตฺถงฺคมญฺจ อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ นปฺปชานาติฯ สุตวา จ โข, ภิกฺขเว, อริยสาวโก รูปสฺส สมุทยญฺจ อตฺถงฺคมญฺจ อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ ปชานาติฯ เวทนาย… สญฺญาย… สงฺขารานํ… วิญฺญาณสฺส สมุทยญฺจ อตฺถงฺคมญฺจ อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ ปชานาตี’’ติฯ ทุติยํฯ

3. ทุติยสมุทยสุตฺตํ

[75] สาวตฺถินิทานํฯ ‘‘สุตวา, ภิกฺขเว, อริยสาวโก รูปสฺส สมุทยญฺจ อตฺถงฺคมญฺจ อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ ปชานาติฯ เวทนาย… สญฺญาย… สงฺขารานํ… วิญฺญาณสฺส สมุทยญฺจ อตฺถงฺคมญฺจ อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ ปชานาตี’’ติฯ ตติยํฯ

4. อรหนฺตสุตฺตํ

[76] สาวตฺถินิทานํฯ ‘‘รูปํ, ภิกฺขเว, อนิจฺจํฯ ยทนิจฺจํ ตํ ทุกฺขํ; ยํ ทุกฺขํ ตทนตฺตา; ยทนตฺตา ตํ ‘เนตํ มม , เนโสหมสฺมิ, น เมโส อตฺตา’ติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ทฏฺฐพฺพํฯ เวทนา… สญฺญา… สงฺขารา… วิญฺญาณํ อนิจฺจํฯ ยทนิจฺจํ ตํ ทุกฺขํ; ยํ ทุกฺขํ ตทนตฺตา; ยทนตฺตา ตํ ‘เนตํ มม, เนโสหมสฺมิ, น เมโส อตฺตา’ติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ทฏฺฐพฺพํ’’ฯ

‘‘เอวํ ปสฺสํ, ภิกฺขเว, สุตวา อริยสาวโก รูปสฺมิมฺปิ นิพฺพินฺทติ, เวทนายปิ… สญฺญายปิ… สงฺขาเรสุปิ… วิญฺญาณสฺมิมฺปิ นิพฺพินฺทติฯ นิพฺพินฺทํ วิรชฺชติ; วิราคา วิมุจฺจติฯ วิมุตฺตสฺมิํ วิมุตฺตมิติ ญาณํ โหติฯ ‘ขีณา ชาติ, วุสิตํ พฺรหฺมจริยํ, กตํ กรณียํ, นาปรํ อิตฺถตฺตายา’ติ ปชานาติฯ ยาวตา, ภิกฺขเว, สตฺตาวาสา, ยาวตา ภวคฺคํ, เอเต อคฺคา, เอเต เสฏฺฐา โลกสฺมิํ ยทิทํ อรหนฺโต’’ติฯ

อิทมโวจ ภควาฯ อิทํ วตฺวาน สุคโต อถาปรํ เอตทโวจ สตฺถา –

‘‘สุขิโน วต อรหนฺโต, ตณฺหา เตสํ น วิชฺชติ;

อสฺมิมาโน สมุจฺฉินฺโน, โมหชาลํ ปทาลิตํฯ