เมนู

4. ทุติยธมฺมกถิกสุตฺตํ

[116] สาวตฺถินิทานํฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข โส ภิกฺขุ ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘‘ธมฺมกถิโก ธมฺมกถิโก’ติ, ภนฺเต, วุจฺจติฯ กิตฺตาวตา นุ โข, ภนฺเต, ธมฺมกถิโก โหติ, กิตฺตาวตา ธมฺมานุธมฺมปฺปฏิปนฺโน โหติ, กิตฺตาวตา ทิฏฺฐธมฺมนิพฺพานปฺปตฺโต โหตี’’ติ? ‘‘รูปสฺส เจ, ภิกฺขุ, นิพฺพิทาย วิราคาย นิโรธาย ธมฺมํ เทเสติ, ‘ธมฺมกถิโก ภิกฺขู’ติ อลํ วจนายฯ รูปสฺส เจ, ภิกฺขุ, นิพฺพิทาย วิราคาย นิโรธาย ปฏิปนฺโน โหติ, ‘ธมฺมานุธมฺมปฺปฏิปนฺโน ภิกฺขู’ติ อลํ วจนายฯ รูปสฺส เจ, ภิกฺขุ, นิพฺพิทา วิราคา นิโรธา อนุปาทาวิมุตฺโต โหติ, ‘ทิฏฺฐธมฺมนิพฺพานปฺปตฺโต ภิกฺขู’ติ อลํ วจนายฯ เวทนาย เจ, ภิกฺขุ…เป.… สญฺญาย เจ, ภิกฺขุ… สงฺขารานํ เจ, ภิกฺขุ… วิญฺญาณสฺส เจ, ภิกฺขุ, นิพฺพิทาย วิราคาย นิโรธาย ธมฺมํ เทเสติ, ‘ธมฺมกถิโก ภิกฺขู’ติ อลํ วจนายฯ วิญฺญาณสฺส เจ, ภิกฺขุ, นิพฺพิทาย วิราคาย นิโรธาย ปฏิปนฺโน โหติ, ‘ธมฺมานุธมฺมปฺปฏิปนฺโน ภิกฺขู’ติ อลํ วจนายฯ วิญฺญาณสฺส เจ, ภิกฺขุ, นิพฺพิทา วิราคา นิโรธา อนุปาทาวิมุตฺโต โหติ, ‘ทิฏฺฐธมฺมนิพฺพานปฺปตฺโต ภิกฺขู’ติ อลํ วจนายา’’ติฯ จตุตฺถํฯ

5. พนฺธนสุตฺตํ

[117] สาวตฺถินิทานํ ฯ ‘‘อิธ ภิกฺขเว อสฺสุตวา ปุถุชฺชโน อริยานํ อทสฺสาวี…เป.… สปฺปุริสธมฺเม อวินีโต รูปํ อตฺตโต สมนุปสฺสติ, รูปวนฺตํ วา อตฺตานํ; อตฺตนิ วา รูปํ, รูปสฺมิํ วา อตฺตานํฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, อสฺสุตวา ปุถุชฺชโน รูปพนฺธนพทฺโธ สนฺตรพาหิรพนฺธนพทฺโธ อตีรทสฺสี อปารทสฺสี, พทฺโธ ชียติ [พทฺโธ ชายติ (สี. ปี.) พทฺโธ ชายติ พทฺโธ ชียติ (สี. อฏฺฐ. สฺยา. อฏฺฐ.)] พทฺโธ มียติ พทฺโธ อสฺมา โลกา ปรํ โลกํ คจฺฉติฯ เวทนํ อตฺตโต สมนุปสฺสติ…เป.… เวทนาย วา อตฺตานํฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, อสฺสุตวา ปุถุชฺชโน เวทนาพนฺธนพทฺโธ สนฺตรพาหิรพนฺธนพทฺโธ อตีรทสฺสี อปารทสฺสี, พทฺโธ ชียติ พทฺโธ มียติ พทฺโธ อสฺมา โลกา ปรํ โลกํ คจฺฉติฯ สญฺญํ… สงฺขาเร… วิญฺญาณํ อตฺตโต สมนุปสฺสติ…เป.… อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, อสฺสุตวา ปุถุชฺชโน วิญฺญาณพนฺธนพทฺโธ สนฺตรพาหิรพนฺธนพทฺโธ อตีรทสฺสี อปารทสฺสี, พทฺโธ ชียติ พทฺโธ มียติ พทฺโธ อสฺมา โลกา ปรํ โลกํ คจฺฉติ’’ฯ

‘‘สุตวา จ โข, ภิกฺขเว, อริยสาวโก อริยานํ ทสฺสาวี…เป.… สปฺปุริสธมฺเม สุวินีโต น รูปํ อตฺตโต สมนุปสฺสติ, น รูปวนฺตํ วา อตฺตานํ; น อตฺตนิ วา รูปํ, น รูปสฺมิํ วา อตฺตานํฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, สุตวา อริยสาวโก น รูปพนฺธนพทฺโธ, น สนฺตรพาหิรพนฺธนพทฺโธ, ตีรทสฺสี, ปารทสฺสี; ‘ปริมุตฺโต โส ทุกฺขสฺมา’ติ วทามิฯ น เวทนํ อตฺตโต…เป.… น สญฺญํ อตฺตโต…เป.… น สงฺขาเร อตฺตโต…เป.… น วิญฺญาณํ อตฺตโต สมนุปสฺสติ…เป.… อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, สุตวา อริยสาวโก น วิญฺญาณพนฺธนพทฺโธ, น สนฺตรพาหิรพนฺธนพทฺโธ, ตีรทสฺสี, ปารทสฺสี, ‘ปริมุตฺโต โส ทุกฺขสฺมา’ติ วทามี’’ติฯ ปญฺจมํฯ

6. ปริปุจฺฉิตสุตฺตํ

[118] สาวตฺถินิทานํฯ ‘‘ตํ กิํ มญฺญถ, ภิกฺขเว, รูปํ ‘เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตา’ติ สมนุปสฺสถา’’ติ? ‘‘โน เหตํ, ภนฺเต’’ฯ ‘‘สาธุ, ภิกฺขเว! รูปํ, ภิกฺขเว, ‘เนตํ มม, เนโสหมสฺมิ, น เมโส อตฺตา’ติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ทฏฺฐพฺพํฯ ‘‘เวทนํ… สญฺญํ… สงฺขาเร… วิญฺญาณํ ‘เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตา’ติ สมนุปสฺสถา’’ติ? ‘‘โน เหตํ, ภนฺเต’’ฯ ‘‘สาธุ, ภิกฺขเว! วิญฺญาณํ, ภิกฺขเว, ‘เนตํ มม, เนโสหมสฺมิ , น เมโส อตฺตา’ติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ทฏฺฐพฺพํ…เป.… เอวํ ปสฺสํ…เป.… กตํ กรณียํ, นาปรํ อิตฺถตฺตายาติ ปชานาตีติฯ ฉฏฺฐํฯ

7. ทุติยปริปุจฺฉิตสุตฺตํ

[119] สาวตฺถินิทานํฯ ‘‘ตํ กิํ มญฺญถ, ภิกฺขเว, รูปํ ‘เนตํ มม, เนโสหมสฺมิ, น เมโส อตฺตา’ติ สมนุปสฺสถา’’ติ? ‘‘เอวํ, ภนฺเต’’ฯ ‘‘สาธุ ภิกฺขเว! รูปํ, ภิกฺขเว, ‘เนตํ มม, เนโสหมสฺมิ, น เมโส อตฺตา’ติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ทฏฺฐพฺพํฯ เวทนํ… สญฺญํ… สงฺขาเร… วิญฺญาณํ ‘เนตํ มม, เนโสหมสฺมิ, น เมโส อตฺตา’ติ สมนุปสฺสถา’’ติ? ‘‘เอวํ, ภนฺเต’’ฯ ‘‘สาธุ ภิกฺขเว! วิญฺญาณํ, ภิกฺขเว, ‘เนตํ มม, เนโสหมสฺมิ, น เมโส อตฺตา’ติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ทฏฺฐพฺพํ…เป.… เอวํ…เป.… นาปรํ อิตฺถตฺตายาติ ปชานาตี’’ติฯ สตฺตมํฯ

8. สํโยชนิยสุตฺตํ

[120] สาวตฺถินิทานํ ฯ ‘‘สํโยชนิเย จ, ภิกฺขเว, ธมฺเม เทเสสฺสามี สํโยชนญฺจฯ ตํ สุณาถฯ กตเม จ, ภิกฺขเว, สํโยชนิยา ธมฺมา, กตมํ สํโยชนํ? รูปํ, ภิกฺขเว, สํโยชนิโย ธมฺโม; โย ตตฺถ ฉนฺทราโค, ตํ ตตฺถ สํโยชนํฯ เวทนา…เป.… สญฺญา… สงฺขารา… วิญฺญาณํ สํโยชนิโย ธมฺโม; โย ตตฺถ ฉนฺทราโค, ตํ ตตฺถ สํโยชนํฯ อิเม วุจฺจนฺติ, ภิกฺขเว, สํโยชนิยา ธมฺมา, อิทํ สํโยชน’’นฺติฯ อฏฺฐมํฯ

9. อุปาทานิยสุตฺตํ

[121] สาวตฺถินิทานํฯ ‘‘อุปาทานิเย จ, ภิกฺขเว, ธมฺเม เทเสสฺสามิ อุปาทานญฺจ ฯ ตํ สุณาถฯ กตเม จ, ภิกฺขเว, อุปาทานิยา ธมฺมา, กตมํ อุปาทานํ? รูปํ, ภิกฺขเว, อุปาทานิโย ธมฺโม, โย ตตฺถ ฉนฺทราโค, ตํ ตตฺถ อุปาทานํฯ เวทนา…เป.… สญฺญา… สงฺขารา… วิญฺญาณํ อุปาทานิโย ธมฺโม; โย ตตฺถ ฉนฺทราโค, ตํ ตตฺถ อุปาทานํฯ อิเม วุจฺจนฺติ, ภิกฺขเว, อุปาทานิยา ธมฺมา, อิทํ อุปาทาน’’นฺติฯ นวมํฯ