เมนู

9. คิหิสุตฺตวณฺณนา

[179] นวเม อาภิเจตสิกานนฺติ อภิเจโตติ อภิกฺกนฺตํ วิสุทฺธจิตฺตํ วุจฺจติ อธิจิตฺตํ วา, อภิเจตสิ ชาตานิ อาภิเจตสิกานิ, อภิเจโต สนฺนิสฺสิตานีติ วา อาภิเจตสิกานิฯ เตเนวาห ‘‘อุตฺตมจิตฺตนิสฺสิตาน’’นฺติฯ ทิฏฺฐธมฺมสุขวิหารานนฺติ ทิฏฺฐธมฺเม สุขวิหารานํฯ ทิฏฺฐธมฺโมติ ปจฺจกฺโข อตฺตภาโว วุจฺจติ, ตตฺถ สุขวิหารานนฺติ อตฺโถฯ รูปาวจรชฺฌานานเมตํ อธิวจนํฯ ตานิ หิ อปฺเปตฺวา นิสินฺนา ฌายิโน อิมสฺมิํเยว อตฺตภาเว อสํกิลิฏฺฐํ เนกฺขมฺมสุขํ วินฺทนฺติ, ตสฺมา ‘‘ทิฏฺฐธมฺมสุขวิหารานี’’ติ วุจฺจนฺติฯ

จตุพฺพิธเมรยนฺติ ปุปฺผาสโว, ผลาสโว, คุฬาสโว, มธฺวาสโวติ เอวํ จตุปฺปเภทํ เมรยํฯ ปญฺจวิธญฺจ สุรนฺติ ปูวสุรา, ปิฏฺฐสุรา, โอทนสุรา, กิณฺณปกฺขิตฺตา, สมฺภารสํยุตฺตาติ เอวํ ปญฺจปฺปเภทํ สุรํฯ ปุญฺญํ อตฺโถ เอตสฺสาติ ปุญฺญตฺโถฯ ยสฺมา ปเนส ปุญฺเญน อตฺถิโก นาม โหติ, ตสฺมา วุตฺตํ ‘‘ปุญฺเญน อตฺถิกสฺสา’’ติฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ

คิหิสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. คเวสีสุตฺตวณฺณนา

[180] ทสเม สุการณนฺติ โพธิปริปาจนสฺส เอกนฺติกํ สุนฺทรํ การณํฯ มนฺทหสิตนฺติ อีสกํ หสิตํฯ กหํ กหนฺติ หาสสทฺทสฺส อนุกรณเมตํฯ หฏฺฐปฺปหฏฺฐาการมตฺตนฺติ หฏฺฐสฺส ปหฏฺฐาการมตฺตํฯ ยถา คหิตสงฺเกตา ‘‘ปหฏฺโฐ ภควา’’ติ สญฺชานนฺติ, เอวํ อาการนิทสฺสนมตฺตํฯ

อิทานิ อิมินา ปสงฺเคน หาสสมุฏฺฐานํ วิภาคโต ทสฺเสตุํ ‘‘หสิตญฺจ นาเมต’’นฺติอาทิ อารทฺธํฯ ตตฺถ อชฺฌุเปกฺขนวเสนปิ หาโส น สมฺภวติ, ปเคว โทมนสฺสวเสนาติ อาห ‘‘เตรสหิ โสมนสฺสสหคตจิตฺเตหี’’ติฯ นนุ จ เกจิ โกธวเสนปิ หสนฺตีติ? น, เต สมฺปิยนฺติ โกธวตฺถุํ ตตฺถ ‘‘มยํ ทานิ ยถากามการิตํ อาปชฺชิสฺสามา’’ติ ทุวิญฺเญยฺยนฺตเรน โสมนสฺสจิตฺเตเนว หาสสฺส อุปฺปชฺชนโตฯ