6. นิโรธสุตฺตวณฺณนา

[166] ฉฏฺเฐ อมริสนตฺเถติ อสหนตฺเถฯ อนาคตวจนํ กตนฺติ อนาคตสทฺทปฺปโยโค กโต, อตฺโถ ปน วตฺตมานกาลิโกวฯ อกฺขรจินฺตกา (ปาณินิ. 3.3.145-146) หิ อีทิเสสุ ฐาเนสุ อโนกปฺปนามริสนตฺถวเสน อตฺถิสทฺเท อุปปเท วตฺตมานกาเลปิ อนาคตวจนํ กโรนฺติฯ

นิโรธสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7-9. โจทนาสุตฺตาทิวณฺณนา

[167-9] สตฺตเม วตฺถุสนฺทสฺสนาติ ยสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ อาปตฺติ, ตสฺส สรูปโต ทสฺสนํฯ อาปตฺติสนฺทสฺสนาติ ยํ อาปตฺติํ โส อาปนฺโน, ตสฺสา ทสฺสนํฯ สํวาสปฺปฏิกฺเขโปติ อุโปสถปฺปวารณาทิสํวาสสฺส ปฏิกฺขิปนํ อกรณํฯ สามีจิปฺปฏิกฺเขโปติ อภิวาทนาทิสามีจิกิริยาย อกรณํฯ โจทยมาเนนาติ โจเทนฺเตนฯ จุทิตกสฺส กาโลติ จุทิตกสฺส โจเทตพฺพกาโลฯ ปุคฺคลนฺติ โจเทตพฺพปุคฺคลํฯ อุปปริกฺขิตฺวาติ ‘‘อยํ จุทิตกลกฺขเณ ติฏฺฐติ, น ติฏฺฐตี’’ติ วีมํสิตฺวาฯ อยสํ อาโรเปตีติ ‘‘อิเม มํ อภูเตน อพฺภาจิกฺขนฺตา อยสํ พฺยสนํ อุปฺปาเทนฺตี’’ติ ภิกฺขูนํ อยสํ อุปฺปาเทติฯ อฏฺฐมนวมานิ อุตฺตานตฺถาเนวฯ

โจทนาสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. ภทฺทชิสุตฺตวณฺณนา

[170] ทสเม อภิภวิตฺวา ฐิโต อิเม สตฺเตติ อธิปฺปาโยฯ ยสฺมา ปน โส ‘‘ปาสํสภาเวน อุตฺตมภาเวน จ เต สตฺเต อภิภวิตฺวา ฐิโต’’ติ อตฺตานํ มญฺญติ, ตสฺมา วุตฺตํ ‘‘เชฏฺฐโก’’ติฯ อญฺญทตฺถุ ทโสติ ทสฺสเน อนฺตรายาภาววจเนน เญยฺยวิเสสปริคฺคาหิกภาเวน จ อนาวรณทสฺสาวิตํ ปฏิชานาตีติ อาห ‘‘สพฺพํ ปสฺสตีติ อธิปฺปาโย’’ติฯ

ภทฺทชิสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อาฆาตวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

(18) 3. อุปาสกวคฺโค

1-6. สารชฺชสุตฺตาทิวณฺณนา

[171-176] ตติยสฺส ปฐมทุติยตติยจตุตฺเถ นตฺถิ วตฺตพฺพํฯ ปญฺจเม อุปาสกปจฺฉิมโกติ อุปาสกนิหีโนฯ ‘‘อิมินา ทิฏฺฐาทินา อิทํ นาม มงฺคลํ ภวิสฺสตี’’ติ เอวํ พาลชนปริกปฺปิตโกตูหลสงฺขาเตน ทิฏฺฐสุตมุตมงฺคเลน สมนฺนาคโต โกตูหลมงฺคลิโกฯ เตนาห ‘‘อิมินา อิทํ ภวิสฺสตี’’ติอาทิฯ มงฺคลํ ปจฺเจตีติ ทิฏฺฐมงฺคลาทิเภทํ มงฺคลเมว ปตฺถิยายติฯ โน กมฺมนฺติ กมฺมสฺสกตํ โน ปตฺถิยายติฯ อิมมฺหา สาสนาติ อิโต สพฺพญฺญุพุทฺธสาสนโตฯ พหิทฺธาติ พาหิรกสมเยฯ ทกฺขิเณยฺยํ ปริเยสตีติ ‘‘ทุปฺปฏิปนฺนา ทกฺขิเณยฺยา’’ติ สญฺญี คเวสติฯ เอตฺถ ทกฺขิณปริเยสนปุพฺพกาเร เอกํ กตฺวา ปญฺจ ธมฺมา เวทิตพฺพาฯ ฉฏฺฐํ อุตฺตานเมวฯ

สารชฺชสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7-8. วณิชฺชาสุตฺตาทิวณฺณนา

[177-8] สตฺตเม สตฺถวณิชฺชาติ อาวุธภณฺฑํ กตฺวา วา กาเรตฺวา วา กตํ วา ปฏิลภิตฺวา ตสฺส วิกฺกโยฯ อาวุธภณฺฑํ กาเรตฺวา ตสฺส วิกฺกโยติ อิทํ ปน นิทสฺสนมตฺตํฯ สูกรมิคาทโย โปเสตฺวา เตสํ วิกฺกโยติ สูกรมิคาทโย โปเสตฺวา เตสํ มํสํ สมฺปาเทตฺวา วิกฺกโยฯ เอตฺถ จ สตฺถวณิชฺชา ปโรปราธนิมิตฺตตาย อกรณียา วุตฺตา, สตฺตวณิชฺชา อภุชิสฺสภาวกรณโต, มํสวิสวณิชฺชา วธเหตุโต, มชฺชวณิชฺชา ปมาทฏฺฐานโตฯ อฏฺฐมํ อุตฺตานเมวฯ

วณิชฺชาสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ