9. ตติยอนาคตภยสุตฺตวณฺณนา

[79] นวเม ปาฬิคมฺภีราติ (สํ. นิ. ฏี. 2.2.229) ปาฬิวเสน คมฺภีรา อคาธา ทุกฺโขคาหา สลฺลสุตฺตสทิสาฯ สลฺลสุตฺตญฺหิ (สุ. นิ. 579) ‘‘อนิมิตฺตมนญฺญาต’’นฺติอาทินา ปาฬิวเสน คมฺภีรํ, น อตฺถคมฺภีรํฯ ตถา หิ ตตฺถ ตา ตา คาถา ทุวิญฺเญยฺยรูปา ติฏฺฐนฺติฯ ทุวิญฺเญยฺยญฺหิ ญาเณน ทุกฺโขคาหนฺติ กตฺวา ‘‘คมฺภีร’’นฺติ วุจฺจติฯ ปุพฺพาปรํเปตฺถ กาสญฺจิ คาถานํ ทุวิญฺเญยฺยตาย ทุกฺโขคาหเมว, ตสฺมา ปาฬิวเสน คมฺภีรํฯ อตฺถคมฺภีราติ อตฺถวเสน คมฺภีรา มหาเวทลฺลสุตฺตสทิสา, มหาเวทลฺลสุตฺตสฺส (ม. นิ. 1.449 อาทโย) อตฺถวเสน คมฺภีรตา ปากฏาเยวฯ โลกํ อุตฺตรตีติ โลกุตฺตโร, โส อตฺถภูโต เอเตสํ อตฺถีติ โลกุตฺตราฯ เตนาห – ‘‘โลกุตฺตรธมฺมทีปกา’’ติฯ สุญฺญตาปฏิสํยุตฺตาติ สตฺตสุญฺญธมฺมปฺปกาสกา ฯ เตนาห ‘‘ขนฺธธาตุอายตนปจฺจยาการปฺปฏิสํยุตฺตา’’ติฯ อุคฺคเหตพฺพํ ปริยาปุณิตพฺพนฺติ จ ลิงฺควจนวิปลฺลาเสน วุตฺตนฺติ อาห ‘‘อุคฺคเหตพฺเพ เจว วฬญฺเชตพฺเพ จา’’ติฯ กวิโน กมฺมํ กวิตาฯ ยสฺส ปน ยํ กมฺมํ, ตํ เตน กตนฺติ วุจฺจตีติ อาห ‘‘กวิตาติ กวีหิ กตา’’ติฯ กาเวยฺยนฺติ กพฺยํ, กพฺยนฺติ จ กวินา วุตฺตนฺติ อตฺโถฯ เตนาห ‘‘ตสฺเสว เววจน’’นฺติฯ จิตฺตกฺขราติ จิตฺราการอกฺขราฯ อิตรํ ตสฺเสว เววจนํฯ สาสนโต พหิทฺธา ฐิตาติ น สาสนาวจราฯ พาหิรกสาวเกหีติ ‘‘พุทฺธา’’ติ อปฺปญฺญาตานํ เยสํ เกสญฺจิ สาวเกหิฯ สุสฺสูสิสฺสนฺตีติ อกฺขรจิตฺตตาย เจว สรสมฺปตฺติยา จ อตฺตมนา หุตฺวา สามเณรทหรภิกฺขุมาตุคามมหาคหปติกาทโย ‘‘เอส ธมฺมกถิโก’’ติ สนฺนิปติตฺวา โสตุกามา ภวิสฺสนฺติฯ

ตติยอนาคตภยสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. จตุตฺถอนาคตภยสุตฺตวณฺณนา

[80] ทสเม ปญฺจวิเธน สํสคฺเคนาติ ‘‘สวนสํสคฺโค, ทสฺสนสํสคฺโค, สมุลฺลาปสํสคฺโค, สมฺโภคสํสคฺโค, กายสํสคฺโค’’ติ เอวํ วุตฺเตน ปญฺจวิเธน สํสคฺเคนฯ สํสชฺชติ เอเตนาติ สํสคฺโค, ราโคฯ สวนเหตุโก, สวนวเสน วา ปวตฺโต สํสคฺโค สวนสํสคฺโคฯ เอส นโย เสเสสุปิฯ กายสํสคฺโค ปน กายปรามาโสฯ เตสุ ปเรหิ วา กถิยมานํ รูปาทิสมฺปตฺติํ อตฺตนา วา สิตลปิตคีตสทฺทํ สุณนฺตสฺส โสตวิญฺญาณวีถิวเสน อุปฺปนฺโน ราโค สวนสํสคฺโค นามฯ วิสภาครูปํ โอโลเกนฺตสฺส ปน จกฺขุวิญฺญาณวีถิวเสน อุปฺปนฺโน ราโค ทสฺสนสํสคฺโค นามฯ อญฺญมญฺญอาลาปสลฺลาปวเสน อุปฺปนฺนราโค สมุลฺลาปสํสคฺโค นามฯ ภิกฺขุโน ภิกฺขุนิยา สนฺตกํ, ภิกฺขุนิยา ภิกฺขุสฺส สนฺตกํ คเหตฺวา ปริโภคกรณวเสน อุปฺปนฺนราโค สมฺโภคสํสคฺโค นามฯ หตฺถคฺคาหาทิวเสน อุปฺปนฺโน ราโค กายสํสคฺโค นามฯ

อเนกวิหิตนฺติ อนฺนสนฺนิธิปานสนฺนิธิวตฺถสนฺนิธิยานสนฺนิธิสยนสนฺนิธิคนฺธสนฺนิธิ- อามิสสนฺนิธิวเสน อเนกปฺปการํฯ สนฺนิธิกตสฺสาติ เอเตน ‘‘สนฺนิธิการปริโภค’’นฺติ (ธ. ส. ติกมาติกา 10) เอตฺถ การ-สทฺทสฺส กมฺมตฺถตํ ทสฺเสติฯ ยถา วา ‘‘อาจยํ คามิโน’’ติ วตฺตพฺเพ อนุนาสิกโลเปน ‘‘อาจยคามิโน’’ติ นิทฺเทโส กโต, เอวํ ‘‘สนฺนิธิการํ ปริโภค’’นฺติ วตฺตพฺเพ อนุนาสิกโลเปน ‘‘สนฺนิธิการปริโภค’’นฺติ วุตฺตํ, สนฺนิธิํ กตฺวา ปริโภคนฺติ อตฺโถฯ

‘‘สนฺนิธิกตสฺส ปริโภค’’นฺติ เอตฺถ (ที. นิ. อฏฺฐ. 1.12) ปน ทุวิธา กถา วินยวเสน สลฺเลขวเสน จฯ วินยวเสน ตาว ยํ กิญฺจิ อนฺนํ อชฺช ปฏิคฺคหิตํ อปรชฺชุ สนฺนิธิการํ โหติ, ตสฺส ปริโภเค ปาจิตฺติยํฯ อตฺตนา ลทฺธํ ปน สามเณรานํ ทตฺวา เตหิ ลทฺธํ วา ปาเปตฺวา ทุติยทิวเส ภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ, สลฺเลโข ปน น โหติฯ ปานสนฺนิธิมฺหิปิ เอเสว นโยฯ วตฺถสนฺนิธิมฺหิ อนธิฏฺฐิตาวิกปฺปิตํ สนฺนิธิ จ โหติ, สลฺเลขญฺจ โกเปติฯ อยํ นิปฺปริยายกถาฯ ปริยายโต ปน ติจีวรสนฺตุฏฺเฐน ภวิตพฺพํ, จตุตฺถํ ลภิตฺวา อญฺญสฺส ทาตพฺพํฯ สเจ ยสฺส กสฺสจิ ทาตุํ น สกฺโกติ, ยสฺส ปน ทาตุกาโม โหติ, โส อุทฺเทสตฺถาย วา ปริปุจฺฉตฺถาย วา คโต, อาคตมตฺเต ทาตพฺพํ, อทาตุํ น วฏฺฏติฯ จีวเร ปน อปฺปโหนฺเต, สติยา วา ปจฺจาสาย อนุญฺญาตกาลํ ฐเปตุํ วฏฺฏติฯ สูจิสุตฺตจีวรการกานํ อลาเภ ตโตปิ วินยกมฺมํ กตฺวา ฐเปตุํ วฏฺฏติ ‘‘อิมสฺมิํ ชิณฺเณ ปุน อีทิสํ กุโต ลภิสฺสามี’’ติ ปน ฐเปตุํ น วฏฺฏติ, สนฺนิธิ จ โหติ, สลฺเลขญฺจ โกเปติฯ