8. จวนสุตฺตวณฺณนา

[8] อฏฺฐเม สทฺธายาติ อิมินา อธิคมสทฺธา ทสฺสิตาฯ จตุพฺพิธา หิ สทฺธา – อาคมนียสทฺธา, อธิคมสทฺธา, ปสาทสทฺธา, โอกปฺปนสทฺธาติฯ ตตฺถ อาคมนียสทฺธา สพฺพญฺญุโพธิสตฺตานํ ปวตฺตา โหติฯ อาคมนียปฺปฏิปทาย อาคตา หิ สทฺธา สาติสยา มหาโพธิสตฺตานํ ปโรปเทเสน วินา สทฺเธยฺยวตฺถุํ อวิปรีตโต คเหตฺวา อธิมุจฺจนโตฯ สจฺจปฺปฏิเวธโต อาคตสทฺธา อธิคมสทฺธา สุปฺปพุทฺธาทีนํ วิยฯ ‘‘สมฺมาสมฺพุทฺโธ ภควา’’ติอาทินา พุทฺธาทีสุ อุปฺปชฺชนกปฺปสาโท ปสาทสทฺธา มหากปฺปินราชาทีนํ วิยฯ ‘‘เอวเมต’’นฺติ โอกฺกนฺทิตฺวา ปกฺขนฺทิตฺวา สทฺทหนวเสน กปฺปนํ โอกปฺปนํ, ตเทว สทฺธาติ โอกปฺปนสทฺธาฯ ตตฺถ ปสาทสทฺธา ปรเนยฺยรูปา โหติ, สวนมตฺเตนปิ ปสีทนโตฯ โอกปฺปนสทฺธา สทฺเธยฺยํ วตฺถุํ โอคาหิตฺวา อนุปวิสิตฺวา ‘‘เอวเมต’’นฺติ ปจฺจกฺขํ กโรนฺตี วิย ปวตฺตติฯ

จวนสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. ปฐมอคารวสุตฺตวณฺณนา

[9] นวเม อปฺปติสฺสโยติ อปฺปติสฺสโว ว-การสฺส ย-การํ กตฺวา นิทฺเทโสฯ ครุนา กิสฺมิญฺจิ วุตฺโต คารววเสน ปติสฺสวนํ, ปติสฺสโว, ปติสฺสวภูตํ, ตํสภาวญฺจ ยํ กิญฺจิ คารวํฯ นตฺถิ เอตสฺมิํ ปติสฺสโวติ อปฺปติสฺสโว, คารววิรหิโตฯ เตนาห ‘‘อเชฏฺฐโก อนีจวุตฺตี’’ติฯ

ปฐมอคารวสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. ทุติยอคารวสุตฺตวณฺณนา

[10] ทสเม วุทฺธินฺติอาทีสุ สีเลน วุทฺธิํ, มคฺเคน วิรุฬฺหิํ, นิพฺพาเนน เวปุลฺลํฯ สีลสมาธีหิ วา วุทฺธิํ, วิปสฺสนามคฺเคหิ วิรุฬฺหิํ, ผลนิพฺพาเนหิ เวปุลฺลํฯ เอตฺถ จ ยสฺส จตุพฺพิธํ สีลํ อขณฺฑาทิภาวปฺปวตฺติยา สุปริสุทฺธํ วิเสสภาคิยตฺตา อปฺปกสิเรเนว มคฺคผลาวหํ สงฺฆรกฺขิตตฺเถรสฺส วิย, โส ตาทิเสน สีเลน อิมสฺมิํ ธมฺมวินเย วุทฺธิํ อาปชฺชิสฺสติฯ เตน วุตฺตํ – ‘‘สีเลน วุทฺธิ’’นฺติฯ ยสฺส ปน อริยมคฺโค อุปฺปนฺโน, โส วิรูฬฺหมูโล วิย ปาทโป สุปฺปติฏฺฐิตตฺตา สาสเน วิรูฬฺหิํ อาปนฺโน นาม โหติฯ เตน วุตฺตํ – ‘‘มคฺเคน วิรูฬฺหิ’’นฺติฯ โย สพฺพกิเลสนิพฺพานปฺปตฺโต, โส อรหา สีลาทิธมฺมกฺขนฺธปาริปูริยา สติ เวปุลฺลปฺปตฺโต โหติฯ เตน วุตฺตํ ‘‘นิพฺพาเนน เวปุลฺล’’นฺติฯ ทุติยวิกปฺเป อตฺโถ วุตฺตนยานุสาเรน เวทิตพฺโพฯ

ทุติยอคารวสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

เสขพลวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. พลวคฺโค

1. อนนุสฺสุตสุตฺตวณฺณนา

[11] ทุติยสฺส ปฐเม อภิชานิตฺวาติ อภิวิสิฏฺเฐน ญาเณน ชานิตฺวาฯ อฏฺฐหิ การเณหิ ตถาคตสฺสาติ ‘‘ตถา อาคโตติ ตถาคโตฯ ตถา คโตติ ตถาคโตฯ ตถลกฺขณํ อาคโตติ ตถาคโตฯ ตถธมฺเม ยาถาวโต อภิสมฺพุทฺโธติ ตถาคโตฯ ตถทสฺสิตาย ตถาคโตฯ ตถาวาทิตาย ตถาคโตฯ ตถาการิตาย ตถาคโตฯ อภิภวนฏฺเฐน ตถาคโต’’ติ เอวํ วุตฺเตหิ อฏฺฐหิ การเณหิฯ อุสภสฺส อิทนฺติ อาสภํ, เสฏฺฐฏฺฐานํฯ เตนาห ‘‘อาสภํ ฐานนฺติ เสฏฺฐฏฺฐาน’’นฺติฯ ปรโต ทสฺสิตพลโยเคน ‘‘ทสพโลห’’นฺติ อภีตนาทํ นทติฯ พฺรหฺมจกฺกนฺติ เอตฺถ เสฏฺฐปริยาโยฯ พฺรหฺมสทฺโทติ อาห ‘‘เสฏฺฐจกฺก’’นฺติฯ จกฺกญฺเจตํ ธมฺมจกฺกํ อธิปฺเปตํฯ

อนนุสฺสุตสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. สํขิตฺตสุตฺตวณฺณนา

[13] ตติเย กามํ สมฺปยุตฺตธมฺเมสุ ถิรภาโวปิ พลฏฺโฐ เอว, ปฏิปกฺเขหิ ปน อกมฺปนียตฺตํ สาติสยํ พลฏฺโฐติ วุตฺตํ ‘‘มุฏฺฐสฺสจฺเจ น กมฺปตี’’ติฯ

สํขิตฺตสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ