2. ผคฺคุนสุตฺตวณฺณนา

[56] ทุติเย สมโธสีติ สมนฺตโต อโธสิฯ สพฺพภาเคน ปริผนฺทนจลนากาเรน อปจิติํ ทสฺเสติฯ วตฺตํ กิเรตํ พาฬฺหคิลาเนนปิ วุฑฺฒตรํ ทิสฺวา อุฏฺฐิตากาเรน อปจิติ ทสฺเสตพฺพาฯ เตน ปน ‘‘มา จลิ มา จลี’’ติ วตฺตพฺโพ, ตํ ปน จลนํ อุฏฺฐานาการทสฺสนํ โหตีติ อาห ‘‘อุฏฺฐานาการํ ทสฺเสตี’’ติฯ สนฺติมานิ อาสนานีติ ปฐมเมว ปญฺญตฺถาสนํ สนฺธาย วทติฯ พุทฺธกาลสฺมิญฺหิ เอกสฺสปิ ภิกฺขุโน วสนฏฺฐาเน – ‘‘สเจ สตฺถา อาคจฺฉิสฺสติ, อาสนํ ปญฺญตฺตเมว โหตู’’ติ อนฺตมโส ผลกมตฺตมฺปิ ปณฺณสนฺถารมตฺตมฺปิ ปญฺญตฺตเมวฯ ขมนียํ ยาปนียนฺติ กจฺจิ ทุกฺขํ ขมิตุํ, อิริยาปถํ วา ยาเปตุํ สกฺกาติ ปุจฺฉติฯ สีสเวทนาติ กุโตจิ นิกฺขมิตุํ อลภมาเนหิ วาเตหิ สมุฏฺฐาปิตา พลวติโย สีสเวทนา โหนฺติฯ

ผคฺคุนสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. ฉฬภิชาติสุตฺตวณฺณนา

[57] ตติเย อภิชาติโยติ เอตฺถ อภิ-สทฺโท อุปสคฺคมตฺตํ, น อตฺถวิเสสโชตโกติ อาห ‘‘ฉ ชาติโย’’ติฯ อภิชายตีติ เอตฺถาปิ เอเสว นโยฯ

อุรพฺเภ หนนฺตีติ โอรพฺภิกาฯ เอวํ สูกริกาทโย เวทิตพฺพาฯ โรเทนฺติ กุรุรกมฺมนฺตตาย สปฺปฏิพทฺเธ สตฺเต อสฺสูนิ โมเจนฺตีติ รุทฺทา, เต เอว ลุทฺทา ร-การสฺส ล-การํ กตฺวาฯ อิมินา อญฺเญปิ เย เกจิ มาควิกา เนสาทา วุตฺตา, เต ปาปกมฺมปฺปสุตตาย ‘‘กณฺหาภิชาตี’’ติ วทติฯ

ภิกฺขูติ จ พุทฺธสาสเน ภิกฺขูฯ เต กิร สจฺฉนฺทราเคน ปริภุญฺชนฺตีติ อธิปฺปาเยน จตูสุ ปจฺจเยสุ กณฺฏเก ปกฺขิปิตฺวา ขาทนฺตีติ ‘‘กณฺฏกวุตฺติกา’’ติ วทติฯ กสฺมาติ เจ? ยสฺมา เต ปณีเต ปจฺจเย ปฏิเสวนฺตีติ ตสฺส มิจฺฉาคาโหฯ ญายลทฺเธปิ ปจฺจเย ภุญฺชมานา อาชีวกสมยสฺส วิโลมคฺคาหิตาย ปจฺจเยสุ กณฺฏเก ปกฺขิปิตฺวา ขาทนฺติ นามาติ วทตีติฯ อถ วา กณฺฏกวุตฺติกา เอวํนามกา เอเก ปพฺพชิตา, เย สวิเสสํ อตฺตกิลมถานุโยคํ อนุยุตฺตาฯ ตถา หิ เต กณฺฏเก วตฺตนฺตา วิย โหนฺตีติ ‘‘กณฺฏกวุตฺติกา’’ติ วุตฺตาฯ อิมเมว จ อตฺถวิกปฺปํ สนฺธายาห ‘‘กณฺฏกวุตฺติกาติ สมณา นาเมเต’’ติฯ