จณฺฑิกตสฺสาติ กุปิตสฺสฯ เอตฺถ จ กิญฺจาปิ เหฏฺฐิมมคฺควชฺฌาปิ กิเลสา เตหิ อนุปฺปตฺติธมฺมตํ อาปาทิตตฺตา สมุจฺฉินฺนา, ตถาปิ ตสฺมิํ สนฺตาเน อคฺคมคฺคสฺส อนุปฺปนฺนตฺตา ตตฺถ อปฺปหีนาปิ กิเลสา อตฺเถวาติ กตฺวา เตสํ ญาณานํ วิชฺชูปมตา วุตฺตา, น เตหิ มคฺเคหิ ปหีนานํ กิเลสานํ อตฺถิภาวโตติ ทฏฺฐพฺพํฯ

วชิรูปมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. เสวิตพฺพสุตฺตวณฺณนา

[26] ฉฏฺเฐ อุปสงฺกมิตพฺโพติ กาเลน กาลํ อุปสงฺกมิตพฺโพฯ อลฺลียิตพฺโพติ ฉายาย วิย วินา ภาวนาย นิลฺลียิตพฺโพฯ ปุนปฺปุนํ อุปาสิตพฺโพติ อภิณฺหโส อุปนิสีทิตพฺโพฯ อนุทฺทยาติ เมตฺตาปุพฺพภาโคฯ อุปสงฺกมิตุํ วฏฺฏตีติ ‘‘เอตสฺส สีเลน อภิวุทฺธิ ภวิสฺสตี’’ติ อุปการตฺถํ อุปเสวนาทิ วฏฺฏติฯ

น ปฏิหญฺญิสฺสตีติ ‘‘อเปหิ, กิํ เอเตนา’’ติ ปฏิกฺเขปาภาวโต ปิยสีลตฺตา น ปฏิหญฺญิสฺสติฯ ผาสุ ภวิสฺสตีติ ทฺวีสุ หิ สีลวนฺเตสุ เอเกน สีลสฺส วณฺเณ กถิเต อิตโร อนุโมทติฯ เตน เตสํ กถา ผาสุ เจว โหติ ปวตฺตินี จฯ เอกสฺมิํ ปน ทุสฺสีเล สติ ทุสฺสีลสฺส สีลกถา ทุกฺกถา, เนว สีลกถา โหติ, น ผาสุ โหติ, น ปวตฺตินีฯ ทุสฺสีลสฺส หิ สีลกถา อผาสุ ภวิสฺสติฯ สีลกถาย วุตฺตมตฺถํ สมาธิปญฺญากถาสุปิ อติทิสติ ‘‘สมาธิปญฺญากถาสุปิ เอเสว นโย’’ติฯ ทฺเว หิ สมาธิลาภิโน สมาธิกถํ สปฺปญฺญา จ ปญฺญากถํ กเถนฺตา รตฺติํ วา ทิวสํ วา อติกฺกมนฺตมฺปิ น ชานนฺติฯ

ตตฺถ ตตฺถ ปญฺญาย อนุคฺคเหสฺสามีติ ตสฺมิํ ตสฺมิํ อนุคฺคเหตพฺเพ ปญฺญาย โสเธตพฺเพ วฑฺเฒตพฺเพ จ อธิกสีลํ นิสฺสาย อุปฺปนฺนปญฺญาย อนุคฺคเหสฺสามีติ อตฺโถฯ ตญฺจ อนุคฺคณฺหนํ สีลสฺส อสปฺปายานุปการธมฺเม วชฺเชตฺวา ตปฺปฏิปกฺขเสวเนน โหตีติ อาห ‘‘สีลสฺส อสปฺปาเย’’ติอาทิฯ สีลสฺส อสปฺปายานุปการธมฺมา นาม อนาจาราโคจราทโย, ตปฺปฏิปกฺขโต อุปการธมฺมา เวทิตพฺพาฯ

ตสฺมิํ ตสฺมิํ ฐาเนติ ตํตํสิกฺขาโกฏฺฐาสปทฏฺฐาเนฯ อนุคฺคณฺหาติ นามาติ อภินฺนํ อสํกิลิฏฺฐํ กตฺวา อนุคฺคณฺหาติ นามฯ ขารปริสฺสาวเนติ รชกานํ อูสขาราทิขารปริสฺสาวนปเฏฯ หายตีติ สีลาทินา ปริหายติฯ เสฏฺฐํ ปุคฺคลนฺติ สีลาทิคุเณหิ เสฏฺฐํ อุตฺตริตรํ อุตฺตมํ ปุคฺคลํฯ

เสวิตพฺพสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. ชิคุจฺฉิตพฺพสุตฺตวณฺณนา

[27] สตฺตเม อพฺภุคฺคจฺฉตีติ เอตฺถ อภิ-สทฺทาเปกฺขาย ‘‘น’’นฺติ สามิอตฺเถ อุปโยควจนนฺติ อาห ‘‘อสฺสา’’ติ ‘‘ตํ โข ปน ภวนฺต’’นฺติอาทีสุ วิยฯ ปาปโก กิตฺติสทฺโทติ ลามกภาเวน กเถตพฺพสทฺโทฯ คูถกูโป วิย ทุสฺสีลฺยนฺติ เอเตน ทุสฺสีลสฺส คูถสทิสตฺตเมว ทสฺเสติฯ วจนนฺติ อนิฏฺฐวจนํฯ ปุริมนเยเนวาติ ‘‘คูถกูโป วิย ทุสฺสีลฺย’’นฺติอาทินา ปุพฺเพ วุตฺตนเยนฯ สุจิมิตฺโตติ สีลาจารสุทฺธิยา สุจิมิตฺโตฯ สห อยนฺติ ปวตฺตนฺตีติ สหายาติ อาห ‘‘สหคามิโน’’ติฯ

ชิคุจฺฉิตพฺพสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ