2. วิตฺถารสุตฺตวณฺณนา

[233] ทุติเย สพฺยาพชฺฌนฺติ วา สทุกฺขํ, อตฺตนา อุปฺปาเทตพฺเพน ทุกฺเขน สทุกฺขนฺติ อตฺโถ, ทุกฺขสํวตฺตนิกนฺติ วุตฺตํ โหติฯ กายสงฺขาราทีสุ กายทฺวาเร คหณาทิวเสน โจปนปฺปตฺตา ทฺวาทส อกุสลเจตนา อพฺยาพชฺฌกายสงฺขาโร นามฯ วจีทฺวาเร หนุสํโจปนวเสน วจีเภทปฺปวตฺติกา ตาเยว ทฺวาทส วจีสงฺขาโร นามฯ อุภยโจปนํ อปฺปตฺวา รโห จินฺเตนฺตสฺส มโนทฺวาเร ปวตฺตา มโนสงฺขาโร นามฯ อิติ ตีสุปิ ทฺวาเรสุ กายทุจฺจริตาทิเภทา อกุสลา เจตนาว สงฺขาราติ เวทิตพฺพาฯ อภิสงฺขโรตีติ อายูหติ, ตํ ปน อายูหนํ ปจฺจยสมวายสิทฺธิโต สงฺกฑฺฒิตฺวา ปิณฺฑนํ วิย โหติฯ สทุกฺขํ โลกนฺติ อปายโลกมาหฯ วิปากผสฺสาติ ผสฺสสีเสน ตตฺถ วิปากปฺปวตฺตมาหฯ เวมานิกเปตาติ อิทํ พาหุลฺลโต วุตฺตํ, อิตเรสมฺปิ วินิปาติกานํ กาเลน สุขํ, กาเลน ทุกฺขํ โหติฯ ตสฺส ปหานายาติ ตสฺส ยถาวุตฺตสฺส กมฺมสฺส อนุปฺปตฺติธมฺมตาปาทนายฯ ยา เจตนาติ ยา อปจยคามินิเจตนาฯ เตเนวาห ‘‘วิวฏฺฏคามินี มคฺคเจตนา เวทิตพฺพา’’ติฯ

วิตฺถารสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3-9. โสณกายนสุตฺตาทิวณฺณนา

[234-240] ตติเย ปุริมานิ, ภนฺเต, ทิวสานิ ปุริมตรานีติ เอตฺถ หิยฺโย ทิวสํ ปุริมํ นาม, ตโต ปรํ ปุริมตรนฺติ อาห ‘‘อตีตานนฺตรทิวสโต ปฏฺฐายา’’ติอาทิฯ อิติ อิเมสุ ทฺวีสุ ปวตฺติโต ยถากฺกมํ ปุริมปุริมตรภาโว ทสฺสิโตฯ เอวํ สนฺเตปิ ยเทตฺถ ‘‘ปุริมตร’’นฺติ วุตฺตํ, ตโต ปภุติ ยํ ยํ โอรํ, ตํ ตํ ปุริมํฯ ยํ ยํ ปรํ, ตํ ตํ ปุริมตรํ โอรปารภาวสฺส วิย ปุริมตรภาวสฺส จ อเปกฺขาสิทฺธตฺตาฯ เสสํ วุตฺตนยเมวฯ จตุตฺถาทีนิ อุตฺตานตฺถาเนวฯ

โสณกายนสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ