เตสํ มเตน วณฺณญฺจ โปกฺขรญฺจ วณฺณโปกฺขรานิ, เตสํ ภาโว วณฺณโปกฺขรตา ฯ อิติ ปรมาย วณฺณโปกฺขรตายาติ อุตฺตมปริสุทฺเธน วณฺเณน เจว สรีรสณฺฐานสมฺปตฺติยา จาติ อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพฯ เตเนวาห ‘‘วณฺเณน เจว สรีรสณฺฐาเนน จา’’ติฯ ตตฺถ วณฺเณนาติ วณฺณธาตุยาฯ สรีรํ นาม สนฺนิเวสวิสิฏฺโฐ กรจรณคีวาสีสาทิอวยวสมุทาโย, โส จ สณฺฐานมุเขน คยฺหตีติ อาห ‘‘สรีรสณฺฐาเนนา’’ติฯ

อภิสชฺชตีติ กุชฺฌนวเสเนว กุฏิลกณฺฏโก วิย ตสฺมิํ ตสฺมิํ สมุฏฺฐาเน มกรทนฺโต วิย ลคติฯ ยญฺหิ โกธสฺส อุปฺปตฺติฏฺฐานภูเต อารมฺมเณ อุปนาหสฺส ปจฺจยภูตํ กุชฺฌนวเสน อภิสชฺชนํ, ตํ อิธาธิปฺเปตํ, น ลุพฺภนวเสนฯ กุปฺปตีติอาทีสุ ปุพฺพุปฺปตฺติ โกโป, ตโต พลวตโร พฺยาปาโท ลทฺธาเสวนตาย จิตฺตสฺส พฺยาปชฺชนโตฯ สาติสยํ ลทฺธาเสวนตาย ตโต พฺยาปาทโตปิ พลวตรา ปจฺจตฺถิกภาเวน ถามปฺปตฺติ ปติตฺถิยนาฯ อนฺนํ ปานนฺติอาทีสุ อทียโต อนฺนํ, ขาทนียํ โภชนียญฺจฯ ปาตพฺยโต ปานํ, ยํกิญฺจิ ปานํฯ วสิตพฺพโต อจฺฉาเทตพฺพโต วตฺถํ, นิวาสนปาวุรณํฯ ยนฺติ เตนาติ ยานํ, ฉตฺตุปาหนวยฺหสิวิกาทิ ยํกิญฺจิ คมนปจฺจยํฯ ฉตฺตมฺปิ หิ วสฺสาตปทุกฺขนิวารเณน มคฺคคมนสาธนนฺติ กตฺวา ‘‘ยาน’’นฺติ วุจฺจติฯ มาลนฺติ ยํกิญฺจิ สุมนมาลาทิปุปฺผํฯ คนฺธนฺติ ยํกิญฺจิ จนฺทนาทิวิเลปนํฯ

มลฺลิกาเทวีสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. อตฺตนฺตปสุตฺตวณฺณนา

[198] อฏฺฐเม อาหิโต อหํมาโน เอตฺถาติ อตฺตา, อตฺตภาโวฯ อิธ ปน โย ปโร น โหติ, โส อตฺตา, ตํ อตฺตานํฯ ปรนฺติ อตฺตโต อญฺญํฯ ทิฏฺเฐติ ปจฺจกฺขภูเตฯ ธมฺเมติ อุปาทานกฺขนฺธธมฺเมฯ ตตฺถ หิ อตฺตา ภวติ, อตฺตสญฺญาทิฏฺฐิ ภวตีติ อตฺตภาวสมญฺญาฯ เตนาห ‘‘ทิฏฺเฐว ธมฺเมติ อิมสฺมิํเยว อตฺตภาเว’’ติฯ ฉาตํ วุจฺจติ ตณฺหา ชิฆจฺฉาเหตุตายฯ อนฺโต ตาปนกิเลสานนฺติ อตฺตโน สนฺตาเน ทรถปริฬาหชนเนน สนฺตาปนกิเลสานํฯ