เมนู

(6) 1. ปุญฺญาภิสนฺทวคฺโค

1. ปฐมปุญฺญาภิสนฺทสุตฺตวณฺณนา

[51] ทุติยสฺส ปฐเม ปุญฺญาภิสนฺทาติ วา ปุญฺญนทิโยฯ อวิจฺเฉเทน นิจฺจํ ปวตฺติยมานานิ หิ ปุญฺญานิ อภิสนฺทนฏฺเฐน ‘‘ปุญฺญาภิสนฺทา’’ติ วุตฺตาฯ อปริมิตนฺติ อาฬฺหกคณนาย อปริมิตํ, โยชนวเสน ปนสฺส ปริมาณํ อตฺถิฯ ตถา หิ เหฏฺฐา มหาปถวิยา อุปริ อากาเสน ปรโต จกฺกวาฬปพฺพเตน มชฺเฌ ตตฺถ ตตฺถ ฐิเตหิ ทีปปพฺพตปริยนฺเตหิ ปริจฺฉินฺนตฺตา โยชนโต สกฺกา ปมาณํ กาตุํฯ เภรวารมฺมเณหีติ สวิญฺญาณกาวิญฺญาณเกหิ เภรวารมฺมเณหิฯ ตถา หิ ตํ มหาสรีรมจฺฉกุมฺภีลยกฺขรกฺขสมหานาคทานวาทีนํ สวิญฺญาณกานํ วฬวามุขปาตาลาทีนํ อวิญฺญาณกานญฺจ เภรวารมฺมณานํ วเสน ‘‘พหุเภรว’’นฺติ วุจฺจติฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ

ปฐมปุญฺญาภิสนฺทสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. ทุติยปุญฺญาภิสนฺทสุตฺตวณฺณนา

[52] ทุติเย โสตาปนฺนสฺส สทฺธา อธิปฺเปตาติ โสตาปนฺนสฺส มคฺเคนาคตา สทฺธา อธิปฺเปตาฯ

ทุติยปุญฺญาภิสนฺทสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3-4. ปฐมสํวาสสุตฺตาทิวณฺณนา

[53-54] ตติเย ยถากมฺมํ ตา ตา คติโย อรนฺติ อุปคจฺฉนฺตีติ อริยา, สตฺตาฯ อิเม ปน กุจฺฉิตา อริยาติ กทริยาฯ ถทฺธมจฺฉริโน, ถทฺเธน มจฺฉเรน สมนฺนาคตาติ อตฺโถฯ ถทฺธมจฺฉริยสทิสญฺหิ กุจฺฉิตํ สพฺพทา นิหีนํ นตฺถิ สพฺพคุณานํ อาทิภูตสฺส โภคสมฺปตฺติอาทิสพฺพสมฺปตฺตีนํ มูลภูตสฺส ทานสฺส นิเสธนโตฯ เตนาห ‘‘กทริยาติ ถทฺธมจฺฉริโน’’ติฯ เอกจฺโจ หิ อตฺตโน วสนฏฺฐาเน ภิกฺขู หตฺถํ ปสาเรตฺวาปิ น วนฺทติฯ อญฺญตฺถ คโต วิหารํ ปวิสิตฺวา สกฺกจฺจํ วนฺทิตฺวา มธุรปฺปฏิสนฺถารํ กโรติ ‘‘กิํ, ภนฺเต, อมฺหากํ วสนฏฺฐานํ นาคจฺฉถ, สมฺปนฺโน ปเทโส, ปฏิพลาหํ อยฺยานํ ยาคุภตฺตาทีหิ อุปฏฺฐานํ กาตุ’’นฺติฯ ภิกฺขุ ‘‘สทฺโธ อยํ อุปาสโก’’ติ ยาคุภตฺตาทีหิ สงฺคณฺหาติฯ

อเถโก เถโร ตสฺส คามํ คนฺตฺวา ปิณฺฑาย จรติฯ โส ตํ ทิสฺวา อญฺเญน วา คจฺฉติ, ฆรํ วา ปวิสติฯ สเจปิ สมฺมุขีภาวํ อาคจฺฉติ, หตฺเถน วนฺทิตฺวา ‘‘อยฺยสฺส ภิกฺขํ เทถ, อหํ เอเกน กมฺเมน คจฺฉามี’’ติ ปกฺกมติฯ เถโร สกลคามํ จริตฺวา ตุจฺฉปตฺโตว นิกฺขมติฯ อิทํ ตาว มุทุมจฺฉริยํ นามฯ เยน อทายโกปิ ทายโก วิย ปญฺญายติฯ อิธ ปน ถทฺธมจฺฉริยํ อธิปฺเปตํฯ เยน สมนฺนาคโต ภิกฺขูสุ ปิณฺฑาย ปวิฏฺเฐสุ ‘‘เถรา ฐิตา’’ติ วุตฺเต ‘‘กิํ มยฺหํ ปาทา รุชฺชนฺตี’’ติอาทีนิ วตฺวา สิลาถมฺโภ วิย ขาณุโก วิย จ ถทฺโธ หุตฺวา ติฏฺฐติ, สามีจิมฺปิ น กโรติ, กุโต ทานํฯ อยมิธ อธิปฺเปโตฯ เตน วุตฺตํ ‘‘ถทฺธมจฺฉริโนติ ถทฺเธน มจฺฉเรน สมนฺนาคตาติ อตฺโถ’’ติฯ มจฺฉรํ มจฺเฉรํ มจฺฉริยนฺติ อตฺถโต เอกํฯ

ปริภาสกาติ ภิกฺขู ฆรทฺวาเร ฐิเต ทิสฺวา ‘‘กิํ ตุมฺเห กสิตฺวา อาคตา วปิตฺวา ลายิตฺวา, มยํ อตฺตโนปิ น ลภาม, กุโต ตุมฺหากํ, สีฆํ นิกฺขมถา’’ติอาทีหิ สนฺตชฺชกาฯ ยาจกานํ วจนสฺส อตฺถํ ชานนฺตีติ เอตฺถ กิญฺจาปิ ภิกฺขู ฆรทฺวาเร ฐิตา ตุณฺหี โหนฺติ, อตฺถโต ปน ‘‘ภิกฺขํ เทถา’’ติ วทนฺติ นาม อริยาย ยาจนายฯ วุตฺตญฺเหตํ ‘‘อุทฺทิสฺส อริยา ติฏฺฐนฺติ, เอสา อริยาน ยาจนา’’ติ (มิ. ป. 4.5.9)ฯ ตตฺร เย ‘‘มยํ ปจาม, อิเม น ปจนฺติ, ปจมาเน ปตฺวา อลภนฺตา กุหิํ ลภิสฺสตี’’ติ เทยฺยธมฺมํ สํวิภชนฺติ, เต วทญฺญู ยาจกานํ วจนสฺส อตฺถํ ชานนฺติ นาม ญตฺวา กตฺตพฺพกรณโตฯ จตุตฺถํ อุตฺตานเมวฯ

ปฐมสํวาสสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ