4. อคฺคปสาทสุตฺตวณฺณนา

[34] จตุตฺเถ อคฺเคสุ ปสาทาติ เสฏฺเฐสุ ปสาทาฯ อคฺคา วา ปสาทาติ เสฏฺฐภูตา ปสาทาฯ เสฏฺฐวจโน เหตฺถ อคฺคสทฺโทฯ ปุริมสฺมิํ อตฺถวิกปฺเป อคฺคสทฺเทน พุทฺธาทิรตนตฺตยํ วุจฺจติฯ เตสุ ภควา ตาว อสทิสฏฺเฐน, คุณวิสิฏฺฐฏฺเฐน, อสมสมฏฺเฐน จ อคฺโคฯ โส หิ มหาภินีหารํ ทสนฺนํ ปารมีนํ ปวิจยญฺจ อาทิํ กตฺวา โพธิสมฺภารคุเณหิ เจว พุทฺธคุเณหิ จ ปโยชเนหิ จ เสสชเนหิ อสทิโสติ อสทิสฏฺเฐนปิ อคฺโคฯ เย จสฺส เต คุณา มหากรุณาทโย, เตหิ เสสสตฺตานํ คุเณหิ วิสิฏฺฐฏฺเฐนปิ สพฺพสตฺตุตฺตมตาย อคฺโคฯ เย ปน ปุริมกา สมฺมาสมฺพุทฺธา สพฺพสตฺเตหิ อสมา, เตหิ สทฺธิํ อยเมว รูปกายคุเณหิ เจว ธมฺมกายคุเณหิ จ สโมติ อสมสมฏฺเฐนปิ อคฺโคฯ ตถา ทุลฺลภปาตุภาวโต อจฺฉริยมนุสฺสภาวโต พหุชนหิตสุขาวหโต อทุติยอสหายาทิภาวโต จ ภควา โลเก อคฺโคติ วุจฺจติฯ ยถาห –

‘‘เอกปุคฺคลสฺส, ภิกฺขเว, ปาตุภาโว ทุลฺลโภ โลกสฺมิํฯ กตมสฺส เอกปุคฺคลสฺส? ตถาคตสฺส อรหโต สมฺมาสมฺมุทฺธสฺสฯ เอกปุคฺคโล, ภิกฺขเว, โลเก อุปฺปชฺชมาโน อุปฺปชฺชติ อจฺฉริยมนุสฺโสฯ เอกปุคฺคโล, ภิกฺขเว, โลเก อุปฺปชฺชมาโน อุปฺปชฺชติ พหุชน…เป.… สมฺมาสมฺพุทฺโธฯ เอกปุคฺคโล, ภิกฺขเว, โลเก อุปฺปชฺชมาโน อุปฺปชฺชติ อทุติโย อสหาโย อปฺปฏิโม อปฺปฏิภาโค อปฺปฏิปุคฺคโล อสโม อสมสโม ทฺวิปทานํ อคฺโคฯ กตโม เอกปุคฺคโล? ตถาคโต อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ’’ติ (อ. นิ. 1.171-173)ฯ

ธมฺมสงฺฆา อญฺญธมฺมสงฺเฆหิ อสทิสฏฺเฐน วิสิฏฺฐคุณตาย ทุลฺลภปาตุภาวาทินา จ อคฺคาฯ ตถา หิ เตสํ สฺวากฺขาตตาทิสุปฺปฏิปนฺนตาทิคุณวิเสเสหิ อญฺเญ ธมฺมสงฺฆสทิสา อปฺปตรํ นิหีนา วา นตฺถิ, กุโต เสฏฺฐาฯ สยเมว เตหิ วิสิฏฺฐคุณตาย เสฏฺฐาฯ ตถา ทุลฺลภุปฺปาทอจฺฉริยภาวพหุชนหิตสุขาวหอทุติยาสหายาทิสภาวา จ เตฯ