เมนู

(13) 3. กุสินารวคฺโค

1-2. กุสินารสุตฺตาทิวณฺณนา

[124-125] ตติยสฺส ปฐเม ตณฺหาเคเธน คถิโตติ ตณฺหาพนฺธเนน พทฺโธฯ ตณฺหามุจฺฉนายาติ ตณฺหาย วเสน มุจฺฉาปตฺติยาฯ มุจฺฉิโตติ มุจฺฉํ โมหํ ปมาทํ อาปนฺโนฯ อชฺโฌปนฺโนติ อธิโอปนฺโนฯ ตณฺหาย อธิภวิตฺวา อชฺโฌตฺถโฏ คิลิตฺวา ปรินิฏฺฐเปตฺวา วิย ฐิโตฯ เตนาห ‘‘อชฺโฌปนฺโนติ ตณฺหาย คิลิตฺวา ปรินิฏฺฐเปตฺวา ปวตฺโต’’ติฯ อนาทีนวทสฺสาวีติ คถิตาทิภาเวน ปริโภเค อาทีนวมตฺตมฺปิ น ปสฺสติฯ นิสฺสรณปญฺโญติ อยมตฺโถ อาหารปริโภเคติ ตตฺถ ปโยชนปริจฺเฉทิกา ‘‘ยาวเทว อิมสฺส กายสฺส ฐิติยา’’ติอาทินา (ม. นิ. 1.23; 2.24; 3.75; สํ. นิ. 4.120; อ. นิ. 6.58; 8.9) ปวตฺตา อาหารปฏิพทฺธฉนฺทราคนิสฺสรณภูตา ปญฺญา อสฺส อตฺถีติ นิสฺสรณปญฺโญฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ ทุติเย นตฺถิ วตฺตพฺพํฯ

กุสินารสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. โคตมกเจติยสุตฺตวณฺณนา

[126] ตติเย สมฺพหุลาติ ปญฺจสตมตฺตาฯ ปญฺจสตา กิร พฺราหฺมณา ติณฺณํ เวทานํ ปารคู อปรภาเค ภควโต ธมฺมเทสนํ สุตฺวา กาเมสุ อาทีนวํ เนกฺขมฺเม จ อานิสํสํ ปสฺสมานา ภควโต สนฺติเก ปพฺพชิตฺวา น จิรสฺเสว สพฺพํ พุทฺธวจนํ อุคฺคณฺหิตฺวา ปริยตฺติํ นิสฺสาย มานํ อุปฺปาเทสุํ – ‘‘ยํ ยํ ภควา กเถติ, ตํ ตํ มยํ ขิปฺปเมว ชานามฯ ภควา หิ อิตฺถิลิงฺคาทีนิ ตีณิ ลิงฺคานิ, นามาทีนิ จตฺตาริ ปทานิ, ปฐมาทโย สตฺต วิภตฺติโย มุญฺจิตฺวา น กิญฺจิ กเถติ, เอวํ กถิเต จ อมฺหากํ คณฺฐิปทํ นาม นตฺถี’’ติ, เต ภควติ อคารวา หุตฺวา ตโต ปฏฺฐาย ภควโต อุปฏฺฐานมฺปิ ธมฺมสฺสวนมฺปิ อภิณฺหํ น คจฺฉนฺติฯ เต สนฺธาย วุตฺตํ ‘‘สมฺพหุลา กิร พฺราหฺมณปพฺพชิตา…เป.… ธมฺมสฺสวนํ น คจฺฉนฺตี’’ติฯ มุขปฏิญฺญํ คเหตฺวาติ ‘‘สจฺจํ กิร ตุมฺเห, ภิกฺขเว’’ติอาทินา ตมตฺถํ ปฏิปุจฺฉิตฺวา ‘‘สจฺจํ ภควา’’ติ เตหิ ภิกฺขูหิ วุตฺตํ ปฏิวจนํ คเหตฺวาฯ ตญฺหิ อตฺตโน มุเขเนว ปฏิญฺญาตตฺตา ‘‘มุขปฏิญฺญา’’ติ วุจฺจติฯ