เมนู

อิทญฺจ ปน สพฺพนฺติ ‘‘ภวํ โคตโม อเนกวิหิตํ อิทฺธิวิธํ ปจฺจนุโภตี’’ติอาทินยปฺปวตฺตํ สพฺพมฺปิฯ

สงฺคารวสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

พฺราหฺมณวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

(7) 2. มหาวคฺโค

1. ติตฺถายตนสุตฺตวณฺณนา

[62] ทุติยสฺส ปฐเม ติตฺถํ นาม ทฺวาสฏฺฐิ ทิฏฺฐิโย ตพฺพินิมุตฺตสฺส กสฺสจิ ทิฏฺฐิวิปฺผนฺทิตสฺส อภาวโตฯ เอตฺถ หิ สตฺตา ตรนฺติ อุปฺปิลวนฺติ อุมฺมุชฺชนิมุชฺชํ กโรนฺติ, ตสฺมา ‘‘ติตฺถ’’นฺติ วุจฺจติฯ ปารคมนสงฺขาตญฺหิ ตรณํ ทิฏฺฐิคติกานํ นตฺถิ, ตตฺเถว อปราปรํ นิมุชฺชนุมฺมุชฺชนวเสน ปิลวนเมว เตสํ ตรณํ นามฯ อุปฺปาทกาติ ปูรณกสฺสปาทโยฯ ติตฺเถ ชาตา ติตฺถิยา, ยถาวุตฺตํ วา ทิฏฺฐิคตสงฺขาตํ ติตฺถํ เอเตสํ อตฺถีติ ติตฺถิกา, ติตฺถิกา เอว ติตฺถิยาฯ มโนรเมติ สาทุผลภริตตาย อภยทิสตาย จ มโนรเมฯ อิเมสุเยว ตีสุ ฐาเนสูติ ยถาวุตฺเตสุ ติตฺถายตเนสุฯ

โย ยถา ชานาติ, ตสฺส ตถา วุจฺจตีติ อิมินา ปุคฺคลชฺฌาสยวเสน ตถา วุตฺตนฺติ ทสฺเสติฯ ปุคฺคล-สทฺโท จ ติสฺสนฺนมฺปิ ปกตีนํ สาธารโณ, ตสฺมา ปุริสคฺคหเณน ตโต วิเสสนํ ยถา ‘‘อฏฺฐ ปุริสปุคฺคลา’’ติฯ ปฏิสํวิทิตํ กโรตีติ เกวลํ ชานนวเสน วิทิตํ กโรติฯ อนุภวติ วาติ วิปากลกฺขณปฺปตฺตํ อนุภวติฯ ปุพฺเพกตเหตูติ อนฺโตคธาวธารณํ ปทนฺติ อาห ‘‘ปุพฺเพกตกมฺมปจฺจเยเนวา’’ติฯ อิมินาติ ‘‘สพฺพํ ตํ ปุพฺเพกตเหตู’’ติ อิมินา วจเนนฯ กมฺมเวทนนฺติ กุสลากุสลกมฺมสหชํ เวทนํฯ กิริยเวทนนฺติ ‘‘เนว กุสลากุสลา น จ กมฺมวิปากา’’ติ เอวํ วุตฺตํ กิริยจิตฺตสหชํ เวทนํฯ น เกวลญฺจ เต กมฺมกิริยเวทนา เอว ปฏิกฺขิปนฺติ, อถ โข สาสเน โลเก จ ปากเฏ วาตาพาธาทิโรเค จ ปฏิกฺขิปนฺติ เอวาติ ทสฺเสตุํ ‘‘เย วา อิเม’’ติอาทิมาหฯ ตตฺถ ปิตฺตสมุฏฺฐานาติ ปิตฺตวิการาธิกสมฺภูตา ฯ อนนฺตรทฺวเยปิ เอเสว นโยฯ