2. โมฬิยผคฺคุนสุตฺตวณฺณนา

[12] อิมสฺมิํเยว ฐาเนติ ‘‘จตฺตาโรเม ภิกฺขุ…เป.… อาหารา’’ติ เอวํ จตฺตาโร อาหาเร สรูปโต ทสฺเสตฺวา ‘‘อิเม โข ภิกฺขเว…เป.… อนุคฺคหายา’’ติ นิคมนวเสน ทสฺสิเต อิมสฺมิํเยว ฐาเนฯ เทสนํ นิฏฺฐาเปสิ จตุอาหารวิภาคทีปกํ เทสนํ อุทฺเทสวเสเนว นิฏฺฐาเปสิ, อุปริ อาวชฺเชตฺวา ตุณฺหี นิสีทิฯ ทิฏฺฐิคติโกติ อตฺตทิฏฺฐิวเสน ทิฏฺฐิคติโกฯ วรคนฺธวาสิตนฺติ สภาวสิทฺเธน จนฺทนคนฺเธน เจว ตทญฺญนานาคนฺเธน จ ปริภาวิตตฺตา วรคนฺธวาสิตํ ฯ รตนจงฺโกฏวเรนาติ รตนมเยน อุตฺตมจงฺโกฏเกนฯ เทสนานุสนฺธิํ ฆเฏนฺโตติ ยถาเทสิตาย เทสนาย อนุสนฺธิํ ฆเฏนฺโต, ยถา อุปริเทสนา วทฺเธยฺย, เอวํ อุสฺสาหํ กโรนฺโตฯ วิญฺญาณาหารํ อาหาเรตีติ ตสฺส อาหารณกิริยาย วุตฺตปุจฺฉาย ตํ ทิฏฺฐิคตํ อุปฺปาเฏนฺโต ‘‘โย เอตํ…เป.… ภุญฺชติ วา’’ติ อาหฯ

วิญฺญาณาหาเร นาม อิจฺฉิเต ตสฺส อุปภุญฺชเกนปิ ภวิตพฺพํ, โส ‘‘โก นุ โข’’ติ อยํ ปุจฺฉาย อธิปฺปาโยฯ อุตุสมเยติ คพฺภวุฏฺฐานสมเยฯ โส หิ อุตุสมยสฺส มตฺตกสมยตฺตา ตถา วุตฺโตฯ ‘‘อุทเกน อณฺฑานิ มา นสฺสนฺตู’’ติ มหาสมุทฺทโต นิกฺขมิตฺวาฯ คิชฺฌโปตกา วิย อาหารสญฺเจตนาย ตานิ กจฺฉปณฺฑานิ มโนสญฺเจตนาหาเรน ยาเปนฺตีติ อยํ ตสฺส เถรสฺส ลทฺธิฯ กิญฺจาปิ อยํ ลทฺธีติ ผสฺสมโนสญฺเจตนาหาเรสุ กิญฺจาปิ เถรสฺส ยุตฺตา อยุตฺตา วา อยํ ลทฺธิฯ อิมํ ปญฺหนฺติ ‘‘โก นุ โข, ภนฺเต, วิญฺญาณาหารํ อาหาเรตี’’ติ อิมํ ปญฺหํ เอตาย ยถาวุตฺตาย ลทฺธิยา น ปน ปุจฺฉติ, อถ โข สตฺตุปลทฺธิยา ปุจฺฉตีติ อธิปฺปาโยฯ โสติ ทิฏฺฐิคติโกฯ น นิคฺคเหตพฺโพ อุมฺมตฺตกสทิสตฺตา อธิปฺปายํ อชานิตฺวา ปุจฺฉาย กตตฺตาฯ เตนาห ‘‘อาหาเรตีติ นาหํ วทามี’’ติอาทิฯ

ตสฺมิํ มยา เอวํ วุตฺเตติ ตสฺมิํ วจเน มยา ‘‘อาหาเรตี’’ติ เอวํ วุตฺเต สติฯ อยํ ปญฺโหติ ‘‘โก นุ โข, ภนฺเต, วิญฺญาณาหารํ อาหาเรตี’’ติ อยํ ปญฺโห ยุตฺโต ภเวยฺยฯ เอวํ ปุจฺฉิเต ปญฺเหติ สตฺตุปลทฺธิํ อนาทาย ‘‘กตมสฺส ธมฺมสฺส ปจฺจโย’’ติ เอวํ ธมฺมปวตฺตวเสเนว ปญฺเห ปุจฺฉิเตฯ เตเนว วิญฺญาเณนาติ เตเนว ปฏิสนฺธิวิญฺญาเณน สห อุปฺปนฺนํ นามญฺจ รูปญฺจ อตีตภเว ทิฏฺฐิคติกสฺส วเสน อายติํ ปุนพฺภวาภินิพฺพตฺตีติ อิธาธิปฺเปตํฯ นามรูเป ชาเต สตีติ นามรูเป นิพฺพตฺเต ตปฺปจฺจยภูตํ ภินฺทิตฺวา สฬายตนํ โหติฯ