10. อุปสฺสยสุตฺตวณฺณนา

[153] ลาภสกฺการเหตุปิ เอกจฺเจ ภิกฺขู ภิกฺขุนุปสฺสยํ คนฺตฺวา ภิกฺขุนิโย โอวทนฺติ, เอวเมวํ อยํ ปน เถโร น ลาภสกฺการเหตุ ภิกฺขุนุปสฺสยคมนํ ยาจติ, อถ กสฺมาติ อาห ‘‘กมฺมฏฺฐานตฺถิกา’’ติอาทิฯ เอโส หิ อานนฺทตฺเถโร อุสฺสุกฺกาเปตฺวา ปฏิปตฺติคุณํ ทสฺเสนฺโต ยสฺมา ตา ภิกฺขุนิโย จตุสจฺจกมฺมฏฺฐานิกา, ตสฺมา ปญฺจนฺนํ อุปาทานกฺขนฺธานํ อุทยพฺพยาทิปกาสนิยา ธมฺมกถาย วิปสฺสนาปฏิปตฺติสมฺปทํ ทสฺเสสิฯ อนิจฺจาทิลกฺขณานิ เจว อุทยพฺพยาทิเก จ สมฺมา ทสฺเสสิฯ หตฺเถน คเหตฺวา วิย ปจฺจกฺขโต ทสฺเสสิฯ สมาทเปสีติ ตตฺถ ลกฺขณารมฺมณิกวิปสฺสนํ สมาทเปสิฯ ยถา วีถิปฏิปนฺโน หุตฺวา ปวตฺตติ, เอวํ คณฺหาเปสิฯ สมุตฺเตเชสีติ วิปสฺสนาย อารทฺธาย สงฺขารานํ อุทยพฺพยาทีสุ อุปฏฺฐหนฺเตสุ ยถากาลํ ปคฺคหสมุเปกฺขเณหิ โพชฺฌงฺคานํ อนุปวตฺตเนน ภาวนามชฺฌิมวีถิํ ปาเปตฺวา ยถา วิปสฺสนาญาณํ สุปฺปสนฺนํ หุตฺวา วหติ, เอวํ อินฺทฺริยานํ วิสทภาวกรเณน วิปสฺสนาจิตฺตํ สมฺมา อุตฺเตเชสิ, นิพฺพานวเสน วา สมาทเปสิฯ สมฺปหํเสสีติ ตถา ปวตฺติยมานาย วิปสฺสนาย สมปฺปวตฺตภาวนาวเสน อุปริ ลทฺธพฺพภาวนาวเสน จิตฺตํ สมฺปหํเสสิ, ลทฺธสฺสาทวเสน สุฏฺฐุ โตเสสิฯ เอวเมตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ

มนุเต ปริญฺญาทิวเสน สจฺจานิ พุชฺฌตีติ มุนิฯ เตติ ตํฯ อุปโยคตฺเถ หิ อิทํ สามิวจนํฯ อุตฺตรีติ อุปริ, ตว ยถาภูตสภาวโต ปรโตติ อตฺโถฯ ปกฺขปติโต อคติคมนํ อติเรกโอกาโสฯ อุปปริกฺขีติ อนุวิจฺจ นิวารโก น พหุมโตฯ พุทฺธปฏิภาโค เถโรฯ ‘‘พาลา ภิกฺขุนี ทุพฺภาสิตํ อาหา’’ติ อวตฺวา ‘‘ขมถ, ภนฺเต’’ติ วทนฺเตน ปกฺขปาเตน วิย วุตฺตํ โหตีติ อาห ‘‘เอกา ภิกฺขุนี น วาริตา’’ติอาทิฯ

จุตา สลิงฺคโต นฏฺฐา, เทสนฺตรปกฺกเมน อทสฺสนํ น คตาฯ กณฺฏกสาขา วิยาติ กุรณฺฏกอปามคฺคกณฺฏกลสิกาหิ สาขา วิยฯ

อุปสฺสยสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

11. จีวรสุตฺตวณฺณนา

[154] ราชคหสฺส ทกฺขิณภาเค คิริ ทกฺขิณาคิริ ณ-กาเร อ-การสฺส ทีฆํ กตฺวา, ตสฺส ทกฺขิณภาเค ชนปโทปิ ‘‘ทกฺขิณาคิรี’’ติ วุจฺจติ, ‘‘คิริโต ทกฺขิณภาโค’’ติ กตฺวาฯ เอกทิวเสนาติ เอเกน ทิวเสน อุปฺปพฺพาเชสุํ เตสํ สทฺธาปพฺพชิตาภาวโตฯ

ยตฺถ จตฺตาโร วา อุตฺตริ วา ภิกฺขู อกปฺปิยนิมนฺตนํ สาทิยิตฺวา ปญฺจนฺนํ โภชนานํ อญฺญตรํ โภชนํ เอกโต ปฏิคฺคณฺหิตฺวา ภุญฺชนฺติ, เอตํ คณโภชนํ นาม, ตํ ติณฺณํ ภิกฺขูนํ ภุญฺชิตุํ วฏฺฏตีติ ‘‘ติกโภชนํ ปญฺญตฺต’’นฺติ วจเนน คณโภชนํ ปฏิกฺขิตฺตนฺติ วุตฺตํ โหติฯ ตโย อตฺถวเส ปฏิจฺจ อนุญฺญาตตฺตาปิ ‘‘ติกโภชน’’นฺติ วทนฺติฯ

‘‘ทุมฺมงฺกูนํ นิคฺคโห เอว เปสลานํ ผาสุวิหาโร’’ติ อิทํ เอกํ องฺคํฯ เตเนวาห ‘‘ทุมฺมงฺกูนํ นิคฺคเหเนวา’’ติอาทิฯ ‘‘ยถา เทวทตฺโต…เป.… สงฺฆํ ภินฺเทยฺยุ’’นฺติ อิมินา การเณน ติกโภชนํ ปญฺญตฺตํฯ

อถ กิญฺจรหีติ อถ กสฺมา ตฺวํ อสมฺปนฺนคณํ พนฺธิตฺวา จรสีติ อธิปฺปาโยฯ อสมฺปนฺนาย ปริสาย จาริกาจรณํ กุลานุทฺทยาย น โหติ, กุลานํ ฆาติตตฺตาติ อธิปฺปาเยน เถโร ‘‘สสฺสฆาตํ มญฺเญ จรสี’’ติอาทิมโวจฯ

โสเธนฺโต ตสฺสา อติวิย ปริสุทฺธภาวทสฺสเนนฯ อุทฺทิสิตุํ น ชานามิ ตถา จิตฺตสฺเสว อนุปฺปนฺนปุพฺพตฺตาฯ กิญฺจนํ กิเลสวตฺถุฯ สงฺคเหตพฺพเขตฺตวตฺถุ ปลิโพโธ, อาลโย อเปกฺขาฯ โอกาสาภาวโตติ พหุกิจฺจกรณียตาย กุสลกิริยาย โอกาสาภาวโตฯ สนฺนิปาตฏฺฐานโตติ สงฺเกตํ กตฺวา วิย กิเลสรชานํ ตตฺถ สนฺนิชฺฌปวตฺตนโตฯ

สิกฺขตฺตยพฺรหฺมจริยนฺติ อธิสีลสิกฺขาทิสิกฺขตฺตยสงฺคหํ พฺรหฺมํ เสฏฺฐํ จริยํฯ ขณฺฑาทิภาวาปาทเนน อขณฺฑํ กตฺวาฯ ลกฺขณวจนญฺเหตํฯ กิญฺจิ สิกฺเขกเทสํ อเสเสตฺวา เอกนฺเตเนว ปริปูเรตพฺพตาย เอกนฺตปริปุณฺณํฯ จิตฺตุปฺปาทมตฺตมฺปิ สํกิเลสมลํ อนุปฺปาเทตฺวา อจฺจนฺตเมว วิสุทฺธํ กตฺวา ปริหริตพฺพตาย เอกนฺตปริสุทฺธํฯ ตโต เอว สงฺขํ วิย ลิขิตนฺติ สงฺขลิขิตํฯ เตนาห ‘‘ลิขิตสงฺขสทิส’’นฺติฯ