เมนู

ทุติยาหารวณฺณนา

ทุติเยติ ทุติเย อาหาเรฯ อุทฺทาลิตจมฺมาติ อุปฺปาฏิตจมฺมา, สพฺพโส อปนีตจมฺมาติ อตฺโถฯ น สกฺโกติ ทุพฺพลภาวโต, ตถา หิ อิตฺถี ‘‘อพลา’’ติ วุจฺจติฯ สิลากุฏฺฏาทีนนฺติ อาทิ-สทฺเทน อิฏฺฐกกุฏฺฏมตฺติกากุฏฺฏาทีนํ สงฺคโหฯ อุณฺณนาภีติ มกฺกฏกํฯ สรพูติ ฆรโคฬิกา อุจฺจาลิงฺคปาณกา นาม โลมสา ปาณกาฯ อากาสนิสฺสิตาติ อากาสจาริโนฯ ลุญฺจิตฺวาติ อุปฺปาเฏตฺวาฯ

ติสฺโส ปริญฺญาติ เหฏฺฐา วุตฺตา ญาตปริญฺญาทโย ติสฺโส ปริญฺญาฯ ตมฺมูลกตฺตาติ ผสฺสมูลกตฺตาฯ เทสนา ยาว อรหตฺตา กถิตา สพฺพโส เวทนาสุ ปริญฺญาตาสุ กิเลสานํ เลสสฺสปิ อภาวโตฯ

ทุติยาหารวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ตติยาหารวณฺณนา

องฺคารกาสุนฺติ องฺคารราสิํฯ ผุณนฺตีติ อตฺตโน อุปริ สยเมว อากิรนฺตีติ อตฺโถฯ เตนาห ‘‘นรา รุทนฺตา ปริทฑฺฒคตฺตา’’ติฯ นราติ ปุริสาติ อตฺโถ, น มนุสฺสาฯ ภยญฺหิ มํ วินฺทตีติ ภยสฺส วเสน กโรนฺโต ภยํ ลภติ นามฯ สนฺตรมาโนวาติ สุฏฺฐุ ตรมาโน เอว หุตฺวาฯ โปริสํ วุจฺจติ ปุริสปฺปมาณํ, ตสฺมา อติเรกโปริสา ปุริสปฺปมาณโต อธิกาฯ เตนาห ‘‘ปญฺจรตนปฺปมาณา’’ติฯ อสฺสาติ กาสุยาฯ ตทภาเวติ เตสํ ชาลาธูมานํ อภาเวฯ อารกาวสฺสาติ อารกา เอว อสฺสฯ

องฺคารกาสุ วิย เตภูมกวฏฺฏํ เอกาทสนฺนํ อคฺคีนํ วเสน มหาปริฬาหโตฯ ชิวิ…เป.… ปุถุชฺชโน เตหิ อคฺคีหิ ทหิตพฺพโตฯ ทฺเว พล…เป.… กมฺมํ อนิจฺฉนฺตสฺเสว ตสฺส วฏฺฏทุกฺเข ปาตนโตฯ อายูหนูปกฑฺฒนานํ กาลเภโท น จินฺเตตพฺโพ เอกนฺตภาวิโน ผลสฺส นิปฺผาทิตตฺตาติ อาห ‘‘กมฺมํ หี’’ติอาทิฯ

ผสฺเส วุตฺตนเยเนวาติ ตตฺถ ‘‘ผสฺโส สงฺขารกฺขนฺโธ’’ติ วุตฺตํ, อิธ ‘‘มโนสญฺเจตนา สงฺขารกฺขนฺโธ’’ติ วตฺตพฺพํฯ เสสํ วุตฺตนยเมวาติฯ ‘‘ตณฺหาปจฺจยา อุปาทานํ, อุปาทานปจฺจยา ภโว’’ติ วจนโต มโนสญฺเจตนาย ตณฺหา มูลการณนฺติ อาห ‘‘ตณฺหามูลกตฺตา มโนสญฺเจตนายา’’ติฯ เตนาห ‘‘น หี’’ติอาทิฯ เกจิ ปน ยสฺมา มโนสญฺเจตนาย ผลภูตํ เวทนํ ปฏิจฺจ ตณฺหา อุปฺปชฺชติ, ตสฺมา เอวํ วุตฺตนฺติ วทนฺติฯ

ตติยาหารวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

จตุตฺถาหารวณฺณนา

อนิฏฺฐปาปนวเสน ตํสมงฺคีปุคฺคลํ อาคจฺฉตีติ อาคุ, ปาปํ, ตํ จรติ สีเลนาติ อาคุจารีฯ เตนาห ‘‘ปาปจาริ’’นฺติฯ

ราชา วิย กมฺมํ ปรมิสฺสรภาวโตฯ อาคุจารี ปุริโส วิย…เป.… ปุถุชฺชโน ทุกฺขวตฺถุภาวโตฯ อาทินฺนปฺปหารวณานิ ตีณิ สตฺติสตานิ วิย ปุถุชฺชนสฺส อาตุรมานมหาทุกฺขปติฏฺฐํ ปฏิสนฺธิวิญฺญาณํฯ เตนาห สตฺติ…เป.… ทุกฺขนฺติฯ

ตมฺมูลกตฺตาติ ปฏิสนฺธิวิญฺญาณมูลกตฺตา อิโต ปรํ ปวตฺตนามรูปสฺสฯ

จตุตฺถาหารวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ปุตฺตมํสูปมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ