‘‘เสยฺยถาปิ , ภิกฺขเว, เตลญฺจ ปฏิจฺจ วฏฺฏิญฺจ ปฏิจฺจ เตลปฺปทีโป ฌาเยยฺยฯ ตตฺร ปุริโส กาเลน กาลํ เตลํ อาสิญฺเจยฺย วฏฺฏิํ อุปสํหเรยฺยฯ เอวญฺหิ โส, ภิกฺขเว, เตลปฺปทีโป ตทาหาโร ตทุปาทาโน จิรํ ทีฆมทฺธานํ ชเลยฺยฯ เอวเมว โข, ภิกฺขเว, สํโยชนิเยสุ ธมฺเมสุ อสฺสาทานุปสฺสิโน วิหรโต ตณฺหา ปวฑฺฒติฯ ตณฺหาปจฺจยา อุปาทานํ; อุปาทานปจฺจยา ภโว; ภวปจฺจยา ชาติ ; ชาติปจฺจยา ชรามรณํ โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา สมฺภวนฺติฯ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติฯ

‘‘สํโยชนิเยสุ, ภิกฺขเว, ธมฺเมสุ อาทีนวานุปสฺสิโน วิหรโต ตณฺหา นิรุชฺฌติฯ ตณฺหานิโรธา อุปาทานนิโรโธ; อุปาทานนิโรธา ภวนิโรโธ; ภวนิโรธา ชาตินิโรโธ; ชาตินิโรธา ชรามรณํ โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา นิรุชฺฌนฺติฯ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส นิโรโธ โหติฯ

‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, เตลญฺจ ปฏิจฺจ วฏฺฏิญฺจ ปฏิจฺจ เตลปฺปทีโป ฌาเยยฺยฯ ตตฺร ปุริโส น กาเลน กาลํ เตลํ อาสิญฺเจยฺย น วฏฺฏิํ อุปสํหเรยฺยฯ เอวญฺหิ โส, ภิกฺขเว, เตลปฺปทีโป ปุริมสฺส จ อุปาทานสฺส ปริยาทานา อญฺญสฺส จ อนุปหารา อนาหาโร นิพฺพาเยยฺยฯ เอวเมว โข, ภิกฺขเว, สํโยชนิเยสุ ธมฺเมสุ อาทีนวานุปสฺสิโน วิหรโต ตณฺหา นิรุชฺฌติฯ ตณฺหานิโรธา อุปาทานนิโรโธ…เป.… เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส นิโรโธ โหตี’’ติฯ ตติยํฯ

4. ทุติยสํโยชนสุตฺตํ

[54] สาวตฺถิยํ วิหรติ …เป.… ‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, เตลญฺจ ปฏิจฺจ วฏฺฏิญฺจ ปฏิจฺจ เตลปฺปทีโป ฌาเยยฺยฯ ตตฺร ปุริโส กาเลน กาลํ เตลํ อาสิญฺเจยฺย วฏฺฏิํ อุปสํหเรยฺยฯ เอวญฺหิ โส, ภิกฺขเว, เตลปฺปทีโป ตทาหาโร ตทุปาทาโน จิรํ ทีฆมทฺธานํ ชเลยฺยฯ เอวเมว โข, ภิกฺขเว, สํโยชนิเยสุ ธมฺเมสุ อสฺสาทานุปสฺสิโน วิหรโต ตณฺหา ปวฑฺฒติฯ ตณฺหาปจฺจยา อุปาทานํ…เป.… เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ’’ฯ

‘‘เสยฺยถาปิ , ภิกฺขเว, เตลญฺจ ปฏิจฺจ วฏฺฏิญฺจ ปฏิจฺจ เตลปฺปทีโป ฌาเยยฺยฯ ตตฺร ปุริโส น กาเลน กาลํ เตลํ อาสิญฺเจยฺย น วฏฺฏิํ อุปสํหเรยฺย ฯ เอวญฺหิ โส, ภิกฺขเว, เตลปฺปทีโป ปุริมสฺส จ อุปาทานสฺส ปริยาทานา อญฺญสฺส จ อนุปหารา อนาหาโร นิพฺพาเยยฺยฯ เอวเมว โข, ภิกฺขเว, สํโยชนิเยสุ ธมฺเมสุ อาทีนวานุปสฺสิโน วิหรโต ตณฺหา นิรุชฺฌติฯ ตณฺหานิโรธา อุปาทานนิโรโธ…เป.… เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส นิโรโธ โหตี’’ติฯ จตุตฺถํฯ

5. มหารุกฺขสุตฺตํ

[55] สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป.… ‘‘อุปาทานิเยสุ, ภิกฺขเว, ธมฺเมสุ อสฺสาทานุปสฺสิโน วิหรโต ตณฺหา ปวฑฺฒติฯ ตณฺหาปจฺจยา อุปาทานํ; อุปาทานปจฺจยา ภโว…เป.… เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ’’ฯ

‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, มหารุกฺโขฯ ตสฺส ยานิ เจว มูลานิ อโธคมานิ, ยานิ จ ติริยงฺคมานิ, สพฺพานิ ตานิ อุทฺธํ โอชํ อภิหรนฺติฯ เอวญฺหิ โส, ภิกฺขเว, มหารุกฺโข ตทาหาโร ตทุปาทาโน จิรํ ทีฆมทฺธานํ ติฏฺเฐยฺยฯ เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อุปาทานิเยสุ ธมฺเมสุ อสฺสาทานุปสฺสิโน วิหรโต ตณฺหา ปวฑฺฒติฯ ตณฺหาปจฺจยา อุปาทานํ…เป.… เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติฯ

‘‘อุปาทานิเยสุ , ภิกฺขเว, ธมฺเมสุ อาทีนวานุปสฺสิโน วิหรโต ตณฺหา นิรุชฺฌติฯ ตณฺหานิโรธา อุปาทานนิโรโธ; อุปาทานนิโรธา ภวนิโรโธ…เป.… เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส นิโรโธ โหติฯ

‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, มหารุกฺโขฯ อถ ปุริโส อาคจฺเฉยฺย กุทฺทาลปิฏกํ [กุทาลปิฏกํ (อญฺญตฺถ)] อาทายฯ โส ตํ รุกฺขํ มูเล ฉินฺเทยฺย, มูลํ ฉินฺทิตฺวา ปลิขเณยฺย [ปลิํขเณยฺย (ปี. ก.)], ปลิขณิตฺวา มูลานิ อุทฺธเรยฺย อนฺตมโส อุสีรนาฬิมตฺตานิปิฯ โส ตํ รุกฺขํ ขณฺฑาขณฺฑิกํ ฉินฺเทยฺย, ขณฺฑาขณฺฑิกํ ฉินฺทิตฺวา ผาเลยฺย, ผาเลตฺวา สกลิกํ สกลิกํ กเรยฺย, สกลิกํ สกลิกํ กริตฺวา วาตาตเป วิโสเสยฺย; วาตาตเป วิโสเสตฺวา อคฺคินา ฑเหยฺย, อคฺคินา ฑเหตฺวา มสิํ กเรยฺย, มสิํ กริตฺวา มหาวาเต วา โอผุเณยฺย [โอปุเนยฺย (สี. ปี.), โอผุเนยฺย (สฺยา. กํ. ก.)] นทิยา วา สีฆโสตาย ปวาเหยฺยฯ