อิทมโวจ ภควาฯ อิทํ วตฺวาน สุคโต อถาปรํ เอตทโวจ สตฺถา –

‘‘เอกสฺเสเกน กปฺเปน, ปุคฺคลสฺสฏฺฐิสญฺจโย;

สิยา ปพฺพตสโม ราสิ, อิติ วุตฺตํ มเหสินาฯ

‘‘โส โข ปนายํ อกฺขาโต, เวปุลฺโล ปพฺพโต มหา;

อุตฺตโร คิชฺฌกูฏสฺส, มคธานํ คิริพฺพเชฯ

‘‘ยโต จ อริยสจฺจานิ, สมฺมปฺปญฺญาย ปสฺสติ;

ทุกฺขํ ทุกฺขสมุปฺปาทํ, ทุกฺขสฺส จ อติกฺกมํ;

อริยํ จฏฺฐงฺคิกํ มคฺคํ, ทุกฺขูปสมคามินํฯ

‘‘ส สตฺตกฺขตฺตุํปรมํ, สนฺธาวิตฺวาน ปุคฺคโล;

ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติ, สพฺพสํโยชนกฺขยา’’ติฯ ทสมํ;

ปฐโม วคฺโคฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

ติณกฏฺฐญฺจ ปถวี, อสฺสุ ขีรญฺจ ปพฺพตํ;

สาสปา สาวกา คงฺคา, ทณฺโฑ จ ปุคฺคเลน จาติฯ

2. ทุติยวคฺโค

1. ทุคฺคตสุตฺตํ

[134] เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติฯ ตตฺร โข ภควา ภิกฺขุ อามนฺเตสิ – ‘‘ภิกฺขโว’’ติฯ ‘‘ภทนฺเต’’ติ เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสุํฯ ภควา เอตทโวจ – ‘‘อนมตคฺโคยํ, ภิกฺขเว, สํสาโรฯ ปุพฺพา โกฏิ น ปญฺญายติ อวิชฺชานีวรณานํ สตฺตานํ ตณฺหาสํโยชนานํ สนฺธาวตํ สํสรตํฯ ยํ, ภิกฺขเว, ปสฺเสยฺยาถ ทุคฺคตํ ทุรูเปตํ นิฏฺฐเมตฺถ คนฺตพฺพํ – ‘อมฺเหหิปิ เอวรูปํ ปจฺจนุภูตํ อิมินา ทีเฆน อทฺธุนา’ติฯ ตํ กิสฺส เหตุ…เป.… ยาวญฺจิทํ, ภิกฺขเว, อลเมว สพฺพสงฺขาเรสุ นิพฺพินฺทิตุํ อลํ วิรชฺชิตุํ อลํ วิมุจฺจิตุ’’นฺติฯ ปฐมํฯ