5. เอกนฺตทุกฺขสุตฺตํ

[118] สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป.… ‘‘ปถวีธาตุ เจ [จ (สี. สฺยา. กํ.)] หิทํ, ภิกฺขเว, เอกนฺตทุกฺขา อภวิสฺส ทุกฺขานุปติตา ทุกฺขาวกฺกนฺตา อนวกฺกนฺตา สุเขน, นยิทํ สตฺตา ปถวีธาตุยา สารชฺเชยฺยุํฯ ยสฺมา จ โข, ภิกฺขเว, ปถวีธาตุ สุขา สุขานุปติตา สุขาวกฺกนฺตา อนวกฺกนฺตา ทุกฺเขน, ตสฺมา สตฺตา ปถวีธาตุยา สารชฺชนฺติ’’ฯ

‘‘อาโปธาตุ เจ หิทํ, ภิกฺขเว…เป.… เตโชธาตุ เจ หิทํ, ภิกฺขเว… วาโยธาตุ เจ หิทํ, ภิกฺขเว, เอกนฺตทุกฺขา อภวิสฺส ทุกฺขานุปติตา ทุกฺขาวกฺกนฺตา อนวกฺกนฺตา สุเขน, นยิทํ สตฺตา วาโยธาตุยา สารชฺเชยฺยุํฯ ยสฺมา จ โข, ภิกฺขเว, วาโยธาตุ สุขา สุขานุปติตา สุขาวกฺกนฺตา อนวกฺกนฺตา ทุกฺเขน, ตสฺมา สตฺตา วาโยธาตุยา สารชฺชนฺติฯ

‘‘ปถวีธาตุ เจ หิทํ, ภิกฺขเว, เอกนฺตสุขา อภวิสฺส สุขานุปติตา สุขาวกฺกนฺตา อนวกฺกนฺตา ทุกฺเขน, นยิทํ สตฺตา ปถวีธาตุยา นิพฺพินฺเทยฺยุํฯ ยสฺมา จ โข, ภิกฺขเว, ปถวีธาตุ ทุกฺขา ทุกฺขานุปติตา ทุกฺขาวกฺกนฺตา อนวกฺกนฺตา สุเขน, ตสฺมา สตฺตา ปถวีธาตุยา นิพฺพินฺทนฺติฯ

‘‘อาโปธาตุ เจ หิทํ, ภิกฺขเว…เป.… เตโชธาตุ เจ หิทํ, ภิกฺขเว… วาโยธาตุ เจ หิทํ, ภิกฺขเว, เอกนฺตสุขา อภวิสฺส สุขานุปติตา สุขาวกฺกนฺตา อนวกฺกนฺตา ทุกฺเขน, นยิทํ สตฺตา วาโยธาตุยา นิพฺพินฺเทยฺยุํฯ ยสฺมา จ โข, ภิกฺขเว, วาโยธาตุ ทุกฺขา ทุกฺขานุปติตา ทุกฺขาวกฺกนฺตา อนวกฺกนฺตา สุเขน, ตสฺมา สตฺตา วาโยธาตุยา นิพฺพินฺทนฺตี’’ติฯ ปญฺจมํฯ

6. อภินนฺทสุตฺตํ

[119] สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป.… ‘‘โย, ภิกฺขเว, ปถวีธาตุํ อภินนฺทติ, ทุกฺขํ โส อภินนฺทติฯ โย ทุกฺขํ อภินนฺทติ, อปริมุตฺโต โส ทุกฺขสฺมาติ วทามิฯ โย อาโปธาตุํ อภินนฺทติ…เป.… โย เตโชธาตุํ… โย วาโยธาตุํ อภินนฺทติ, ทุกฺขํ โส อภินนฺทติฯ โย ทุกฺขํ อภินนฺทติ, อปริมุตฺโต โส ทุกฺขสฺมาติ วทามิ’’ฯ

‘‘โย จ โข, ภิกฺขเว, ปถวีธาตุํ นาภินนฺทติ, ทุกฺขํ โส นาภินนฺทติฯ โย ทุกฺขํ นาภินนฺทติ, ปริมุตฺโต โส ทุกฺขสฺมาติ วทามิฯ โย อาโปธาตุํ…เป.… โย เตโชธาตุํ… โย วาโยธาตุํ นาภินนฺทติ, ทุกฺขํ โส นาภินนฺทติฯ โย ทุกฺขํ นาภินนฺทติ, ปริมุตฺโต โส ทุกฺขสฺมาติ วทามี’’ติฯ ฉฏฺฐํฯ

7. อุปฺปาทสุตฺตํ

[120] สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป.… ‘‘โย, ภิกฺขเว, ปถวีธาตุยา อุปฺปาโท ฐิติ อภินิพฺพตฺติ ปาตุภาโว, ทุกฺขสฺเสโส อุปฺปาโท โรคานํ ฐิติ ชรามรณสฺส ปาตุภาโวฯ โย อาโปธาตุยา…เป.… โย เตโชธาตุยา… โย วาโยธาตุยา อุปฺปาโท ฐิติ อภินิพฺพตฺติ ปาตุภาโว, ทุกฺขสฺเสโส อุปฺปาโท โรคานํ ฐิติ ชรามรณสฺส ปาตุภาโว’’ฯ

‘‘โย จ โข, ภิกฺขเว, ปถวีธาตุยา นิโรโธ วูปสโม อตฺถงฺคโม, ทุกฺขสฺเสโส นิโรโธ โรคานํ วูปสโม ชรามรณสฺส อตฺถงฺคโมฯ โย อาโปธาตุยา…เป.… โย เตโชธาตุยา… โย วาโยธาตุยา นิโรโธ วูปสโม อตฺถงฺคโม, ทุกฺขสฺเสโส นิโรโธ โรคานํ วูปสโม ชรามรณสฺส อตฺถงฺคโม’’ติฯ สตฺตมํฯ

8. สมณพฺราหฺมณสุตฺตํ

[121] สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป.… ‘‘จตสฺโส อิมา, ภิกฺขเว, ธาตุโยฯ กตมา จตสฺโส? ปถวีธาตุ, อาโปธาตุ, เตโชธาตุ, วาโยธาตุฯ เย หิ เกจิ, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา อิมาสํ จตุนฺนํ ธาตูนํ อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ นปฺปชานนฺติ, น เม เต, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา สมเณสุ วา สมณสมฺมตา พฺราหฺมเณสุ วา พฺราหฺมณสมฺมตา; น จ ปน เต อายสฺมนฺโต สามญฺญตฺถํ วา พฺรหฺมญฺญตฺถํ วา ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรนฺติ’’ฯ