เมนู

อวิชฺชาย ตฺเวว อเสสวิราคนิโรธา สงฺขารนิโรโธ; สงฺขารนิโรธา วิญฺญาณนิโรโธ …เป.… เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส นิโรโธ โหตี’’ติฯ ปฐมํฯ

2. โมฬิยผคฺคุนสุตฺตํ

[12] สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป.… ‘‘จตฺตาโรเม , ภิกฺขเว, อาหารา ภูตานํ วา สตฺตานํ ฐิติยา สมฺภเวสีนํ วา อนุคฺคหายฯ กตเม จตฺตาโร? กพฬีกาโร อาหาโร – โอฬาริโก วา สุขุโม วา, ผสฺโส ทุติโย, มโนสญฺเจตนา ตติยา, วิญฺญาณํ จตุตฺถํฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, จตฺตาโร อาหารา ภูตานํ วา สตฺตานํ ฐิติยา สมฺภเวสีนํ วา อนุคฺคหายา’’ติฯ

เอวํ วุตฺเต, อายสฺมา โมฬิยผคฺคุโน ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘โก นุ โข, ภนฺเต, วิญฺญาณาหารํ อาหาเรตี’’ติ? ‘‘โน กลฺโล ปญฺโห’’ติ ภควา อโวจ – ‘‘‘อาหาเรตี’ติ อหํ น วทามิฯ ‘อาหาเรตี’ติ จาหํ วเทยฺยํ, ตตฺรสฺส กลฺโล ปญฺโห – ‘โก นุ โข, ภนฺเต, อาหาเรตี’ติ ? เอวํ จาหํ น วทามิฯ เอวํ มํ อวทนฺตํ โย เอวํ ปุจฺเฉยฺย – ‘กิสฺส นุ โข, ภนฺเต, วิญฺญาณาหาโร’ติ, เอส กลฺโล ปญฺโหฯ ตตฺร กลฺลํ เวยฺยากรณํ – ‘วิญฺญาณาหาโร อายติํ ปุนพฺภวาภินิพฺพตฺติยา ปจฺจโย, ตสฺมิํ ภูเต สติ สฬายตนํ, สฬายตนปจฺจยา ผสฺโส’’’ติฯ

‘‘โก นุ โข, ภนฺเต, ผุสตี’’ติ? ‘‘โน กลฺโล ปญฺโห’’ติ ภควา อโวจ – ‘‘‘ผุสตี’ติ อหํ น วทามิฯ ‘ผุสตี’ติ จาหํ วเทยฺยํ, ตตฺรสฺส กลฺโล ปญฺโห – ‘โก นุ โข, ภนฺเต, ผุสตี’ติ? เอวํ จาหํ น วทามิฯ เอวํ มํ อวทนฺตํ โย เอวํ ปุจฺเฉยฺย – ‘กิํปจฺจยา นุ โข, ภนฺเต, ผสฺโส’ติ, เอส กลฺโล ปญฺโหฯ ตตฺร กลฺลํ เวยฺยากรณํ – ‘สฬายตนปจฺจยา ผสฺโส, ผสฺสปจฺจยา เวทนา’’’ติฯ

‘‘โก นุ โข, ภนฺเต, เวทยตี’’ติ [เวทิยตีติ (สี. ปี. ก.)]? ‘‘โน กลฺโล ปญฺโห’’ติ ภควา อโวจ – ‘‘‘เวทยตี’ติ อหํ น วทามิฯ ‘เวทยตี’ติ จาหํ วเทยฺยํ, ตตฺรสฺส กลฺโล ปญฺโห – ‘โก นุ โข, ภนฺเต, เวทยตี’ติ? เอวํ จาหํ น วทามิฯ เอวํ มํ อวทนฺตํ โย เอวํ ปุจฺเฉยฺย – ‘กิํปจฺจยา นุ โข, ภนฺเต, เวทนา’ติ, เอส กลฺโล ปญฺโหฯ ตตฺร กลฺลํ เวยฺยากรณํ – ‘ผสฺสปจฺจยา เวทนา, เวทนาปจฺจยา ตณฺหา’’’ติฯ