[54] โสตาปตฺติผลสจฺฉิกิริยวจนโต โกสมฺพิยสุตฺเต (ม. นิ. 1.492) โสตาปตฺติมคฺคสมฺมาทิฏฺฐิ กถิตา, อิธ ปน ‘‘ทิฏฺฐิสามญฺญคโต วิหรติ’’จฺเจว วุตฺตตฺตา, ‘‘อิมสฺมิํ สุตฺเต โสตาปตฺติผลสมฺมาทิฏฺฐิ วุตฺตาติ เวทิตพฺพา’’ติ วุตฺตํฯ ปาปกมฺมสฺส อปฺปตา มหนฺตตา สาวชฺชภาวสฺส มุทุติกฺขภาเวน เวทิตพฺพาติ อาห ‘‘อณุนฺติ อปฺปสาวชฺชํฯ ถูลนฺติ มหาสาวชฺช’’นฺติฯ เสสํ สุวิญฺเญยฺยเมวฯ

สามคามสุตฺตวณฺณนาย ลีนตฺถปฺปกาสนา สมตฺตาฯ

5. สุนกฺขตฺตสุตฺตวณฺณนา

[55] เหฏฺฐิมมคฺเคหิ ญาตมริยาทาย ปชานนโต อญฺญา, มคฺคปญฺญาฯ ตสฺส ผลภาวโต อคฺคผลปญฺญา, ตํสหคตา สมฺมาสงฺกปฺปาทโย จ ‘‘อญฺญา’’ติ วุตฺตาติ อาห ‘‘อญฺญาติ อรหตฺต’’นฺติฯ จตูหิ ปเทหิ กถิตา, ‘‘ปริจิณฺณา เม ภควา’’ติอาทีสุ วิย น เอกปเทเนวฯ ‘‘โลกุตฺตโร ธมฺโม อธิคโต มยา’’ติ มญฺญนามตฺตํ อธิมาโนติ ทสฺเสนฺโต, ‘‘อปฺปตฺเต ปตฺตสญฺญิโน’’ติอาทิมาหฯ

[56] อิทํ ฐานนฺติ อิทํ โอภาสาทิสมฺมุติเหตุภูตํ อุฬารตรํ อุทยพฺพยญาณํฯ อุฬารตรภาเวน หิ ตํ มคฺคผลปญฺญาย ปจฺจโย หุตฺวา ยาถาวโต ทุพฺพิญฺเญยฺยตาย วิปสฺสกํ วิสํวาเทติฯ เตนาห ‘‘อวิภูตํ อนฺธการ’’นฺติฯ อิมํ ปญฺหนฺติ อิมํ สุตฺตํ คมฺภีรํ โลกุตฺตรปฏิสํยุตฺตํ อตฺตนา ญาตุํ อิจฺฉิตํ อตฺถํฯ อุคฺคเหตฺวาติ เกวลํ ปิฏกสมฺปาทนวเสเนว อุคฺคณฺหิตฺวาฯ เตนาห ‘‘อชานิตฺวา’’ติฯ วิเสวมานาติ กิเลสวิเส อวมาเนนฺตา, สาสนสฺส วา อนุปการวิรูปปจฺจเย เสวมานาฯ เอวมสฺสาติ เอวํ วุตฺตนเยน เตสํ กรณเหตุ อสฺส จิตฺตสฺส ธมฺมเทสนาวเสน ปวตฺตสฺสฯ อญฺญถาภาโว อเทเสตุกามตา โหติฯ ตนฺติ ยถาวุตฺตมตฺถํ สนฺธายฯ เอตนฺติ ‘‘ตสฺสปิ โหติ อญฺญถตฺต’’นฺติ เอวํ วุตฺตํฯ

[58] กิเลเสหิ อามสียตีติ อามิสํ, โลเกปริยาปนฺนํ อามิสนฺติ อิธ ปญฺจ กามคุณา อธิปฺเปตาติ เตสุ วฏฺฏามิสภาเวปิ ลภิเต กามามิสภาโว สิทฺโธติ อาห – ‘‘วฏฺฏามิสกามามิสโลกามิสภูเตสู’’ติฯ