ฯ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ
ทีฆนิกาเย
มหาวคฺคฏีกา
1. มหาปทานสุตฺตวณฺณนา
ปุพฺเพนิวาสปฏิสํยุตฺตกถาวณฺณนา
[1] ยถาชาตานํ กเรริรุกฺขานํ ฆนปตฺตสาขาวิฏเปหิ มณฺฑปสงฺเขเปหิ สญฺฉนฺโน ปเทโส ‘‘กเรริมณฺฑโป’’ติ อธิปฺเปโตฯ ทฺวาเรติ ทฺวารสมีเปฯ ทฺวาเร ฐิตรุกฺขวเสน อญฺญตฺถาปิ สมญฺญา อตฺถีติ ทสฺเสตุํ ‘‘ยถา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ กถํ ปน ภควา มหาคนฺธกุฏิยํ อวสิตฺวา ตทา กเรริกุฏิกายํ วิหาสีติ? สาปิ พุทฺธสฺส ภควโต วสนคนฺธกุฏิ เอวาติ ทสฺเสนฺโต ‘‘อนฺโตเชตวเน’’ติอาทิมาหฯ สลฬาคารนฺติ เทวทารุรุกฺเขหิ กตเคหํฯ ปกติภตฺตสฺส ปจฺฉโตติ ภิกฺขูนํ ปากติกภตฺตกาลโต ปจฺฉา, ฐิตมชฺฌนฺหิกโต อุปรีติ อตฺโถฯ ปิณฺฑปาตโต ปฏิกฺกนฺตานนฺติ ปิณฺฑปาตโภชนโต อเปตานํฯ เตนาห ‘‘ภตฺตกิจฺจ’’นฺติอาทิฯ
มณฺฑลสณฺฐานา มาฬสงฺเขเปน กตา นิสีทนสาลา ‘‘มณฺฑลมาฬ’’นฺติ อธิปฺเปตาติ อาห ‘‘นิสีทนสาลายา’’ติฯ ปุพฺเพนิวาสปฏิสํยุตฺตาติ เอตฺถ ปุพฺพ-สทฺโท อตีตวิสโย, นิวาส-สทฺโท กมฺมสาธโน, ขนฺธวินิมุตฺโต จ นิวสิตธมฺโม นตฺถิ, ขนฺธา จ สนฺตานวเสเนว ปวตฺตนฺตีติ อาห ‘‘ปุพฺเพนิวุตฺถกฺขนฺธสนฺตานสงฺขาเตน ปุพฺเพนิวาเสนา’’ติฯ