เมนู

ตตฺถาติ กถินกฺขนฺธเกฯ จีวรสํยุตฺเตติ จีวรกฺขนฺธเกฯ

จมฺเปยฺยเกติ จมฺเปยฺยกฺขนฺธเกฯ สมุจฺจยกฺขนฺธเกสุปีติ ปิสทฺโท จมฺเปยฺยกฺขนฺธกํ อเปกฺขติฯ

สมถกฺขนฺธเก อิมา ทฺเว อาปตฺติโย โหนฺตีติ โยชนาฯ เอเสว นโย เสเสสุปิฯ ขุทฺทกวตฺถุเกติ ขุทฺทกวตฺถุกฺขนฺธเกฯ ครุภณฺฑวิสฺสชฺชเนติ ครุภณฺฑสฺส วิสฺสชฺชเนฯ

สงฺฆเภเทติ สงฺฆเภทกฺขนฺธเกฯ ‘‘สมาจารํ ปุจฺฉิสฺสนฺติ วุตฺเต วตฺตกฺขนฺธเก’’ติ อิมินา สมาจารสทฺเทน วตฺตกฺขนฺธกํ คเหตพฺพนฺติ ทสฺเสติฯ สาติ ทุกฺกฏาปตฺติฯ ‘‘ตถา’’ติ ปเทน ‘‘เอกา ทุกฺกฏาปตฺติเยวา’’ติ ปทํ อติทิสติฯ ‘‘ปาติโมกฺขฏฺฐปเน’’ติ อิมินา ปาฬิยํ ฐปนํ ปุจฺฉิสฺสนฺติ เอตฺถ ‘‘ปาติโมกฺข’’นฺติอาทิปทสฺส โลปํ ทสฺเสติฯ ปญฺจสติกสตฺตสติเกสูติ ปญฺจสติกกฺขนฺธกสตฺตสติกกฺขนฺธเกสุฯ อาโรปิโตติ เอตฺถ รุปธาตุยา ทฺวิกมฺมิกตฺตา, นฺยาทิคณตฺตา จ ‘‘ธมฺโม’’ติ ปธานกมฺมเมว วุตฺตํ, น ‘‘สงฺคห’’นฺติ อปธานกมฺมํฯ เตน วุตฺตํ ‘‘ธมฺโม สงฺคห’’นฺติฯ ตตฺถาติ ปญฺจสติกสตฺตสติเกสุฯ

อิติ ขนฺธกปุจฺฉาวณฺณนาย โยชนา สมตฺตาฯ

เอกุตฺตริกนโย

เอกุตฺตริกนโย เอกกวารวณฺณนา

[321] เอวํ ขนฺธกปุจฺฉาย วณฺณนํ กตฺวา อิทานิ เอกุตฺตริกนยสฺส ตํ กโรนฺโต อาห ‘‘อาปตฺติ…เป.… นเย’’ติฯ ตตฺถ เอกุตฺตริกนเย เอวํ วินิจฺฉโย เวทิตพฺโพติ โยชนาฯ ‘‘ฉ อาปตฺติสมุฏฺฐานานี’’ติ อิมินา สมุฏฺฐานานิ อาปตฺติํ กโรนฺตีติ อตฺเถน อาปตฺติกรา นามาติ ทสฺเสติฯ เอเตสนฺติ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฏฺฐานานํฯ หีติ ยสฺมา, อาปชฺชตีติ สมฺพนฺโธฯ สิกฺขาปเท จาติ มาติกาสิกฺขาปเท จฯ ลหุกา อาปตฺตีติ เอตฺถ อปฺปสาวชฺชตฺตา น ลหุกา นาม โหติ, ลหุเกน ปน วินยกมฺเมนาติ อาห ‘‘ลหุเกน วินยกมฺเมน วิสุชฺฌนโต’’ติฯ ปญฺจวิธาติ ถุลฺลจฺจยาทิวเสน ปญฺจปการาฯ เกนจีติ ลหุเกน วา ครุเกน วา เกนจิ อากาเรนฯ สํวิชฺชติ คิหิภาวโต อวเสโส สมณภาโว เอติสฺสาติ สาวเสสา, ปฏิปกฺขวเสน อนวเสสาฯ ทฺเว อาปตฺติกฺขนฺธาติ ปาราชิกสงฺฆาทิเสสวเสน ทฺเว อาปตฺติกฺขนฺธาฯ

‘‘กโรนฺตี’’ติ อิมินา อนฺตรายิกาติ เอตฺถ ณิกปจฺจยสฺส อตฺถํ ทสฺเสติฯ อนฺตรายิกา อาปตฺติโย สพฺพถา อนฺตรายิกา โหนฺตีติ อาห ‘‘อนฺตรายิกํ อาปนฺนสฺสาปี’’ติอาทิฯ เทเสตฺวา สุทฺธิปตฺตสฺสาติ สมฺพนฺโธฯ โลกวชฺชาติ โลเกหิ วชฺเชตพฺพาฯ ปณฺณตฺติวชฺชาติ ภควโต ปณฺณตฺติยา วชฺเชตพฺพาฯ นฺติ ยํ อาปตฺติํ อาปชฺชตีติ สมฺพนฺโธฯ กโรนฺโตติ กิริยมานโตฯ เอตฺถ หิ มานสทฺทสฺส อนฺตาเทโสฯ อิมินา กรณํ กิริยนฺติ ภาวตฺถํ ทสฺเสติฯ อาปชฺชตีติ ปุคฺคโล อาปชฺชติฯ สา อาปตฺติ กิริยโต สมุฏฺฐิตา นามาติ โยชนาฯ กา อาปตฺติ วิยาติ อาห ‘‘ปาราชิกาปตฺติ วิยา’’ติฯ เอเสว นโย อนนฺตรวากฺเยสุปิฯ

ปุพฺพาปตฺตีติ เอตฺถ ปุพฺพสทฺโท ปฐมตฺโถติ อาห ‘‘ปฐมํ อาปนฺนาปตฺตี’’ติฯ ‘‘อาปนฺนา’’ติ ปเทน มชฺเฌโลปํ ทสฺเสติฯ ปจฺฉา อาปนฺนาปตฺตีติ วตฺตเภททุกฺกฏาปตฺติฯ มูลวิสุทฺธิยาติ มูเล กายจิ อาปตฺติยา อมิสฺสตฺตา วิสุทฺธิยา อาปตฺติยาฯ กุรุนฺทิยํ วุตฺตนฺติ สมฺพนฺโธฯ อิทมฺปีติ กุรุนฺทิยํ วุตฺตวจนมฺปิฯ ปิสทฺเทน ปุริมํ มหาอฏฺฐกถาวจนํ อเปกฺขติฯ เอเกน ปริยาเยนาติ เอเกน การเณนฯ

ยาติ อาปตฺติ, เทสิตา โหตีติ สมฺพนฺโธฯ อยํ เทสิตา คณนูปิกา นามาติ โยชนาฯ ยา เทสิตา โหติ, อยํ อคณนูปิกา นามาติ โยชนาฯ สอุสฺสาเหเนวาติ ปุนปิ อาปชฺชิสฺสามีติ สห อุสฺสาเหเนวฯ หีติ สจฺจํ, ยสฺมา วาฯ