‘‘อญฺญสฺมิ’’นฺติ อิมินา ปาฬิยํ อญฺเญ ปุริเสติ เอตฺถ สฺมิํวจนสฺส สพฺพนามโต เอการาเทโส ทสฺสิโต, ตํทสฺสเนน จ กจฺจายเน (กจฺจายเน 110 สุตฺเต) สพฺพนามโต สฺมิํวจนสฺส เอการาเทสนิเสธนํ อนิจฺจนฺติ ทสฺเสติฯ

[434] ‘‘ยเทว สา วิพฺภนฺตา’’ติ อิมินา ทสฺเสตีติ สมฺพนฺโธฯ ‘‘ยสฺมา’’ติ อิมินา ยเทวาติ เอตฺถ ยํสทฺทสฺส การณตฺถํ ทสฺเสติฯ โอทาตานิ วตฺถานิ นิวตฺถาติ สมฺพนฺโธฯ ‘‘ตสฺมาเยวา’’ติ อิมินา ตเทวาติ ปทสฺส การณตฺถเมว ทสฺเสติฯ ‘‘น สิกฺขาปจฺจกฺขาเนนา’’ติ อิมินา เอวตฺถผลํ ทสฺเสติฯ สา ปุน อุปสมฺปทํ น ลภตีติ สา วิพฺภนฺตา ภิกฺขุนี ปุน อุปสมฺปทํ น ลภติฯ

ปพฺพชฺชมฺปิ น ลภตีติ ติตฺถายตนสงฺกนฺตา ภิกฺขุนี ปพฺพชฺชมฺปิ น ลภติ, ปเคว อุปสมฺปทํฯ

ปาเท สมฺพาหนฺตาติ ภิกฺขุนีนํ ปาเท สมฺพาหนฺตาฯ เกเสติ ภิกฺขุนีนํ เกเสฯ ตตฺราติ ‘‘กุกฺกุจฺจยนฺตา น สาทิยนฺตี’’ติ วจเนฯ เอเก อาจริยา วทนฺตีติ สมฺพนฺโธฯ สารตฺตา โหนฺตีติ โยชนาฯ เอตฺถาติ ปุริสานํ อภิวาทนาทีสุฯ อิทนฺติ ปุริสานํ อภิวาทนาทิ, ‘‘อนุญฺญาต’’นฺติ ปเท วุตฺตกมฺมํ ‘‘วฏฺฏตี’’ติ ปเท วุตฺตกตฺตาฯ อถ วา โอทิสฺส อนุญฺญาตํ อิทํ ปุริสานํ อภิวาทนาทิ วฏฺฏตีติ โยชนาฯ เอวญฺหิ สติ ‘‘โอทิสฺส อนุญฺญาต’’นฺติ ปทํ เหตุอนฺโตคธวิเสสนํ, โอทิสฺส อนุญฺญาตตฺตา วฏฺฏตีติ อธิปฺปาโยฯ ตนฺติ อฏฺฐกถาสุ วุตฺตวจนํฯ หีติ สจฺจํ, ยสฺมา วาฯ

[435] ปลฺลงฺเกน นิสีทนฺตีติ เอตฺถ อาสนปลฺลงฺกํ ปฏิกฺขิปนฺโต อาห ‘‘ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา นิสีทนฺตี’’ติฯ ตตฺถ อาภุชิตฺวาติ อาพนฺธิตฺวาฯ กูโปติ วจฺจกูโปฯ อุปรีติ กูปโต อุปริฯ ‘‘สพฺพทิสาสุ ปญฺญายตี’’ติ อิมินา ปฏิจฺฉนฺนเมว อตฺถิ, น อุปริ ฉนฺนนฺติ ทสฺเสติฯ

[436] กุณฺฑกนฺติ กณํฯ เอตฺถาติ ภิกฺขุนิกฺขนฺธเกฯ

อิติ ภิกฺขุนิกฺขนฺธกวณฺณนาย โยชนา สมตฺตาฯ

11. ปญฺจสติกกฺขนฺธกํ

1. ขุทฺทานุขุทฺทกสิกฺขาปทกถา

[441] ปญฺจสติกกฺขนฺธเก ‘‘จตฺตาริ…เป.… ขุทฺทกานี’’ติ เอวมาทิ วุตฺตนฺติ สมฺพนฺโธฯ ปริยาเยนาติ การเณนฯ ธูมกาลิกนฺติ เอตฺถ ธูมสฺส กาโล ธูมกาโล, ธูมสฺส อุฏฺฐิตกาโลติ อตฺโถฯ โส เอตสฺสตฺถีติ ธูมกาลิกํ, สิกฺขาปทปญฺญตฺตํฯ อิติ อิมมตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘ยาวา’’ติอาทิฯ

[443] อิทนฺติ ‘‘กตมานิ ปน ภนฺเต ขุทฺทานุขุทฺทกานิ สิกฺขาปทานี’’ติ อปุจฺฉนํฯ ‘‘ตยา’’ติ อิมินา อิทํ เตติ เอตฺถ เตสทฺทสฺส ‘‘ตุยฺหํ, ตวา’’ติ อตฺเถ ปฏิกฺขิปติฯ อาปตฺตินฺติ ทุกฺกฏาปตฺติํฯ หีติ สจฺจํ, ยสฺมา วาฯ เตติ เถราฯ ‘‘สงฺโฆ…เป.… น สมุจฺฉินฺทตี’’ติ เอตํ วจนํ อนุสฺสาวิตนฺติ โยชนาฯ ‘‘เทเสหิ ตํ อาวุโส ทุกฺกฏ’’นฺติ อิทมฺปิ จ วุตฺตนฺติ สมฺพนฺโธฯ เถโร ปนาติ อานนฺทตฺเถโร ปน อาหาติ สมฺพนฺโธฯ ตตฺถาติ อปุจฺฉเนฯ ยถาติ เยนากาเรนฯ จตูสุ ฐาเนสูติ ‘‘ภควโต วสฺสิกสาฏิกํ อกฺกมิตฺวา สิพฺเพสี’’ติอาทีสุ จตูสุ ฐาเนสุฯ เอตฺถาติ ปญฺจสติกกฺขนฺธเกฯ

อิติ ปญฺจสติกกฺขนฺธกวณฺณนาย โยชนา สมตฺตาฯ

12. สตฺตสติกกฺขนฺธกํ

ทสวตฺถุกถา

[447] สตฺตสติกกฺขนฺธเก วฑฺเฒนฺติ กฏสินฺติ เอตฺถ กฏสีสทฺโท สุสานภูมิวาจโกติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘ปุนปฺปุนํ กเฬวรํ นิกฺขิปมานา ภูมิํ วฑฺเฒนฺตี’’ติฯ ตตฺถ กเฬวรนฺติ เทหํฯ ตญฺหิ กเฬ องฺคปจฺจงฺคานํ อวยเว สมฺปิณฺเฑตฺวา วริยติ อิจฺฉิยตีติ กเฬวรนฺติ วุจฺจติฯ เอวํ โฆรํ กฏสิํ วฑฺเฒนฺตาว ปุนพฺภวํ อาทิยนฺตีติ โยชนาฯ