สจฺเจ จ อกุปฺเป จาติ เอตฺถ สจฺจสทฺทสฺส วิรติสจฺจปรมตฺถสจฺจานิ ปฏิกฺขิปนฺโต อาห ‘‘วจีสจฺเจ จา’’ติฯ ‘‘อกุปฺปนตายา’’ติ อิมินา นกุปสฺส ภาโว อกุปฺปนฺติ กตฺวา ณฺยปจฺจยสฺส ภาวตฺถํ ทสฺเสติฯ หีติ สจฺจํ, วิตฺถาโร วาฯ น ปโร ฆฏฺเฏตพฺโพติ น ปโร กุชฺฌาเปตพฺโพฯ สพฺพตฺถาติ สพฺพสฺมิํ ปาติโมกฺขฏฺฐปนกฺขนฺธเกฯ

อิติ ปาติโมกฺขฏฺฐปนกฺขนฺธกวณฺณนาย โยชนา สมตฺตาฯ

10. ภิกฺขุนิกฺขนฺธกํ

มหาปชาปติโคตมีวตฺถุกถา

[402] ภิกฺขุนิกฺขนฺธเก กสฺมา ปฏิกฺขิปตีติ โจทนํ ทสฺเสตฺวา ตสฺสา อาโภคํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘นนู’’ติอาทิฯ ‘‘กาม’’นฺติอาทินา อภฺยูปคมปริหารวเสน วิสฺสชฺเชติฯ ตตฺถ กามํสทฺโท อนุคฺคหตฺโถ, ปน สทฺโท ครหตฺโถ, ปน ตถาปิ ปฏิกฺขิปตีติ สมฺพนฺโธฯ ตนฺติ มหาปชาปติํ โคตมิํฯ ยาจิเตน หุตฺวา อนุญฺญาตนฺติ โยชนาฯ อยนฺติ ปพฺพชฺชาฯ ภทฺทกํ กตฺวาติ ลทฺธกํ กตฺวา, มนาปํ กตฺวาติ อตฺโถฯ

[403] กุมฺภเถนเกหีติ เอตฺถ กุมฺเภ ทีปํ ชาเลตฺวา เตนาโลเกน เถเนนฺตีติ กุมฺภเถนกาติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘กุมฺเภ ทีปํ ชาเลตฺวา’’ติอาทิฯ

นาฬิมชฺฌคตนฺติ สสฺสนาฬสฺส มชฺเฌ คตํฯ คณฺฐินฺติ ผฬุํฯ ‘‘กณฺฑ’’นฺติปิ ปาโฐ, ทณฺฑนฺติ อตฺโถฯ เยนาติ ปาณเกนฯ อยญฺหิ ยํสทฺโท ตํสทฺทานเปกฺโขติ ทฏฺฐพฺโพฯ

อนฺโตรตฺตภาโวติ อนฺโตโลหิตภาโวฯ เอตมตฺถนฺติ เอตํ วกฺขมานํ อตฺถํฯ อาฬิยาติ อาวรณายฯ อพทฺธายปีติ ปิสทฺโท อนุคฺคหตฺโถ, พทฺธาย ปน ปเควาติ อตฺโถฯ กิญฺจีติ อปฺปมตฺตกํฯ ยนฺติ อุทกํฯ ตมฺปีติ อุทกมฺปิฯ ปิสทฺโท อพทฺธาย ฐิตํ กิญฺจิ อุทกํ อเปกฺขติฯ เย อิเม ครุธมฺมา ปญฺญตฺตาติ โยชนาฯ