7. อตฺตาทานองฺคกถา

[398] อตฺตาทานํ อาทาตุกาเมนาติ เอตฺถ กิํ อตฺตาทานนฺติ อาห ‘‘สาสนํ โสเธตุกาโม’’ติอาทิฯ อิมินา ปรํ โจเทตุํ อตฺตนา อาทาตพฺพํ อธิกรณํ อตฺตาทานนฺติ วุจฺจตีติ ทสฺเสติฯ อกาโล อิมํ อตฺตาทานํ อาทาตุนฺติ เอตฺถ อกาลํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘ราชภย’’นฺติอาทิฯ ตตฺถ วสฺสารตฺโตติ วสฺสกาโลฯ โส หิ วสฺโส อติวิย รญฺชติ เอตฺถ กาเลติ วสฺสารตฺโตติ วุจฺจติฯ วสฺสารตฺโตปิ อธิกรณวูปสมตฺถํ ลชฺชิปริสาย ทูรโต อานยนสฺส ทุกฺกรตฺตา อกาโล นามฯ อิตีติ อยํ ราชภยาทิกาโลติ อตฺโถฯ วิปรีโตติ ราชภยาทีนํ อภาวกาโลฯ

อภูตํ อิทํ อตฺตาทานนฺติ เอตฺถ อภูตสทฺโท อวิชฺชมานปริยาโยติ อาห ‘‘อสนฺตมิท’’นฺติ, อิทํ อตฺตาทานํ อวิชฺชมานนฺติ อตฺโถฯ มยา คหิโตติ สมฺพนฺโธฯ สีลวา ปุคฺคโลติ โยชนาฯ ยนฺติ อตฺตาทานํ สํวตฺตตีติ สมฺพนฺโธฯ อิทนฺติ อตฺตาทานํฯ

น ลภิสฺสามิ สนฺทิฏฺเฐ, ลภิสฺสามิ สนฺทิฏฺเฐติ เอตฺถ ‘‘น ลภิสฺสามิ, ลภิสฺสามี’’ติ อิทํ กิํ สนฺธาย วุตฺตนฺติ อาห ‘‘อปฺเปกทา หี’’ติอาทิฯ ตตฺถ อปฺเปกทาติ อปิ เอกทาฯ หิสทฺโท วิตฺถารโชตโกฯ เอวรูปาติ สนฺทิฏฺฐสมฺภตฺตสภาวาฯ ตนฺติ อุปตฺถมฺภกภิกฺขุลภนํ สนฺธายาติ สมฺพนฺโธฯ ‘‘น ลภิสฺสามี’’ติ อิทํ วจนํ วุตฺตนฺติ สมฺพนฺโธฯ

โกสมฺพกานํ ภณฺฑนาทิ ภวติ วิย ภณฺฑนาทิ ภวิสฺสตีติ โยชนาฯ ปจฺฉาปิ อวิปฺปฏิสารกรํ ภวิสฺสตีติ เอตฺถ เกสํ อวิปฺปฏิสารกรํ ภวติ วิย ปญฺจงฺคสมฺปนฺนาคตํ อตฺตาทานํ อาทิยโต ปจฺฉาปิ อวิปฺปฏิสารกรํ ภวตีติ อาห ‘‘สุภทฺทํ วุฑฺฒปพฺพชิต’’นฺติอาทิฯ ตตฺถ ปญฺจสติกสงฺคีตินฺติ ปญฺจสเตหิ มหากสฺสปาทีหิ กตฺตพฺพํ สงฺคีติํฯ มหากสฺสปตฺเถรสฺส ปจฺฉา สมนุสฺสรณกรํ โหติ อิว โหตีติ โยชนาฯ เอเสว นโย เสเสสุปิฯ สมนุสฺสรณกรนฺติ สมฺโมทวเสน ปุนปฺปุนํ อนุสฺสรณสฺส กรํฯ อิมินา ‘‘อวิปฺปฏิสารกร’’นฺติ ปทสฺส อตฺถํ ทสฺเสติฯ ปจฺฉาปีติ เอตฺถ ปิสทฺทสฺส อวุตฺตสมฺปิณฺฑนตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘สาสนสฺส จา’’ติอาทิฯ ตตฺถ สาสนสฺส จ สสฺสิริกตายาติ สมฺพนฺโธฯ วิคตอุปกฺกิเลสจนฺทิมสูริยานํ วิย สาสนสฺส จ สสฺสิริกตาย สํวตฺตตีติ อธิปฺปาโยฯ